Slavyanların Azərbaycana yürüşünə 30 il qadağa qoyan TARİX
Region15 fevral 2024 20:57

VIII əsrin sonlarından başlayaraq müasir Rusiya və Ukrayna ərazisində yaşayan slavyan xalqları Qara dəniz və Xəzər dənizi boyunca yerləşən sahil şəhərlərə yürüş etməyə başladı. Bu yürüşlərin bir hissəsi Azərbaycan ərazisinə yönəlmişdi.
NUH.az Lent.az-a istinadən Azərbaycana slavyan yürüşlərinə son qoyan tarixi hadisələrdən danışacaq.
909-cu ildə slavyanlar 16 gəmidə Xəzər dənizinin Astrabad körfəzində yerləşən Abeskun adasına yürüş etdi və onu hərtərəfli talan etdi. Lakin Mazandaran vilayətinin Sarı şəhərinin Əhməd Ben əl-Qasim adlı hökmdarı gecə vaxtı slavyanların düşərgəsinə hücum edərək onları məğlub etdi.
Növbəti il slavyanlar daha böyük qüvvələrə qisas məqsədilə yürüşə başladı. Onlar qəfildən Sari şəhərinə hücum edərək, onu yandırdılar, sakinləri qul kimi əsir götürdülər və tələsik şəhəri tərk etdilər. Lakin gecələrin birində ruslar ehtiyat tədbirlərini unutdular və onların sahilə çıxan hissəsi yerli sakinlər tərəfindən məhv edildi. Qalan qüvvələr isə Şirvanşahlar dövləti tərəfindən neytrallaşdırldı.

Bu dəfə Şirvanşahlardan qisas almaq üçün slavyanlar Xəzər dənizində yenui ekspedisiya hazırlığı görür.
Tarixçi Məsudiyə görə, 913-cü il kampaniyasında 500 gəminin iştirakı ilə yürüş hazırlanır.
Gəmilər Kerç boğazının girişinin qarşısında toplanır, burada Xəzərilər dövlətinin yola nəzarət edən güclü bir qalası var idi.
Ekspedisiyanın hərbi məqsədləri çox açıq idi və ruslar Xəzər hökmdarının razılığı olmadan yollarına davam etməyə cəsarət etmirdilər.
Xəzər hökmdarına slavyan donanmasının onun ərazilərindən keçməsinə icazə verilməsi xahişi ilə məktub göndərildi. Şirvanşahlar dövləti ilə az əvvəl müharibədən çıxan və bu dövləti əsas ticarət rəqibi sayan Xəzərilər slavyan donanmasının yürüşündən öz maraqları üçün istifadə etmək qərarına gəlir.
Bu yürüş xəzərilərin siyasətinə və ticarət maraqlarına uyğun idi. Buna görə də onlar ələ keçirilən qəniməti yarıya bölmək şərti ilə ruslara səfərlərini davam etdirməyə icazə verdilər.
Ruslar Don çayı ilə üzürlər və qayıqlarını Volqaya qədər sürükləyirlər. Sonra İtilə enərək Xəzər dənizinə daxil oldular və bütün Xəzər sahillərinə səpələndilər.
Slavyanların yürüşü Gilan, Deyləm, Təbəristan, Əbəsqun, Azərbaycan və digər ərazilərdə dinc əhali üçün ağır olur.
Məsudi yazır ki, slavyanlar qan tökdülər, qadınları və uşaqları əsir götürdülər, mallarını taladılar, basqınlar üçün qoşunları təchiz etdilər, evləri dağıtdılar və yandırdılar. Yerli hökmdarların dəstələri isə bu hücumları dəf edə bilmədi. Döyüşdən sonra qələbə qazanan ruslar “Bakı kimi tanınan Şirvan çarlığının neft quyularının yaxınlığındakı sahillərə çatdılar”.
Burada onlar sahilə yaxın adalarda məskunlaşdılar. Şirvanşah Əli ibn əl-Heysəm barjalara və ticarət gəmilərinə minmiş böyük ordunun köməyi ilə onları oradan qovmağa çalışırdı. Lakin slavyanlar Şirvanşahların donanmasını pərən-pərən saldı, minlərlə insanı öldürdü.
Məsudi yazır ki, ruslar bir neçə ay Xəzər dənizinin ağaları olaraq qaldılar.
“Heç kim onlarla heç nə edə bilmədi, baxmayaraq ki, insanlar onlara qarşı silahlanıb ehtiyat tədbirləri görürdü”, - o yazırdı.
Nəhayət, qənimətləri toplayaraq slavyanlar Volqa çayının mənsəbinə qayıtdılar. Burada onlar Xəzərilər hökmdarı ilə danışıqlara girdilər və söz verdiyi kimi qarət edilmiş malların və xəzinələrin yarısını ona verdilər.
Slavyanlar səfərin xoşbəxt sonluğunun yaxınlaşdığını düşünürdü. Lakin sonradan əksəriyyəti müsəlmanlardan ibarət olan Xəzər hökmdarının mühafizəsi qəzəbləndi, onlar bu razılaşmaya etiraz etdi. Mühafizə başçıları Xəzəri hökmdarından öz dindaşlarının qətlinə görə qisas tələb edirdi.
“Gəlin, bu düşmənlərlə biz məşğul olaq, çünki onlar müsəlman qardaşlarımızın bölgələrinə hücum edib, qanlarını töküb, arvad-uşaqlarını əsir götürüblər”, - deyə Məsudi öz əsərində yazır.
Həmin məqamda Xəzərilər qıpçaq türklərinin, alanların və s. hücumlarını dəf etməkdə çətinlik çəkirdi və bu şəraitdə onların hökmdarı müsəlman mühafizəçilərə qarşı çıxmağa cürət etmirdi.
O, Xəzərilərin mühafizə xidmətinə və qisas arzusunda olan Şirvanşahlar dövlətinin hərbçilərinə hərəkət azadlığı verdi, amma hazırlanan cəza tədbiri haqqında rusları xəbərdar etdi. Narahat olan ruslar təqiblərdən qurtulmaq ümidi ilə dərhal Volqa çayına doğru üzdülər. Bununla belə, təqibçilərin daha sürətli olduğu ortaya çıxdı.
Döyüşün qarşısını almaq mümkün olmadığını görən ruslar sahilə çıxıb döyüş formasında düzüldülər. Xəzər qvardiyasının bayraqları altında əsasən süvarilərdən ibarət 15 minə yaxın döyüşçü toplaşdı.
Məsudi xəbər verir ki, Xəzərilər dövlətində yaşayan çoxsaylı xristianlar müsəlmanlara qoşularaq qarətlərindən bezdikləri slavyan dəstələrinə qarşı çıxdı.
Son dərəcə inadkar döyüş Azərbaycanın indiki Xudat şəhəri ərazisində baş verdi, 3 gün davam etdi və müsəlman qüvvələrinin üstünlüyü ilə keçdi.
15 minlik slavyan qüvvələrinin demək olar ki, hamısı döyüşdə həlak oldu. Qaçmağa müvəffəq olan bir neçə nəfər isə Xəzərilər dövləti və Volqa Bulqarları tərəfindən öldürüldü.
Volqa fəlakəti Rusiya və Ukraynada slavyanlar arasında böyük təəssürat yaratdı. Sonrakı otuz il ərzində Xəzər sahilinin sakinləri slavyanların yalnız ticarət gəmiləri və balıqçı qayıqlarını gördülər.
Oxşar xəbərlər
- Azərbaycanlı oğlana görə dinini və adını dəyişən çinli xanım (MÜSAHİBƏ/FOTO)
11 sentyabr 2025 23:02
- Beynəlxalq Böhran Qrupundan Bakıya sensasion təklif
10 sentyabr 2025 09:54
- Hikmət Hacıyev ABŞ-da mühüm görüşlər keçirdi (FOTO)
10 sentyabr 2025 09:45
- Azərbaycanın çinli əsgəri: O, niyə ordumuzda xidmət edir? (FOTO/VİDEO)
9 sentyabr 2025 13:13
- Prezident həmkarlarını təbrik etdi - Yenilənib
8 sentyabr 2025 18:22
- Varlılar niyə pullarını İsveçrə banklarında saxlayır?
7 sentyabr 2025 22:23
- II Əbdülhəmid Fələstini yəhudilərə niyə satmadı?
6 sentyabr 2025 00:26
- Ayaz Mütəllibov və Ter-Petrosyan Yeltsinlə birgə –35 il əvvəl Rusiyanın sülh planı necə iflasa uğrayıb?
4 sentyabr 2025 10:39
- Aybəniz İlqar haqqında hüquqi-işləmlərə başlanıldı
7 sentyabr 2025 23:05
- Bakıda Mərkəzi Park-da 2 yaşlı UŞAQ KANALİZASİYA QUYUSUNA DÜŞDÜ - Fotolar
1 sentyabr 2025 13:03
Xəbər lenti
- Məktəblərdə telefon işlətmək QADAĞAN EDİLDİ
12 sentyabr 15:11
- ANAMA-nın vəzifəli şəxsləri sərxoş vəziyyətdə həbs olundu
12 sentyabr 13:30
- AFFA-nın Santuşa ödədiyi kompensasiyanın məbləği açıqlandı
12 sentyabr 13:17
- Culfada ağır qəza - 4 polis əməkdaşı öldü
12 sentyabr 11:03
- Dünyanın ən təhlükəli dərmanı... - Bakıda reseptsiz satılır
12 sentyabr 10:56
- Bu rayonlara qar yağır
12 sentyabr 10:44
- Bədənin bu hissəsi qadının yaşını göstərir -QULAQ MƏMƏSİ
12 sentyabr 03:09
- Bakıda Azərbaycan-Qazaxıstan hərbi mütəxəssisləri görüşdü
12 sentyabr 02:55
- Laima Vaikule: SSRİ-dən ABŞ-a getməklə həyatımı xilas etdim
12 sentyabr 01:14
- Alla Puqaçovadan Putinlə bağlı ŞOK ETİRAF
11 sentyabr 22:45
- Prezident yol təmirinə 1,5 milyon manat ayırdı (SƏRƏNCAM)
11 sentyabr 13:23
- Daha 4 itkin şəhidimiz dəfn olunacaq - Foto
11 sentyabr 11:37
- Günəş nədən ibarətdir və niyə Yeri yandırmır? - Cavab sizi təəccübləndirə bilər
11 sentyabr 11:22
- Azərbaycanda ilk dəfə qadın hərbi həkimlər hazırlanacaq
11 sentyabr 10:45
- Türkiyə həftədə 4 günlük iş rejiminə KEÇİR
11 sentyabr 10:33
- Azərbaycan kürünü xaricə neçəyə satır?
11 sentyabr 10:27
- Ali təhsili yoxdur, dünyanın ən varlı adamıdır - Maskı da geridə qoydu
11 sentyabr 03:37
- NAR və YAŞAT Fondu şəhid övladlarını təbrik etdi - Fotolar
11 sentyabr 01:46
- Sülhü pozmaq istəyən qüvvələr var - Paşinyan
11 sentyabr 01:40
- Azərbaycanlı oğlana görə dinini və adını dəyişən çinli xanım (MÜSAHİBƏ/FOTO)
10 sentyabr 18:43
- Prezident Səməd Vurğun adına Yaradıcılıq Evinin açılışında (FOTO)
10 sentyabr 18:30
- Beynəlxalq Böhran Qrupundan Bakıya sensasion təklif
10 sentyabr 09:54
- Hikmət Hacıyev ABŞ-da mühüm görüşlər keçirdi (FOTO)
10 sentyabr 09:45
- Azərbaycan nümayəndəsi BMT-də komitə sədrinin müavini seçilib
10 sentyabr 00:34
- Məhkəmə Qabil Məmmədovla bağlı QƏRAR VERDİ
09 sentyabr 22:48
- Pakistanlı MBA tələbələri ULDUZ şokolad fabrikində istehsalat turunda iştirak ediblər
09 sentyabr 21:13
- Məktəb direktoru qızına görə işdən çıxdı: Mənə bibi deyirdi
09 sentyabr 20:53
- Azərbaycanın çinli əsgəri: O, niyə ordumuzda xidmət edir? (FOTO/VİDEO)
09 sentyabr 13:13
- Keçmiş icra başçısına məxsus olduğu deyilən otel satışa çıxarıldı - 235 MİLYON
09 sentyabr 13:03
- 23 saat 43 dəqiqə - suverenliyimizin tam bərpasının ikinci ili...
09 sentyabr 10:52
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya