Niyə 1976 xəritəsinə razı olduq? Göyçə masadadır? - Sensasion detal

Keçmiş xarici işlər naziri Tofiq Zülfüqarovun Axar.az-a müsahibəsi:
- Tofiq bəy, Ermənistan Qazax istiqamətində delimitasiyanı uğurlu adlandırır və bütün delimitasiya prosesinin 1976-cı ilin xəritəsinə əsasən olmasını istəyir. Sizcə, bunun səbəbi nədir?
- Çünki Ermənistanın ərazisi sovetləşmədən sonra 3 dəfə böyüyüb. Onlar istəyir ki, bu əraziləri tam saxlasınlar və buna görə də bütün sərhədin 1976-cı ilin xəritəsi ilə delimitasiya edilməsini arzulayırlar.
- Bu xəritəni əsas götürmələrində Almatı Bəyannaməsinə istinad etdiklərini çox tez-tez vurğulayırlar.
- Almatı Bəyannaməsində ümumiyyətlə xəritə, ölkələrin sərhədləri haqda heç nə yoxdur.
- Sizcə, sərhədin delimitasiyası 1976-cı il xəritəsi ilə davam edəcək?
- Qətiyyən! Azərbaycanın rəsmi mövqeyi bəllidir. Bu proses ümumi olaraq 4 kəndlə bağlıdır. Çünki sərhədin məhz bu hissəsi (Qazax-Tavuş sərhədi – red.) 1920-ci ildən dəyişməyib. Əgər Almatı Bəyannaməsinin prinsipini götürsək, məntiqlə belə çıxır ki, Sovet dövrünün ilk günündə olan sərhədlər əsas götürülməlidir. Sovet dövrü Azərbaycanda 1920-ci ilin aprelindən başlayır. Ermənistan isə Rusiya tərəfindən noyabrda işğal olunub. Yəni sərhədin digər hissələrinin delimitasiya prinsipləri məsələsi hələ açıqdır. Hazırda sərhədin təxminən 1 faizi müəyyənləşib.
- Zəngəzur, Göyçənin verilməsi də Sovet dövründə olub. Həm də bu ərazilər verilərkən xalqın rəyi soruşulmayıb, referendum keçirilməyib.
- Zəngəzur 1920-ci ilin 30 noyabrında Ermənistana verilib, 1922-ci ildə isə Göyçə mahalı bizdən alınıb, 1929-cu ildə Mehri. Sovet İttifaqı dağılandan sonra isə məntiqə uymayan vəziyyət yaranıb. Bu da ondan ibarətdir ki, Azərbaycanın ərazisi süni şəkildə iki hissəyə bölünüb – söhbət Azərbaycanın əsas ərazisi ilə Naxçıvandan gedir. Azərbaycan da bu məsələni ortaya qoymaqdadır.
İkinci məsələ odur ki, Cənubi Qafqazın ən böyük şirin su hövzəsi Göyçə gölüdür və onun bu və ya digər şəkildə səviyyəsini saxlamaq üçün Azərbaycandan gələn çaylar da iştirak edir, məsələn, Arpaçay (Arpaçaydan Göyçə gölünə kanal çəkilib – red.). Azərbaycan-Ermənistan sərhədi o vaxtlar Göyçə gölünün ortasından keçib. İndi də məntiqi olaraq gündəmə gətiririk ki, SSRİ vaxtı bir dövlətin içindəydik, yanaşma da fərqli idi. Hazırda müstəqil dövlətik, gəlin, bu məsələni də araşdıraq.
- Yəni 1976-cı il xəritəsi bütün sərhəd üçün əsas götürülə bilməz!
- Tamamilə doğrudur. Zəngəzuru Ermənistana sovetlər verib, heç bir referendum olmadan, konstitusiyaya zidd şəkildə. Bu “payı” işğalçı administrasiya bağışlayıb, burda Azərbaycan xalqının iradəsi olmayıb. O cümlədən, Göyçə mahalı da eyni qayda ilə verilib. Ona görə də hazırda bu məsələni qaldırırıq: biz dədə-baba torpaqlarımızdan niyə imtina etməliyik?!
- Tofiq bəy, Azərbaycan və Ermənistanın Paris Sülh Konsransında - 1920-ci il 11 yanvarında de-fakto müstəqilliyi tanınıb və xəritələr də təqdim edilib. Hazırda həmin xəritələr Fransada saxlanılır. Bu xəritələr gündəmə gələ bilərmi?
- Məncə, bu bir qədər fərqli məsələdir və prosesi mürəkkəbləşdirir. Amma Almatı Bəyannaməsi ilə də davam etmək mümkündür və işi də asanlaşdırır. Çünki Azərbaycan artıq Almatı Bəyannaməsinin prinsiplərinə razılıq verib. Əslində Almatı Bəyannaməsi prinsipinin razılaşdırılması o deməkdir ki, biz sovet dövrü sərhədlərini məntiqi olaraq qəbul edirik. Sadəcə, bəziləri elə düşünür ki, Almatı Bəyannaməsi ilə prosesin başlamasını qəbul etməyimiz bizim Zəngəzurdan, Göyçədən imtina etməyimiz deməkdir. Halbuki qətiyyən belə deyil. Sovet dövrü sərhədlərini qəbul ediriksə, bu, 1920-ci il xəritəsi də ola bilər. Çünki dediyim kimi, Almatı Bəyannaməsində ölkələrin sərhədləri, xəritələri haqda heç nə yoxdur. Xüsusi ilə qeyd etmək lazımdır: Rəsmi mövqeyimiz bundan ibarətdir ki, sərhədlərin müxtəlif hissələri müxtəlif illərin xəritələri əsasında delimitasiya və demarkasiya oluna bilər. Qazaxla sərhəd xatırlatdığım səbəbə görə 1976-cı il xəritəsi ilə delimitasiya olundu. Amma digər ərazilərdə tamamilə fərqli xəritələr əsas götürülməlidir və götürüləcək də.
- Proporsional seçki sisteminin bərpasına heç bir ehtiyac yoxdur - Əli Hüseynlidən SENSASİON MÜSAHİBƏ
19 iyul 2025 00:28
- Azərbaycan MDB-dən çıxır? - Rusiyadan cavab
18 iyul 2025 22:45
- Məzuniyyətə gələn hərbçimiz özünü evində ASDI
18 iyul 2025 11:33
- Ferma sahibi çobanın arvadı ilə münasibətdə oldu: Ərim şübhələndi, dedim ki, bir daha...– ŞOK
15 iyul 2025 23:03
- Tibbin atası İbn-i Sina-dan şəkər xəstəliyinə çarə
15 iyul 2025 11:01
- Tramp Putini hədələdi: Hamını aldadır, ona 50 gün vaxt verirəm...
14 iyul 2025 22:44
- Emin Ağalarov Bodruma niyə getdi? Yeni =Sea Breeze=nin sirri açıldı
13 iyul 2025 08:11
- Yazıçı Sabir Əhmədlinin oğlu ilə TƏSİRLİ MÜSAHİBƏ
11 iyul 2025 01:31
- Dünyanın ən gülməli ölkələri açıqlandı: Zirvədə gözlənilməz ölkə yer aldı
9 iyul 2025 11:16
- Paraşütlə tullanıb... ÖLMƏK neçəyədir?
9 iyul 2025 11:09
- Fərhad Əhmədovdan 6 milyon dollar rüşvət istənilib - Gəmisinin həbsdən azad olunması üçün...
19 iyul 01:49
- Alimlər nəsli kəsilməkdə olan növləri xilas etməyin yolunu tapdı
19 iyul 01:29
- AMAZONİYA - Azərbaycanda qadın dövləti
19 iyul 01:17
- NAXÇIVAN hoteli sökülür
19 iyul 00:56
- Prezident Ağdamda açılışda iştirak etdi - FOTOLAR
19 iyul 00:24
- Proporsional seçki sisteminin bərpasına heç bir ehtiyac yoxdur - Əli Hüseynlidən SENSASİON MÜSAHİBƏ
18 iyul 23:50
- Azərbaycan MDB-dən çıxır? - Rusiyadan cavab
18 iyul 22:45
- Prezident onlara müraciət ünvanladı
18 iyul 11:51
- Məzuniyyətə gələn hərbçimiz özünü evində ASDI
18 iyul 11:33
- Belçika parlamentindən Azərbaycana qarşı ədalətsiz və qərəzli qətnamə
18 iyul 10:46
- Alen Simonyan boşaldı - Modellə sevgilidir
18 iyul 10:26
- Suriyanın bölünməsinə icazə verməyəcəyik
18 iyul 09:43
- Ersin Tatar: İlham Əliyev hər zaman bizə sahib çıxıb
18 iyul 09:18
- Rusiya Kilsəsi: Seks cənnətə aparan yoldur
18 iyul 01:56
- Şıxlinski mənim xahişimlə saxlanıldı, Nisanovun bazarı... - Mironov
18 iyul 00:20
- Əli Həsənovla Səttar Möhbalıyevin qudalığı BİTDİ...
17 iyul 23:43
- Ukraynada yeni baş nazir: Müstəqillik tarixində ikinci dəfə...
17 iyul 23:29
- Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Şuşada nahar ediblər (FOTO)
17 iyul 22:45
- Rusiyada general dələduzluğa görə həbs edildi
17 iyul 21:55
- İki bacı çayda boğulub öldü
17 iyul 21:36
- Adəm Məmmədov həbsdə qaldı - ZON-a köçürüləcək
16 iyul 20:42
- 1 qramı 5000 dollardan başlayır: Qazaxıstanda dünyanın ən bahalı metalı hasil olunur
16 iyul 01:07
- Kətan toxumu, qaynar su... - Minlərlə manatınız cibinizdə qalacaq
15 iyul 23:28
- Ferma sahibi çobanın arvadı ilə münasibətdə oldu: Ərim şübhələndi, dedim ki, bir daha...– ŞOK
15 iyul 23:03
- Rusiya Şahin Şıxlinskinin oğlunu həbs etdi
15 iyul 22:36
- İlham Əliyev: Demokratiya və Milli Birlik Günü güclü və sarsılmaz iradənin tarixdir
15 iyul 12:31
- Hansı Avropa ölkələrində ən yüksək maaş verilir?
15 iyul 11:42
- Tibbin atası İbn-i Sina-dan şəkər xəstəliyinə çarə
15 iyul 11:01
- Putin: Rusiyada QADIN çatışmır – Statistikanı özü etiraf etdi
15 iyul 01:21
- Məleykə Abbaszadə qadınları SAĞMAL İNƏKLƏ müqayisə etdi: Gündə sağılmaq ağırdır..
15 iyul 00:33