- Şabranda qazi və hamilə arvadının öldüyü qəzanın DETALLARI
- Azərbaycanda doğum səviyyəsi hansı rayonda nə qədərdir? – Tam siyahı
- Sarımsaq Azərbaycana hansı ölkələrdən və neçəyə gətirilir? – Marketlərdə 3,2 dəfə baha satılır
- NАR- ın dəstəyi ilə hazırlanan Jest dili tətbiqi tezliklə istifadəyə veriləcək
- Azərbaycanda sürücülük vəsiqəsi lazım olmayacaq
Macarların türklərə sevgisinin səbəbi nədir? - Budapeştdən reportaj

Kulis.az Türkan Nağıyevanın Budapeştdən hazırladığı reportajı təqdim edir.
Macarıstanda türk izləri
“Gül Baba türbəsi? Macarıstanda?”
“Neçə il türk əsarətində qalıblar, nə əcəb türklərə belə hörmətləri var?”
Macarıstanın Budapeşt şəhərində yerləşən Gül Baba türbəsini ziyarət edərkən çəkdiyim fotoları sosial mediada paylaşdıqdan sonra bəzi dostlar təəccüblə bu sualları ünvanladı.
Təəccüblü səslənə bilər, beyninizdə suallar yarana bilər.
Axı necə olur ki, 140 il Osmanlı əsarətində qalmış bir ölkədə türk millətinə qarşı aqressiya formalaşdırmamaqla yanaşı, türk insanına qarşı hörmət də var? Bu nədən qaynaqlanır?
Yeri gəlmişkən... Gül Baba türbəsi haqqında danışmazdan əvvəl, macarların Vəzir Abdurrahman Abdi Arnavut Paşanın Budapeştin mərkəzində yerləşən məzar daşının üzərinə cızdıqları yazıya da diqqət çəkmək istəyirəm:
“145 yıllık Türk egemenliğinin son Buda valisi Abdurrahman Abdi Arnavut Paşa – Bu yerin yakınında 1686 Eylül ayının 2 günü öğlenden sonra yaşamının 70 yılında maktul düştü. Kahraman düşmandı, rahat uyusun”.
(bu yazı məzar daşının önündə macarca, arxasında isə türkcə yazılıb - red.)
Əvvəla, bu “qəhrəman düşmən”lə bağlı təsəvvürü olmayanlar üçün bir cümlə ilə, qısa və konkret onu deyim ki, Abdi Arnavut paşa Osmanlının Buda vilayətini işğal etdiyi zaman həmin vilayətin valisi təyin olunmuş, xaçlıların Budaya yürüşünün qarşısını almış qəhrəman sərkərdədir.
Qəhrəman düşmən...
Macar xalqını nə vadar edir ki, köhnə düşmənlərinə qarşı ehtiramlarını nümayiş etdirsinlər və onların şərəfinə memorial, abidə ucaltsınlar?
Budapeştdə rast gəldiyim türk izləri məni daha çox bu sual ətrafında düşünməyə vadar edir. Türk şəhidlərinin məzarları, Abdi Arnavut paşa memorialı, Gül Baba türbəsi və s. Yəni türklərə rəğbət simvolu bununla yekunlaşmır.
Onu da nəzərə alaq ki, macarlar heykəltaraşlığa olduqca meyilli xalqdır. Burada sözün əsl mənasında, hər addımbaşı heykəllərə rast gəlmək olar. Hər ölçüdə heykəllər görə bilərsiniz: gözlə uzaqdan görünməyəcək 3-5 santimetrlik heykəlciklər belə hər addımda rast gəlinəndir.
Belə xalqın bir insana rəğbət və ehtiramını bildirməyinin ən gözəl yolu onun adına heykəl ucaltmaq olar, elə deyilmi? Gül Babanın heykəli və türbəsi də Budapeştin, demək olar ki, mərkəzində yerləşir.
Bu tarixi şəxsiyyət haqqında müxtəlif mənbələrdə fərqli məlumatlara rast gələ bilərsiniz. Sizi əziyyətə salmadan ən çox yayılmış rəvayəti təqdim etmək istəyirəm.
Həmin rəvayətlər arasında ən qədim sayılan bu rəvayət 17-ci əsrin məşhur səyyahı Övliya Çələbiyə aiddir:
Bəktaşi dərviş olan Gül Baba Fateh Sultan Məhmədin dövründən Qanuni Sultan Süleymanın dövrünə qədər bir çox səfərlərə, döyüşlərə qatılmışdır. Sultan Suleymanın dəvəti ilə Buda səfərində də iştirak etmiş, burada qılınan ilk Cümə namazında vəfat etmişdir.
Abidə haqqında kiçik tarixi fakt:
1686-cı ildə Budada Osmanlı hakimiyyətinin sona çatması ilə Gül Baba dərgahı avstriyalılar tərəfindən tamamilə dağıdıldı və Gül Baba Türbəsi kilsəyə çevrildi. Sultan Əbdüləzizin Qərbi Avropadan qayıtdıqdan sonra Peştə səfəri və sonrakı siyasi proseslərə paralel olaraq Gül Baba Macarıstanda yenidən xatırlanaraq türklərə rəğbət simvoluna çevrildi.
Gül Baba türbəsinin yanında türk izlərinə həsr olunmuş kiçik muzey də fəaliyyət göstərir. Macarıstan-Osmanlı savaşları, türklərin tarixi, milli alətləri, simvolikaları ilə bağlı görsəlli və yazılı bilgilərə burada rast gələ bilərsiniz.
Türkiyə Cümhuriyyətinin hakim təbəqəsindən bir çox şəxs bu muzeyə öz hədiyyələrini bağışlamışdır və bu hədiyyələr xüsusi köşədə mühafizə olunur.
Gül Baba fərqli mədəniyyətlər arasında qarşılıqlı sayğı və anlayışın, barış içində bir arada yaşamağın və dostluq bağlarının hakim olmasına yönəlmiş bir çağırışın simvoludur. Türbə ziyarət edilən dini mərkəz olmaqla yanaşı, Avropada Türk mədəniyyətinin yaşadıldığı bir məkan olaraq məşhurdur.
Gül Baba türbəsinin ətrafı qızılgül bağıyla əhatə olunub. Bağa daxil olarkən doğma bir hiss insanın içini sarır. Buralar öz məskənim imiş kimi bir hiss...
Doğma məkan, doğma qoxu, doğma hiss...
Budapeştdə yad olmadığımı hiss etdiyim tək məkan buradır, deyə bilirəm. Türk izlərinə rastladığım hər məkana istiqanlılıqla yanaşıram, çünki mənə doğma olan ruhları hiss edirəm, beləcə də, özümü bu torpaqlarda qətiyyən yad saymıram.
Deməli, vətəndən kənarda da doğmalıq tapmaq olur.
Türkün yatdığı torpaqların hamısı doğmadır, əzizdir!
- 1990-cı ildə AXC və Ter-Petrosyan Riqada Qarabağla bağlı nələri müzakirə edib? – FOTOXRONİKA
13 aprel 2025 23:24
- Axı niyə bir azərbaycanlı professor erməni çıxmalıdır - Elbəyi Həsənli Altay Göyüşovu suçladı
4 aprel 2025 21:25
- Vəkil Qаrаbаğ veterаnını TƏBRİK ETDİ
2 aprel 2025 13:00
- Tələbə qız vəfat etdi- Atasının məzarı yanında məhlul içib
28 mart 2025 13:30
- Bаkıdа HƏBSXАNАDА Planşet, bahalı viski...
26 mart 2025 12:05
- 80 ildən çox ərinin qayıtmasını gözləyirdi - ÖLDÜ
25 mart 2025 01:35
- Azərbaycanda bu məhsul KƏSKİN bahalaşdı
25 mart 2025 01:22
- Daha ağır addım atılmamalıdır – Davutoğludan İmamoğlunun həbsinə etiraz
24 mart 2025 16:11
- Türkiyədəki son hadisələrin əsl səbəbi: -Dəvəni- toya odun daşımağa çağırırlar? - FAKTLAR
23 mart 2025 20:02
- Kənd təsərrüfatı nazirinin çıxışı qeyri-peşəkarlıqdır - Ekspert
22 mart 2025 20:37
- Şabranda qazi və hamilə arvadının öldüyü qəzanın DETALLARI
20 may 00:43
- Azərbaycanda doğum səviyyəsi hansı rayonda nə qədərdir? – Tam siyahı
19 may 23:16
- Sarımsaq Azərbaycana hansı ölkələrdən və neçəyə gətirilir? – Marketlərdə 3,2 dəfə baha satılır
19 may 23:11
- NАR- ın dəstəyi ilə hazırlanan Jest dili tətbiqi tezliklə istifadəyə veriləcək
19 may 20:14
- Sumqayıt Şəhər Bələdiyyəsinin sədri dəyişdi
19 may 19:35
- Keçmiş nazirin Azərbaycandan çıxışına STOP qoyuldu - Borc qalmaqalı
19 may 19:07
- Prezident müddətli həqiqi hərbi xidmətə çağırılma ilə bağlı Sərəncam imzaladı
19 may 16:16
- Veysəloğlu Şirkətlər Qrupu Asiya İnkişaf Bankının 58-ci illik toplantısında iştirak edib
19 may 12:56
- 19 May: Türkiyəni qurtaran böyük prosesin başlanğıc günü
19 may 11:12
- Azərbaycanda sürücülük vəsiqəsi lazım olmayacaq
19 may 01:39
- Hər gün balıq yemək faydalıdırmı? – Cavabı həkimlər verdi
19 may 01:33
- Azərbaycan bu ölkəyə siqaretin ədədini 2 manat 77 qəpiyə satır
19 may 01:25
- Türk xalqı qədər cahil toplum yoxdur - deyən Cəlal Şengör həbs oluna bilər
18 may 21:12
- Köçkün gənc ABŞ universitetinin siması seçildi – Ayan Hüseynlinin həyat hekayəsi
18 may 21:05
- Məktəbdə yıxılan müəllimənin qolu qırıldı- Direktor 1000 manat cərimələndi
18 may 18:51
- Bu gün bütün məktəblərdə 6-cı siniflərin monitorinqi keçiriləcək
18 may 17:16
- Mikаyıl İsmаyılovun köhnə 06-sı , yаxud аvtomobil kolleksiyаsı...
18 may 16:57
- Ərdoğan niyə elə dedi? Azərbaycandan və Türkiyədən ETİRAZLAR
18 may 12:24
- Müğənni Dəniz həbs edildi
18 may 01:00
- 3 ay ərzində 2 mindən çox insan ixtisara düşərək işini itirib
18 may 00:33
- 536-cı il niyə bəşəriyyət tarixinin ən qaranlıq dövrü olub? - Səbəb açıqlandı
18 may 00:17
- Deputat papağına görə iclasdan çıxarıldı - Fotolar
17 may 22:14
- İlham Əliyev Tokayevə zəng etdi
17 may 21:24
- Ərdoğan: Qara dənizdə 75 milyard kubmetr qazı olan yataq tapılıb
17 may 18:15
- Bununla heç bir alim ailə dolandıra bilməz - Misir Mərdanov maaşını açıqladı
17 may 11:44
- Bakıda 50 minə yaxın şagird monitorinqə cəlb olunacaq
17 may 11:27
- Məktəblilərimizdən ABŞ-də növbəti uğur! - Fotolar
16 may 23:19
- Paşinyan və Əliyev arasında maraqlı dialoq – Kofe içə bilərik: Get, gəlirəm...
16 may 22:51
- NАR mağazalarında inklüziv xidmət üçün hazırlıqlara start verildi
16 may 22:46
- İmişlidə dəhşət: məktəbli qızın meyiti tapıldı
16 may 22:38