COVID 19-la bağlı ŞOK SƏNƏD açıqlandı - 2019-cu ildə...

ABŞ Konqresi 1,1 milyon ölkə vətəndaşının həyatına son qoyan COVID-19 pandemiyasının səbəbləri ilə bağlı araşdırmanı başa çatdırıb. 520 səhifəlik hesabat Nümayəndələr Palatasının Nəzarət və Hesabatlılıq Komitəsinin epidemiyanın vəziyyətini öyrənən alt komitələrindən biri tərəfindən təqdim edilib.
İki illik araşdırmadan sonra konqresmenlər virusun böyük ehtimalla laboratoriya mənşəli olduğu qənaətinə gəliblər. Komissiyanın sədri Bred Uenstrup Konqresə göndərdiyi məktubda “Bu iş Birləşmiş Ştatlara və dünyaya növbəti pandemiyanı proqnozlaşdırmağa, hazırlamağa, ondan qorumağa və inşallah, qarşısını almağa kömək edəcək” deyib.
Hesabatda həmçinin vurğulanır ki, SARS-CoV-2 (COVID19) çox güman ki, Uhan Virusologiya İnstitutundakı (Çin) “laboratoriya və ya tədqiqat”dan sızma nəticəsində ortaya çıxıb. Virusun təbiətdə rast gəlinməyən bioloji xüsusiyyətlərə malik olduğu deyilir. AFP xəbər verir ki, hesabatda habelə bildirilir ki, ABŞ Milli Səhiyyə İnstitutu virusların “funksiyasını əldə etmək” - onlarla mübarizə yollarını müəyyən etmək üçün institutda mübahisəli tədqiqatları maliyyələşdirib. “Laboratoriyadakı tədqiqatçılar SARS-CoV-2-yə bənzər bir virusa 2019-cu ilin payızında, qida bazarında aşkar edilməmişdən bir neçə ay əvvəl yoluxublar”, - hesabat vurğulanır.
Konqresin bu nəticəsi nə dərəcədə əsaslı sayıla bilər, hesabata hansısa siyasi motivin (Çin) təsiri mümkünmü? Nəticə gerçəyi əks etdirirsə, laboratoriya şəraitində buna bənzər, lakin daha təhlükəli virus yetişdirilə bilərmi? Bəşəriyyət, ölkələrin səhiyyələri nəyə hazırlaşmalıdır?
Qeyd edək ki, koronavirusun süni yaradılıb-yaradılmaması ilə bağlı məsələ geniş müzakirə olunub. Elmi cəhətdən hazırda belə bir iddianı dəstəkləyən konkret sübutlar yoxdur. COVID-19, SARS-CoV-2 virusu təbii yollarla yaranmış bir virus olaraq qəbul edilib. Virusun genomu və təkamülü üzərində aparılan tədqiqatlar göstərir ki, bu virus ehtimal ki, heyvanlardan insanlara keçib, bununla bağlı ilk ehtimallar, virusun yarasalardan keçərək insanlara bulaşması ilə bağlıdır.
Bəzi tədqiqatçılar və mütəxəssislər, virusun laboratoriyada manipulyasiya edilməsi və ya “süni yaradılması” ilə bağlı fərqli nəzəriyyələr irəli sürüblər, amma bunlar geniş şəkildə elmi əsaslarla təsdiqlənməyib. Üstəlik, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) və digər qurumlar SARS-CoV-2-nin təbii mənşəli olduğunu bildiriblər.
Hazırda virusun mənşəyi ilə bağlı araşdırmalar davam edir. Onu da nəzərə çatdıraq ki, ABŞ-nin dünyada olan bütün laboratoriyalarında koronovirusun süni şəkildə yaradaılması da iddia olunur. Düzdür, bununla bağlı konkret olaraq elmi sübutlar mövcud deyil. Amma bir çox siyasətçi və mütəxəssis, xüsusilə COVID-19 virusunun mənşəyi ilə bağlı mübahisələrdə, virusun insanlara laboratoriya səhvi nəticəsində keçə biləcəyini qeyd ediblər.
Bundan əvvəl isə ABŞ senatoru Rand Paul COVID-19-un Çin laboratoriyasından, xüsusən Uhan Virologiya İnstitutundan yayıldığını iddia edib. O, bu mövzuda açıqlamalar verərək, ABŞ kəşfiyyatının və digər qurumların verdiyi bəzi məlumatlara istinad edib. Bununla yanaşı, bəzi mütəxəssislər, xüsusən Uhan institutunda həyata keçirilən “gain-of-function” (funksiya qazandırma) araşdırmalarının təhlükələri olduğunu bildiriblər.
Ancaq elmi cəhətdən, hələlik COVID-19-un ABŞ laboratoriyalarında yaradıldığına dair heç bir sübut tapılmayıb. Əksinə, virusun təbii şəkildə yaranması ehtimalı daha geniş şəkildə qəbul edilir.
İnfeksionist Nilufər Məmmədova mövzu ilə bağlı “Yeni Müsavat”a fikirlərini bölüşüb: “ABŞ Konqresi, iki il ərzində apardığı araşdırmalar nəticəsində, COVID-19 virusunun çox güman ki, Çinin Uhan Virusologiya İnstitutundan laboratoriya sızması nəticəsində yayıldığını irəli sürüb. Bu məlumat, virusun təbiətdə rast gəlinməyən xüsusiyyətlərə malik olması ilə əlaqələndirilir.
Son məlumatlara, o cümlədən CDC-nin (ABŞ Xəstəliklərə Nəzarət və Qarşısının Alınması Mərkəzi) açıqlamalarına əsaslanaraq, hələlik virusun mənşəyi ilə bağlı dəqiq nəticə əldə edilməyib. CDC və digər mütəxəssislər, virusun təbii yolla yayılma ehtimalını nəzərdən keçirirlər və laboratoriya sızmalarına dair fərqli yanaşmalar mövcuddur.
CDC, SARS-CoV-2-nin yayılma yolları ilə bağlı müxtəlif nəzəriyyələri tədqiq etməyə davam edir və bu məsələnin elmi mübahisələrə açıq olduğunu vurğulayır. Nəticədə, bu məsələ üzərində hələ də araşdırmalar davam edir və yekun nəticəyə gəlmək üçün daha çox elmi sübutlar lazımdır".
Tanınmış həkim, invaziv ağrı mütəxəssisi Zülfüqar Yusifov da mövzu ilə bağlı “Yeni Müsavat”a deyib ki, bu kimi araşdırmalara əslində COVID-19 pandemiyası meydana çıxdığı zaman da rast gəlinirdi: “Nyu York-da dərc olunan jurnallardan birində belə bir fikir qeyd olunmuşdu ki, Amerika institutlarından biri ilə Uhandakı laboratoriyanın həmin virusu ortaq olaraq birgə yetişdirmə proyekti olub. Versiyalardan biri bu idi ki, həmin proyektdə məqsəd öldürücü və təhlükəli viruslar yayılsa, onlara qarşı necə mübarizə aparmaq olub. Lakin laboratoriyada təhlükəsizlik tədbirlərinə və qorunma tədbirlərinə kifayət qədər əməl edilmədiyindən virusun insanlar arasında yayılması baş verib. Yəni, bu məsələlər o dövrdə də çox geniş müzakirə edilirdi. Dünyada hazırda müharibələrin müxtəlif istiqamətlərdə aparıldığının şahidi oluruq. Siyasi kontekstdə gedən soyuq müharibələr, silahlarla aparılan müharibələr mövcuddur. Hazırda ən təhlükəli olanı bioloji müharibələrdir. Bioloji silahla aparılan müharibələrin əsas silahı da məhz elə viruslardır. Bu baxımdan, Amerika kimi güclü bir dövlətin, dünyanı nəzarət altında saxlanmaq istəyən bir dövlətin bu istiqamətdə çalışmalartının olması da mümkündür. Dünyada bioloji silahların tətbiqi ilə bağlı çox sayda cəhdlər barədə biz eşitmişik, bununla bağlı tarixi nümunələr var. Hər halda viruslar vasitəsilə rəqibinə qarşı müəyyən addımlar atılması cəhdlərinin ola biləcəyini də inkar etməməliyik. İkinci tərəfdən, farmako industriyanın da bu məsələyə dair müəyyən yanaşmaları ola bilər. Çünki bu cür yoluxmalar, pandemiyalar və digər viruslar dünya düzənini dəyişən, yeni düzənə yeniliklər gətirən böyük, qlobal nəticələrə gətirib çıxarır. Nəticədə böyük iqtisadi nəticələr ortaya çıxır, həm tibbi sferada böyük xərclər tələb olunur. Bir vaxtlar bu istiqamətdə satılan dərman maddələrindən danışılırdı, bunlar külli miqdarda vəsait tələb edir ki, bunun da arxasında hansısa bir düşüncənin gizlənə biləcəyini inkar etmək asan deyil. Bu baxımdan, məsələlərə çox həssas yanaşılması olduqca vacibdir. Bioloji silahlar varsa, bunların etibarlı və məsuliyyətli əllərdə olması çox vacibdir. Çünki bu cür bioloji silahlarla, viruslarla məşğul olan laboratoriya əməkdaşlarının kiçik bir diqqətsizliyi belə, COVID-19 misalında olduğu kimi, dünya miqyasında fəlakətlərə yol aça bilər. Bu səbəbdən bu məsələlər hər an dünya gündəmində olmalı və ciddi preventiv tədbirlər görülməlidir”.
- Prezident olmaq çox təhlükəli işdir - Tramp
13 iyul 2025 11:29
- ŞOK : Putin Ukraynanın 0.25 FAİZİNİ ələ keçirib və ...1 KV.KM-ə görə 167 ƏSGƏR İTİRİB
12 iyul 2025 21:27
- Veteranları təhqir edən bloger qızı meşədə soyundurub döydülər, VİDEOya çəkib yaydılar - ŞOK
12 iyul 2025 19:44
- Aİ-də nə qədər insan yaşayır? - Ən çox əhaliyə sahib ölkə bəlli oldu
12 iyul 2025 17:42
- Ərdoğandan PKK-nın tərk-silah olması ilə bağlı SON DƏQİQƏ AÇIQLAMASI
12 iyul 2025 15:49
- Ukrayna hərbi kəşfiyyatı Sibirdə QAZ kəmərini PARTLATDI ...
12 iyul 2025 12:55
- Sumqayıtda kürəkən qayınatasını qətlə yetirdi
12 iyul 2025 11:02
- Atası ilə səfərə getmək qadağan olundu
12 iyul 2025 00:59
- Tofiq Zülfüqarov Elmar Məmmədyarova cavab verdi: Söyüş söyməmişəm
11 iyul 2025 18:02
- Ermənistan mediası sülh müqaviləsinin detallarını açıqladı – Zəngəzur dəhlizi, separatçılığa qarşı öhdəlik və...
11 iyul 2025 17:51
- Dünyanın 28 ÖLKƏSİ Quba rayonundan KİÇİKDİR - SİYAHI
13 iyul 12:02
- Prezident olmaq çox təhlükəli işdir - Tramp
13 iyul 11:29
- Azərbaycanlı aktrisa anası ilə şokolad vannasına girdi - FOTOLAR
13 iyul 10:11
- Ərdoğan bu şəxslərə yüksək VƏZİFƏ verdi
13 iyul 09:40
- Kişinin mədəsindən 27 alışqan və QƏPİK çıxardılar - FOTO
13 iyul 09:23
- Bu gün 34 mindən çox abituriyent imtahan verəcək
13 iyul 08:47
- Emin Ağalarov Bodruma niyə getdi? Yeni =Sea Breeze=nin sirri açıldı
13 iyul 08:11
- Polşada azərbaycanlıların yaşadığı hostelə polis basqını – Neməti axtarırlar
13 iyul 00:55
- Çayda boğulub ölən Səfiyənin - Fotosu
13 iyul 00:05
- ŞOK : Putin Ukraynanın 0.25 FAİZİNİ ələ keçirib və ...1 KV.KM-ə görə 167 ƏSGƏR İTİRİB
12 iyul 21:27
- Hotel dəhşət : Azərbaycanda gənc qız sevgilisi tərəfindən pəncərədən atıldı VİDEO
12 iyul 20:35
- Veteranları təhqir edən bloger qızı meşədə soyundurub döydülər, VİDEOya çəkib yaydılar - ŞOK
12 iyul 19:44
- Şaraa Heydər Əliyevin məzarını ziyarət etdi - FOTO
12 iyul 19:34
- Sabirabadda da EHSAN VERİLMƏYƏCƏK
12 iyul 18:42
- Abşeron RİH-nin həbs olunan əməkdaşı: Abdin Fərzəliyev atama bildirib ki, cinayət əməlini oğlun öz üzərinə götürsün, ona köməklik göstərəcəyəm...
12 iyul 18:03
- Aİ-də nə qədər insan yaşayır? - Ən çox əhaliyə sahib ölkə bəlli oldu
12 iyul 17:42
- Ərdoğandan PKK-nın tərk-silah olması ilə bağlı SON DƏQİQƏ AÇIQLAMASI
12 iyul 15:49
- Prezident Əl Şaraa ilə görüşdü - Fotolar
12 iyul 14:35
- Elə bilirdim ürəyim tab gətirməz, getdim, tamam başqa insan oldum...- Polad Həşimovun XANIMI
12 iyul 14:28
- Suriya Prezidenti Azərbaycandadır - Fotolar
12 iyul 14:09
- Ukrayna hərbi kəşfiyyatı Sibirdə QAZ kəmərini PARTLATDI ...
12 iyul 12:55
- TEHRAN MERİ : İsrail İrana qarşı CADU və CİNLƏR-dən də istifadə edib..."
12 iyul 12:40
- Tovuz döyüşlərindən 5 il ötür
12 iyul 11:42
- Sumqayıtda kürəkən qayınatasını qətlə yetirdi
12 iyul 11:02
- Rusiyada ƏMƏLİYYAT: İki azərbaycanlının malları əllərindən alındı
12 iyul 10:48
- Atası ilə səfərə getmək qadağan olundu
12 iyul 00:59
- Nazirin oğlu nasizmdə ittiham olunur: İşə təhlükəsizlik xidməti qarışdı
11 iyul 23:06
- Ata 25 yaşlı tennisçi qızını öldürdü - ŞOK SƏBƏB
11 iyul 18:18
- Tofiq Zülfüqarov Elmar Məmmədyarova cavab verdi: Söyüş söyməmişəm
11 iyul 18:02
- Ermənistan mediası sülh müqaviləsinin detallarını açıqladı – Zəngəzur dəhlizi, separatçılığa qarşı öhdəlik və...
11 iyul 17:51