- İntihar etmiş rusiyalı NAZİR VİDA MESAJI-nda NƏ YAZIB ?
- Ermənistan XİN mətbuat katibi Ani Badalyan: İlham Əliyevlə Nikol Paşinyanın Əbu-Dabi görüşü uğurlu olub
- Terrorsuz Türkiyə : PKK bu gün SİLAHI YERƏ QOYACAQ
- Təyyarədə qadının OMBA-sına toxundu və 7 İL HƏBS...
- Pul üçün Rus ordusuna yazılan azərbaycanlı Əliquliyev peşmandır: Prezidentə deyin, məni qurtarsın
Əfqan qadınlara həkim olmaq QADAĞAN OLDU

Rəsul Mirhəşimli: ""Taliban"ın bu qadağası dinin özünün təməl prinsipləri ilə ziddiyyət təşkil edir"
Əfqan qadınların ali və orta təhsil müəssisələrində tibb sahəsində təhsil almaları qadağan edilib. Bu barədə ölkənin ali lideri Haybətullah Axundzadə sərəncam imzalayıb.
Əfqanıstanın Səhiyyə Nazirliyinin səhiyyə qurumlarına göndərdiyi məlumatda bildirilib ki, qadınlara və qızlara artıq tibb institutlarında və texnikumlarda təhsil almaq hüququ verilməyəcək.
Nazirliyin açıqlamasına əsasən, yeni qayda 3 dekabrdan etibarən qüvvəyə minib. Bu qərar qadınların səhiyyə sahəsində iştirakına ciddi məhdudiyyətlər gətirir və beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən geniş tənqid olunacağı gözlənilir.
Qadağa xüsusən də qadınların sağlamlıq xidmətlərindən faydalanması və qadın həkimlərin çatışmazlığı kimi mövcud problemlərin daha da dərinləşəcəyinə dair narahatlıqlar yaradır.
Taliblərin bu qadağası həm də İslamı gözdən salır və dini göstərişlərin faktiki əleyhinədir. İslam qadınlara hər hansı bir sahədə elm, təhsil yasağı nəzərdə tutmur. Bu, sadəcə, dini radikalizmdir. Digər tərəfdən, konservativ əfqan qadınlara gələcəkdə həkim lazım olanda qadın həkimi haradan tapacaqlar? Ritorik desək, onlara kişi həkimin baxması daha dini uyumludur? Gerçək İslam nə deyir?
Rəsul Mirhəşimli
Araşdırmaçı jurnalist, dini mövzular üzrə mütəxəssis Rəsul Mirhəşimli mövzu ilə bağlı “Yeni Müsavat”a deyib ki, İslam dini qadınların təhsili ilə bağlı qəti şəkildə qadağa qoymur: “Əksinə, Qurani-Kərimdə elm öyrənmək vacib sayılır. Bu prinsiplər İslamın ilk dövrlərindən etibarən tətbiq edilib və qadınların təhsil alması təkcə dini tövsiyələrlə məhdudlaşmayıb, həm də cəmiyyətin inkişafı üçün vacib sayılır.
İslamın təhsil mövzusundakı açıq yanaşmasının ən mühüm göstəricisi Qurani-Kərimdəki ilk ayədədir. Quranda “Oxu!” (“Ələq” surə, ayə 1) buyurulması elm öyrənməyə və təhsil almağa verilən önəmi göstərir. Bu əmr həm kişilərə, həm də qadınlara aiddir, çünki İslamın əslində insanlara (cinsindən asılı olmayaraq) bilik və təhsil qazanmağı tövsiyə etdiyini göstərir. İslamda təhsil bir şəxsin və cəmiyyətin inkişafı üçün əsas vasitə hesab olunur.
Quranda elm və təhsil mövzusunda bir neçə dəfə təşviqlər və öyüdlər verilir. “Allah iman gətirənlərin və elm sahiblərinin dərəcələrini yüksəldər” (“Mücadilə” surəsi, ayə 11) ayəsi elmə olan yüksək dəyəri vurğulayır. Bu ayə həm kişilərin, həm də qadınların elm sahəsində iştirak etməsinin İslamda təqdir edildiyini açıq şəkildə göstərir. Çünki İslam dini bütün bəşəriyyətə çağırış edir, bu çağırışda isə qadın-kişi fərqi yoxdur. Yəni İslamın əsas prinsipləri qadınların elm öyrənməsi və bu sahədə aktiv rol almasını dəstəkləyir.
Peyğəmbərimiz Hz.Məhəmməd (s) qadınların təhsilini əhəmiyyətli sayıb və bir neçə dəfə qadınlara elm öyrənmələri üçün təşviq edib.
Peyğəmbərimiz buyurur ki, “Hər bir müsəlmanın kişi və ya qadın olmasına baxmayaraq, elm öyrənməsi vacibdir”. Bu hədis İslamda qadınların elm və təhsil hüququnu tanıyır və onları bu yolda irəliləməyə təşviq edir.
Bununla yanaşı, İslamın ilk dövrlərində qadınlar təhsil alır və elmi fəaliyyətlərlə məşğul idilər. Peyğəmbərimizin xanımı Xədicə bint Xuvəylid ticarət sahəsində fəaliyyət göstərən, zəngin və mədəniyyətli bir qadın idi".
Rəsul Mirhəşimli qeyd edir ki, Əfqanıstandakı hazırkı vəziyyət İslamın prinsiplərinə uyğun deyil və dini radikalizmin təsirindən qaynaqlanır: ""Taliban"ın qadınların təhsilini məhdudlaşdırması, dinin özünün təməl prinsipləri ilə ziddiyyət təşkil edir. İslamda təhsilin qadınlara qadağan edilməsi anlayışı yoxdur, əksinə, qadınların cəmiyyətdə aktiv rol alması, elmdə, səhiyyədə və digər sahələrdə fəaliyyət göstərməsi təşviq edilir.
Bununla yanaşı, İslamın əsas məqsədi insanların xoşbəxtliyini və rifahını təmin etməkdir. Qadınların təhsili yalnız dini deyil, həm də sosial və iqtisadi baxımdan vacibdir. Bu təhsil qadınlara öz hüquqlarını daha yaxşı başa düşmək, ailələrinə, cəmiyyətlərinə və ölkələrinə faydalı olmaq imkanı verir.
Qadınların təhsilinə qoyulan məhdudiyyətlər cəmiyyətdəki sosial bərabərsizlikləri daha da dərinləşdirir və qadınların öz potensialını reallaşdırmalarına mane olur.
“Taliban”ın tətbiq etdiyi bu qadağa təkcə İslamın buyurduqlarına zidd olmaqla yanaşı, həm də qadınların hüquqlarının ciddi şəkildə pozulmasıdır. İslamda qadınların səhiyyə sahəsində tibb təhsili alması və insanlara xidmət etməsi həm dini, həm də etik baxımdan qəbulediləndir. Bu vəziyyət yalnız Əfqanıstan üçün deyil, dünya miqyasında qadınların təhsil və fəaliyyət hüquqlarının təməlinə ciddi təhdidlər yaradır.
Nəticə etibarilə, İslamda qadınların təhsilinə heç bir qadağa yoxdur. Əksinə, təhsil almaq hər bir müsəlman qadının haqqıdır. Bu cür qadağalar, yalnız radikal ideologiyaların və təhrif edilmiş dini anlayışların nəticəsi olaraq ortaya çıxır. İslam dinində isə qadınların hər sahədə təhsil alması və fəaliyyət göstərməsi təşviq olunur".
Qeyd edək ki, taliblərin qadınlara təhsil hüququnu məhdudlaşdıran qərarı, xüsusən müsəlman ölkələrində və beynəlxalq miqyasda geniş tənqidlərə səbəb olub. Bu qadağa təhsil hüququnun və bərabərliyin təmin olunmasında əhəmiyyətli irəliləyişlərə imza atan bir çox ölkənin və təşkilatın narahatlığını artırıb. Bir çox mütəxəssis və fəal, Talibanın bu yanaşmasını ölkənin gələcəyi üçün təhlükəli hesab edir, çünki bu, daha çox dini təhsilin artmasına və müasir təhsilin geriləməsinə səbəb ola bilər.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT) və digər beynəlxalq humanitar təşkilatlar bu qadağanın əfqan qadınlarının və qızlarının əsas hüquqlarını pozduğunu və onların gələcəyinə ciddi ziyan vurduğunu bəyan ediblər. BMT-nin qadınların hüquqları üzrə xüsusi nümayəndəsi, qadınların təhsil hüququnun qadağan edilməsinin beynəlxalq hüquqa və insan hüquqlarına zidd olduğunu vurğulayıb.
Bir çox İslam alimi və dini lider, bu qadağanın İslamın əsas prinsiplərinə zidd olduğunu bildirib. Onlar İslamın həm kişilər, həm də qadınlar üçün təhsili vacib saydığını və belə bir təhsil məhdudiyyətinin həm dini, həm də sosial baxımdan zərərli olduğunu ifadə ediblər. Məsələn, İslam alimi Mavalavi Saleh Mohammad Islampur, qadınların təhsil almasının İslamın tələbi olduğunu bildirərək, müasir təhsil ilə dini təhsilin paralel inkişaf etməsinin vacibliyini vurğulayıb.
Əfqanıstandakı sosial fəallar və qadın hüquqları müdafiəçiləri də bu qərara qarşı çıxıb və qadınların təhsilinin cəmiyyətin inkişafı üçün əhəmiyyətli olduğunu qeyd ediblər. Əfqanlı fəal Nahid Noori, Talibanın qadınları yalnız dini seminarlara göndərməsi və məktəblərin bağlanmasının cəmiyyətdə mənfi nəticələrə səbəb olacağını deyib.
- Yazıçı Sabir Əhmədlinin oğlu ilə TƏSİRLİ MÜSAHİBƏ
11 iyul 2025 01:31
- Bakıda nişana hazırlaşan oğlanı öldürdülər - Dedim ki, bura yaşayış yeridir, söyüş söyməyin
10 iyul 2025 01:18
- Paraşütlə tullanıb... ÖLMƏK neçəyədir?
9 iyul 2025 11:09
- Naxçıvana Ali Məclis sədri Bakıdan gətirilə bilər
9 iyul 2025 09:47
- Dana monopoliyası təkcə mal-qara, Teyyub məsələsi deyil, cənablar, MİLLİ TƏHLÜKƏSİZLİK məsələsidir..
8 iyul 2025 13:47
- Qusar rayon Samur bələdiyyəsində nələr baş verib, yaxud Gülnarə Muradxanovanın şər-böhtan məktubları...
7 iyul 2025 15:42
- Hər ay 500 min icаrə hаqqı аlаn Rəhim Rəhimov dövlətə nə qədər VERGİ ödəyir ?
7 iyul 2025 13:07
- Qara kişmişin faydaları
7 iyul 2025 01:46
- Nikahsız analar, sənədsiz uşaqlar: Kimdir günahkar?
6 iyul 2025 17:29
- Şir küçədə qadına və iki uşağa hücum etdi - VİDEO
6 iyul 2025 09:40
- Prezident həmkarını təbrik etdi
11 iyul 11:31
- İntihar etmiş rusiyalı NAZİR VİDA MESAJI-nda NƏ YAZIB ?
11 iyul 10:45
- Ermənistan XİN mətbuat katibi Ani Badalyan: İlham Əliyevlə Nikol Paşinyanın Əbu-Dabi görüşü uğurlu olub
11 iyul 10:08
- Terrorsuz Türkiyə : PKK bu gün SİLAHI YERƏ QOYACAQ
11 iyul 09:48
- Təyyarədə qadının OMBA-sına toxundu və 7 İL HƏBS...
11 iyul 09:36
- HÖKÜMƏ - kədərim mənim filmi bu tarixdə təqdim olunacaq
11 iyul 02:05
- Yazıçı Sabir Əhmədlinin oğlu ilə TƏSİRLİ MÜSAHİBƏ
11 iyul 01:31
- Bir qətliamın izi – 26 il əvvəl Bakı və İrəvan sülhə yaxın olanda 40 erməni güllələnib
11 iyul 01:12
- Pul üçün Rus ordusuna yazılan azərbaycanlı Əliquliyev peşmandır: Prezidentə deyin, məni qurtarsın
11 iyul 00:36
- Daha bir rayonda yasda EHSAN ləğv edildi
11 iyul 00:26
- 5 saat davam edən İlham Əliyev-Paşinyan görüşünə dair İLK AÇIQLAMA
10 iyul 14:43
- İranlı molla : CƏHƏNNƏM əhlinin dili TÜRKCƏ, CƏNNƏT əhlinin dili ƏRƏBCƏDİR...
10 iyul 13:33
- 100 qadını öldürmüşdü - Manyakın meyiti tapıldı
10 iyul 12:29
- Milli Məclisin deputatı Azər Allahverənov Nardaran qəsəbəsində vətəndaşları qəbul edib
10 iyul 12:18
- Maral tam Ayı 10 iyul 2025: Nə etməli?
10 iyul 11:41
- Kompüteri 1000 DƏFƏ sürətləndirməyin yolu
10 iyul 11:18
- Uşağa görə muştuluq aldılar, gecə isə yoldaşımın meyitini verdilər
10 iyul 10:00
- Ərdoğan xalqa müraciət edəcək
10 iyul 09:47
- İlham Əliyevin Nikol Paşinyanla görüşü başladı
10 iyul 09:28
- Həbsdə olan vəkil Adəm Məmmədov bu şəxsi məhkəməyə verdi
10 iyul 01:46
- Bakıda nişana hazırlaşan oğlanı öldürdülər - Dedim ki, bura yaşayış yeridir, söyüş söyməyin
10 iyul 01:18
- İlham Əliyev Paşinyanla görüşəcək - Vaxt və yer açıqlandı
09 iyul 12:37
- İki gün sonra ÖCALAN daha bir - Tarixi çağırış edəcək
09 iyul 11:42
- Dünyanın ən gülməli ölkələri açıqlandı: Zirvədə gözlənilməz ölkə yer aldı
09 iyul 11:16
- Paraşütlə tullanıb... ÖLMƏK neçəyədir?
09 iyul 10:08
- Naxçıvana Ali Məclis sədri Bakıdan gətirilə bilər
09 iyul 09:47
- Bu gün Azərbaycanda Diplomatiya Günüdür
09 iyul 02:37
- Rusiyada büdcə kəsiri 6 dəfə artıb; Təhlükəsizlik yastığı sürətlə boşalır...
09 iyul 02:30
- Avropa ilə bağlı ŞOK RƏQƏMLƏR - Uşaqlı və uşaqsız ailələrin SAYI
09 iyul 01:27
- Ərdoğan Nəriman Cəlal və ailəsi ilə görüşdü - Fotolar
09 iyul 00:27