- Koronavirusun mənşəyi barədə sual hələ də QARANLIQ qalır - ÜST hesabat yaydı
- Rusiyanın Azərbaycandakı DANA MONOPOLİYASI
- 33 yaşlı müsəlman ABŞ siyasətində dönüş nöqtəsi yaratdı...- Nyu-York meri ola bilər...
- Ərdoğan Tatarıstan Prezidenti ilə görüşüb
- Qanlı sürgün: 1864-cü il Çərkəz soyqırımının acı tarixçəsini qanlı Rusiya imperiyası necə yazdı…
Sara Xatunun bu xahişini II Mehmet eşitmir…

Bu günə qədər tarix kitablarında hər zaman bu sözə rast gəlirsən: Şərqin ilk diplomat qadını Sara Xatun olub.
Lakin bu möhtəşəm qadın barəsində geniş məlumata rast gəlmək mümkün deyil. Halbuki Türkiyədə Sara xatun barədə kifayət qədər yazılar var.
Osmanlı mənbələrində Gövhərşah Xatun, Avropa və Azərbaycan mənbələrində Sara və yaxud Saray, Sarə Xatun kimi adlanan və Ağqoyunlu hökmdarı Həsən Padşahın (Uzun Həsən – red.) anası kimi tarixdə mühüm rolu olan bir qadındır.
Şərqdə dövrünün yeganə istedadlı diplomat qadını kimi tanınan Sara Xatun haqqında əksər mənbələrdə müsibət fikirlərə rast gəlmək olur. Sara Xatun Ağqoyunlu dövlətinin möhkəmləndirilməsində, onun xarici siyasətinin müəyyənləşdirilməsində və həyata keçirilməsində mühüm rol oynayıb. O, oğlu Həsən Padşahın ən məsul diplomatik tapşırıqlarını qüsursuz həyata keçirirdi. Elə buna görə həmin dövrdə kiçik Ağqoyunlu dövləti Osmanlı və Qaraqoyunlu kimi iki qüvvətli rəqibi arasında müstəqilliyini saxlaya bilmişdi.
Sara Xatun Bayandur elində 1390-cı və ya 1391-ci ildə dünyaya gəlib. Həsən Padşahın atası Cəlaləddin Əli bəy və anası Sara Xatun Oğuz xaqanlarının nəslindən olmuşlar. Qeyd edim ki, Sara Xatun Həsən Padşahın atası Cəlaləddin bəyin əmisi qızı idi. Sara Xatunun atası Pir Əli bəy idi. Pir Əli bəy Ağqoyunlu dövlətinin banisi Qara Yülük Osmanın qardaşı və ağqoyunlu tayfalar ittifaqını yaradan Qutluq Bəyin nəvəsi idi.
Gənc yaşlarında Sara Xatun bir müddət müasir Türkiyənin Elazığ ərazisində yerləşən Harput şəhərinin hakimi olmuşdur. Sara Xatun burda hakim olan zaman yerli müsəlmanlar üçün böyük və geniş məscid inşa etdirib. Bundan əlavə, bir zaviyəsi vardır və üzərində “Sara Hatun — Valideyi Uzun Hasan” yazılmışdır.
Sonradan oğlunun yanına köçmüşdü və Həsən Padşah xüsusilə xarici siyasətlə əlaqədar ən çətin məsələlərin həllini Sara Xatuna etibar edirdi.
Sara Xatunun sarayda seçilmiş alimlərdən ibarət komandası var idi. Bu, onun elmə və təhsilə böyük əhəmiyyət verdiyini göstərirdi. Eyni zamanda bütün diplomatik görüşlərdən öncə alimlərdən məsləhət alırdı.
Tarixçi Əkbər Nəcəf yazır ki, Sara Xatun sarayda və rəsmi qəbullarda türk dilində danışırdı. Türk dilinin və ədəbiyyatının inkişafında böyük xidmətləri olmuş, şairləri, ədibləri və elm xadimlərini himayə etmişdi.
Əbu Səidlə sülh danışıqları üçün göndərilən elçilərə də Sara Xatun başçılıq etmişdir. Lakin bu missiya uğursuzluqla nəticələnmişdi.
Sara Xatun Misirə də getmiş, Ağqoyunlularla ittifaq bağlanmasına nail olmuşdur.
Türkiyə Ağqoyunlu dövlətinin müttəfiqi və Aralıq dənizi sahilində əlverişli strateji mövqeyə malik Qaraman əmirliyini aradan qaldırmaq istədikdə Osmanlı imperatoru II Mehmetlə danışıqlar aparmaq üçün Sara Xatun göndərilmişdi. Sara Xatun Osmanlı imperatoru II Mehmetlə bağladığı Yassıçəmən müqaviləsi Ağqoyunluların dövlət müstəqilliyinin saxlanmasında böyük əhəmiyyətə malik idi. Sara Xatun yol boyu sultanı Trabzonu fəth etmək fikrindən çəkindirməyə çalışdı. Diplomatik danışıqlar zamanı Sara Xatun və Sultan arasında belə dialoq olub:
- Ay oğul, Trabzona bu qədər zəhmət niyə çəkirsən? Osmanlı ordusu hündür dağlardan, sıldırım yamaclardan, meşələrdən çətinliklə keçə bilir. Sən buranı gəlinimə bağışla və geri qayıt!
Ona cavab olaraq Sultan deyir:
- Ay ana, bu zəhmət din yolundadır. Çünki əlimizdə İslamın qılıncı var. Bu əziyyəti çəkməsək, bizə qazi demək yalan olar.
Lakin onun səyləri heç bir nəticə vermədi. II Mehmet üçün diplomatik danışıqların heç bir əhəmiyyəti yox idi və o yürüşə çıxıb Trabzonu ələ keçirmək niyyətində idi və qısa zamana bu şəhər onun nəzarəti altına keçdi. Bunu eşidən Sara Xatun öz gəlininin - Dəspinə Xatunun (Şah İsmayılın nənəsi – red.) Trabzonun taxtına varislik hüququnu irəli sürdü. Trabzon xəzinəsini sultanla bölüşdürdükdən sonra Ağqoyunlu elçilərinin başında geri qayıtdı.
Ağqoyunlu dövləti ilə kəskinləşən münasibətləri yumşaltmaq üçün II Mehmet Sara Xatuna xoş rəftar göstərmiş, onu çoxlu hədiyyələrlə geri yola salmışdı.
Venesiya respublikasının senatı onun Ağqoyunlu sarayındakı nüfuzunu nəzərə alaraq bura göndərilən diplomatlarına tapşırırdı ki, Sara Xatuna ehtiram göstərsinlər, müxtəlif hədiyyələr versinlər, məqsədlərinə nail olmaq üçün ondan geniş istifadə etsinlər. Venesiyadan Azərbaycana göndərilən, demək olar ki, bütün diplomatik sənədlərdə Sara Xatunun adı çəkilir, ondan bəhs olunur. Azərbaycana göndərilən Avropa elçilərinə verilən məxfi məlumatlarda mütləq birinci Sara Xatunla görüşmək tapşırılırdı.
Sara Xatun təkcə diplomatiya ilə məşğul olmurdu, bu günə gəlib çatmış bəzi memarlıq abidələrinin, tikililərin yaradılmasında da yaxından iştirak etmişdir. Qaynaqlara görə, Sara Xatun sarayında ona xidmət edənlərə xoş rəftar göstərmiş, xeyriyyə işləri ilə də məşğul olmuşdur. Sarayda hamının “Ana Xatun” deyə çağırdıqları Sara Xatun 75 yaşına qədər dövlət işlərində mühüm rol oynayıb və türk tarixçisi Faruk Sümərə görə, 1465-ci ildə Diyarbəkirdə rəhmətə gedib.
- ABŞ polisi jurnalistə atəş açdı- VİDEO
9 iyun 2025 14:05
- Almatada, Bakıda qanlar axıdıldı - Oljasın kitabı qalib gəldi
8 iyun 2025 23:11
- Qalmaqallı məktəblə bağlı yeni faktlar - Direktor sənədləri saxtalaşdırıb - FOTO+VİDEO
3 iyun 2025 20:46
- Ərdoğan niyə elə dedi? Azərbaycandan və Türkiyədən ETİRAZLAR
18 may 2025 12:24
- Türkiyəni silkələyən qətllə bağlı ŞOK: Sabah 15 nəfər... - FOTO
13 aprel 2025 20:31
- Əş-Şaraa türkmən generalı yüksək hərbi vəzifəyə təyin etdi
13 aprel 2025 14:24
- Əhməd əl-Şaraanın təyin etdiyi qadın nazirlə bağlı ŞOK FAKTLAR - FOTO
30 mart 2025 15:53
- Boykot tarixi: 19-cu əsrdən bu günə qədər gələn müqavimət hekayəsi
28 mart 2025 14:57
- İmamoğlu Ərdoğanın anasınа RƏHMƏT DİLƏDİ
25 mart 2025 19:45
- stanbul bu dəqiqələrdə... - Video
25 mart 2025 02:33
- Koronavirusun mənşəyi barədə sual hələ də QARANLIQ qalır - ÜST hesabat yaydı
02 iyul 01:07
- Rusiyanın Azərbaycandakı DANA MONOPOLİYASI
02 iyul 00:48
- 33 yaşlı müsəlman ABŞ siyasətində dönüş nöqtəsi yaratdı...- Nyu-York meri ola bilər...
02 iyul 00:10
- Ərdoğan Tatarıstan Prezidenti ilə görüşüb
01 iyul 23:27
- Qanlı sürgün: 1864-cü il Çərkəz soyqırımının acı tarixçəsini qanlı Rusiya imperiyası necə yazdı…
01 iyul 22:47
- Cümşüdün toyu olacaqmış - Nişanlışından ürəkparçalayan məktub - FOTO
01 iyul 22:10
- Bakı Bulvar İdarəsində 12 MİLYON yeyinti, 2 MİLYON VERGİDƏN yayınma..))
01 iyul 20:38
- Zelenski İlham Əliyevə başsağlığı verdi
01 iyul 20:18
- Prezident bu məhkəmələrə hakimlər təyin etdi - SİYAHI
01 iyul 19:04
- Əsir Qafqaz - Rusiya regiona gənə kimi yapışıb, qoparılma prosesi ağrılı gedir
01 iyul 18:42
- Prezident Fərid Əsgərova general-mayor rütbəsi verdi
01 iyul 16:20
- Bakıda Rusiya vətəndaşlarından ibarət dəstələr ələ keçdi: Narkotik tranziti, onlayn dələduzluq... (FOTO)
01 iyul 15:39
- Rus dilli məktəblər ödənişli olmalıdır - Elçin Şıxlı
01 iyul 15:18
- Qardaşların meyitlərinin ekspertiza rəyi açıqlandı: Qabırğalardan birini tapa bilmədik
01 iyul 13:57
- Mənim oğlumun ölümündə bu hakimiyyət günahkardı - ƏHMƏD ORUC
01 iyul 13:34
- Pulu Vasif Talıbovun oğlunun sürücüsünə verirdim - Rəisdən ŞOK AÇIQLAMA
01 iyul 11:36
- İlham Əliyev Ruanda Prezidentini təbrik edib
01 iyul 11:27
- Slovakiya azərbaycanlı diplomatı Azərbaycana səfir təyin etdi
01 iyul 11:18
- Evdən döyülərək çıxarıldılar - Öldürülən həmyerlilərimizin qardaşı qızı hadisə barədə DANIŞDI VİDEO
01 iyul 11:05
- DTX əməliyyat keçirdi: Dövlətə xəyanət edən tutuldu
01 iyul 10:48
- Rusiyanın hüquq-mühafizə orqanlarının hüquqazidd əməllərinin arxasında siyasi motivlər dayanır ŞƏRH
01 iyul 00:29
- DGK-nın şöbə rəisi: Mən RÜŞVƏT almamışam, 55 MİN manat ŞİRİNLİK almışam
30 iyun 23:55
- Ərdoğan Azərbaycana GƏLİR
30 iyun 22:58
- Bəylər Eyyubovun yerinə təyin olunan Fərid Əsgərov kimdir? – DOSYE
30 iyun 17:51
- Bəylər Eyyubov PTX-nin rəisi vəfizəsindən çıxarıldı - Bu posta gətirildi
30 iyun 17:46
- Bakıda 400 nəfərin gizlənə biləcəyi yeraltı BUNKER: Harada yerləşir? (FOTO)
30 iyun 16:59
- Veysəloğlu-nun elan etdiyi -Qida Təhlükəsizliyi Ayı- çərçivəsində növbəti məhsuldar görüş AQİSA ilə keçirildi
30 iyun 16:49
- Təyyarəmizi Qazaxıstan vurubmuş – Samir Vəliyev özünü rüsvay etdi
30 iyun 16:43
- İki İosifin və iki ittifaqın intriqası – Tito dirənməsə, Moskva və London Balkanı böləcəkmiş
30 iyun 16:26
- Prezident Fikrət Məmmədovla bağlı Sərəncam imzaladı
30 iyun 16:19