- SON DƏQİQƏ: Putinin generalı və heyəti Bakıda! Bu gün nələr müzakirə ediləcək?
- Paraşütlə qayaya çırpılıb ölən Nuranənin fotoları
- Abşeron Gənclər şəhərciyində partlayış - Yaralılar var
- Rusiyada intihar edən nazirlə bağlı şok məqamlar: Hamıdan birinci gəlib göz yaşı tökən gənc qadın kimdir?
- Xəlil Arslanova HÖKM oxundu - 17 İL
Dövlət qurtaran möhtəşəm QADIN! - Altuncan xatun

O olmasaydı, nə Səlcuqlular qalacaqdı, nə də türkün yolunu yenidən Anadoluya açan məşhur Malazgirt savaşı olacaqdı... Övladının yox, dövlətin anası olmağı seçən və Səlcuqlular dövlətini xilas edən möhtəşəm bir xatun idi!
Altuncan xatun kim idi?!
Altuncan xatun doğumu haqqında dəqiq dəqiq məlumat olmasa da, Xarəzmdə əsilzadə türk ailəsində doğulduğu haqqında bigilər vardır. Altuncan dövrün qadınları kimi at minməyi də, ox atmağı da , döyüşməyi də yaxşı bacarırdı. Mənbələr onu mədəni, əxlaqlı, dindar türk-müsəlman qadını kimi təsvir edirlər. Ailəsi tərəfindən yaxşı yetişdirilmiş Altuncanın, ilk evliliyi olan Otrar və Cənd oğuzları Yabqusu hökmdar Məlikşahla necə və nə vaxt evləndirildiyi məlum deyil. Bu evlilikdən onların Ənuşirvan adlı oğulları anadan olur.
Səlcuqluların yüksəlişi və Oğuz Yabqu dövlətinin ləğvi-Altuncanın taleyində ancaq hökmdar xanımı olmaq vardı...
XI əsrin əvvələrində oğuzun qınıq tayfasından olan Səlcuqlular Oğuz Yabqu dövlətindən ayrıldılar. Arasıkəsilməz döyüşlər 1042-ci ildə son oğuz yabqusu Məlikşahın məğlubiyyəti və öldürülməsi ilə başa çatdı.
Ərinin ölümündən sonra böyük Səlcuqlu Sultanı Toğrul evlənmək üçün Altuncana elçilər göndərir. Haqqında aldığı məlumatlar böyük Sultanın onu görmədən belə heyran olmasına səbəb olmuşdu. Sultanın evlilik təklifini qəbul edən Altuncan xatun paytaxt Reydə Səlcuqlu sarayında məskunlaşdı. O, oğlu Ənuşirvanı da saraya gətirir. Çox keçmədən Altuncan xatun saray və əhalinin rəğbətini qazandı. Xatun ədalətli və dürüst idi. Üstəlik də sultana ciddi dövlət məsələlərində məsləhətlər verirdi. Bütün bunlar Toğrul bəyin seçiminin doğru olduğu təsdiq edir. Mənbələr yazır ki, Sultan ancaq iki adama etibar edirdi: qardaşı Çağrı bəyə və Altuncan xatuna. Sultan Altuncana şəxsi xərcləri üçün ayrıca gəlir və onu qoruması həm də məşq edə bilməsi üçün hərbi birliklər də verir.
Altuncan hər məsələdə sultanın yanında idi
1055-ci ildə Toğrul bəy xəlifənin dəvəti ilə Bağdada gəlir. Xəlifə düşmənlərindən xilas edilərək Sultanın himayəsi altına alınır. Onu həyat yoldaşı Altuncan xatun və ögey oğlu Ənuşirvan müşayiət edir. Adına xütbə ozunduqdan dərhal sonra Sultan Nusaybinə gedir.
Qısa müddət sonra Səlcuqlu dövləti parçalanmaq təhlükəsi ilə üz-üzə qalır. 1058-ci ildə ögey qardaşı İbrahim Yınalın üsyan xəbərini alanda Altuncan və vəziri Kudurinin Bağdada getməsini əmr edərək özü Həmədan istiqamətində yola düşür. İki qardaş Həmədan ətrafında üz-üzə gəlir. Toğrul məğlub olaraq Həmədan qalasının çəkilir.
Bağdadda olan Altuncan xatuna Sultanın ölümü ilə bağlı yalan xəbərlər çatdırılsa da, sadiq adamlar Altuncan xatuna Toğrul bəyin sağ-salamat olduğunu, lakin hərbi yardıma ehtiyacı olduğunu söyləyə bildilər.
Çətin məqam!
Sultan Toğrul İbrahim Yınala qarşı kömək məqsədilə xəlifə və vəzirindən kömək istədi. Lakin xəlifənin və vəzir Kudurinin fikirləri ayrı idi. Onlar Toğrul bəyə bir şey olsa Altuncan Xatunun Məlikşahdan olan oğlu Ənuşirvanı Səlcuq taxtına oturtmaq niyyətində idilər. Çünki Tuğrul bəyin yerinə zəif bir hökmdarın oturması və bu işdə özlərinin rolu gələcəkdə onlara böyük fayda verə bilərdi. Bu fikri Ənuşrəvan da dəstəkləyir.
Dövlət qurtaran Türk anası!
Altuncan xatun bir ana üçün olduqca çətin qərar qəbul edir . Bağdaddan ayrılmamasını söyləyən xəlifəyə qulaq asmır, vəzirini yanından uzaqlaşdırır və Ənuşirvanı üsyana və hərbi yolla hakimiyyəti ələ keçirməyə hazırlaşdığı üçün tərəddüd etmədən zindana salır.
Altuncan xatunun bu bənzərsiz səyi onun tarixdə Ənuşirvanın anası kimi deyil, “dövləti xilas edən türk anası” kimi qalmasını təmin etdi.
Bu hadisədən dərhal sonra Altuncan xatun 20 minlik qoşunun başında Həmədana doğru yola düşərək İbrahimin üsyankar qoşunlarına qarşı vuruşan ərinin köməyinə tələsir. Bu vaxt şərqdən gələn sultanın qardaşı Çağrı Bəyin oğulları Kavurd, Yakuti və Alp Arslan əmilərinin köməyinə gəldilər. Onların köməyi ilə Toğrul bəy 1060-cı ildə İbrahimin üsyanını yatırmağa nail olur. Altuncan dövlət qadın olduğunu təsdiq edir. Səlcuqlular dövləti məhv olmaqdan qurtulur.
Altuncan xatunun son istəyi
1060-cı ildə Altuncan xatun dünyasını dəyişir. Ölümündən əvvəl Toğrul bəydən xəlifənin qızı Seyidə Fatimə ilə evlənməsini xahiş edir. Üstəlik özünün bütün şəxsi əmlakını da Sultana və xəlifənin qızına vəsiyyət edir.
Altuncanın bu arzusu tarixçilər belə izah edir ki, o, ərəb və türkləri daha da yaxınlaşdıraraq İslam dövlətini öz əvvəlki qüdrətli dövrünə qaytarmaq istəyirdi.
Toğrul bəy can yoldaşının ölümünə çox kədərlənir, onun arzusunu yerinə yetirib xəlifənin qızı ilə evlənsə də çox keçmədən özü də vəfat edir.
Son olaraq....
Tarixdə övladını yox, dövlətin marağını üstün tutan qadınların sayı barmaqla sayılacaq qədərdir. Şübhəsiz ki, Altuncan Xatun oğlunu Səlcuqlu taxtına oturtsaydı, bu gün Səlcuqlu xanədanının yerinə başqa bir sülalə olacaq, tarix ayrı cür yazıla bilərdi. Məhz onun sayəsində Səlcuqlu Dövlətinin davamlılığı təmin edilmiş, türkün Anadoluya qapıları açılmışdı.
Eyni zamanda, Altuncan xatun türk cəmiyyətində qadınların siyasi tarixinin bir parçasıdır və qadınların dövlət idarəçiliyində iştirak etməsi üçün tarixi bir nümunədir.
Məqalə Demokratiya və Qadın Təşəbbüsləri İctimai Birliyinin Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirdiyi “Qadın təşəbbüsləri: tarixi irs” adlı layihə çərçivəsində dərc olunub.
Qeyd: Məqalədəki fikirlərə görə Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi məsuliyyət daşımır.
- Rusiyada intihar edən nazirlə bağlı şok məqamlar: Hamıdan birinci gəlib göz yaşı tökən gənc qadın kimdir?
8 iyul 2025 02:17
- Dəfninə 3 sevgilisi gələn, dəfələrlə həbs olunan Nazim Hikmətin HƏYATI - VİDEO
7 iyul 2025 10:30
- Putin: 250 il əvvəl ABŞ-ı Britaniyadan qurtaran BİZ OLMUŞUQ !
6 iyul 2025 18:14
- Nikahsız analar, sənədsiz uşaqlar: Kimdir günahkar?
6 iyul 2025 17:29
- Şir küçədə qadına və iki uşağa hücum etdi - VİDEO
6 iyul 2025 09:40
- Mağazada faciə: Müdir gənc işçini boğub öldürdü - FOTO
5 iyul 2025 00:58
- GÜNAY Qurbanova YENİDƏN Avropa çempionu olub
4 iyul 2025 02:13
- Məktəbdən çıxan müəllimənin başına torba keçirib QAÇIRANLAR ...
4 iyul 2025 02:01
- Qanlı sürgün: 1864-cü il Çərkəz soyqırımının acı tarixçəsini qanlı Rusiya imperiyası necə yazdı…
1 iyul 2025 22:48
- Dünyada ən populyar kişi və qadın adı: Biri İslam, biri Xristian..
29 iyun 2025 23:53
- Dana monopoliyası təkcə mal-qara, Teyyub məsələsi deyil, cənablar, MİLLİ TƏHLÜKƏSİZLİK məsələsidir..
08 iyul 13:05
- SON DƏQİQƏ: Putinin generalı və heyəti Bakıda! Bu gün nələr müzakirə ediləcək?
08 iyul 11:25
- Paraşütlə qayaya çırpılıb ölən Nuranənin fotoları
08 iyul 11:11
- Abşeron Gənclər şəhərciyində partlayış - Yaralılar var
08 iyul 02:27
- Rusiyada intihar edən nazirlə bağlı şok məqamlar: Hamıdan birinci gəlib göz yaşı tökən gənc qadın kimdir?
08 iyul 02:17
- Xəlil Arslanova HÖKM oxundu - 17 İL
07 iyul 23:51
- Aztelekom-un sabiq sədrinin oğlu Alışanovun səsini gizli yazıbmış - Məhkəmədə üzə çıxdı
07 iyul 23:08
- Putinin BU GÜN işdən qovduğu NAZİR özünü ÖLDÜRDÜ – ŞOK
07 iyul 18:06
- Prezident yeni REKTOR təyin etdi
07 iyul 16:03
- Qusar rayon Samur bələdiyyəsində nələr baş verib, yaxud Gülnarə Muradxanovanın şər-böhtan məktubları...
07 iyul 14:57
- Hər ay 500 min icаrə hаqqı аlаn Rəhim Rəhimov dövlətə nə qədər VERGİ ödəyir ?
07 iyul 13:07
- Bu 9 qidanı soyuducunun alt rəfində saxlamaq OLMAZ
07 iyul 12:31
- Sevindik Hüseynov Amerika dövlətini aldatdı: 137 milyon dollarlıq fırıldaq....
07 iyul 12:22
- KRAL şadlıq sarayında FACİƏ: ölən var
07 iyul 12:06
- İlham Əliyev Pakistan Milli Assambleyasının sədrinin başçılıq etdiyi nümayəndə heyətini qəbul edib
07 iyul 11:51
- 24 yaşlı gəlin öldürüldü, qayınanası yaralandı - Şübhəli qayınatadır
07 iyul 11:11
- Xaricdəki diplomatlarımız Bakıya çağırıldı
07 iyul 10:55
- Dəfninə 3 sevgilisi gələn, dəfələrlə həbs olunan Nazim Hikmətin HƏYATI - VİDEO
07 iyul 10:30
- Zamin hansı halda ödənişi etməyə bilər? - CAVAB
07 iyul 02:07
- Qara kişmişin faydaları
07 iyul 01:46
- Evdə ən çox -işıq pulu- yazan cihazlar
07 iyul 01:34
- Saxalində tülkü turistin smartfonunu alıb qaçdı
07 iyul 01:05
- Yumurta sizi bu xəstəlikdən xilas edəcək
07 iyul 00:55
- Türkiyə Ordusunda faciə: 19 əsgər zəhərləndi, 5-i şəhid oldu
07 iyul 00:07
- Ərdoğanla görüşdüyünə görə Kreml qəzəbləndi
06 iyul 22:30
- Dağıstan rəhbərinin azərbaycanlılara MÜRACİƏTİ
06 iyul 21:26
- Sərdar Ayaz Sadiq Azərbaycana GƏLDİ - FOTO
06 iyul 21:04
- Məhəmməd Rza şahın xanımı Fərəh Pəhləvinin BAKI SƏFƏRİ
06 iyul 18:50
- Putin: 250 il əvvəl ABŞ-ı Britaniyadan qurtaran BİZ OLMUŞUQ !
06 iyul 18:14
- Nikahsız analar, sənədsiz uşaqlar: Kimdir günahkar?
06 iyul 17:29