- DGK-nın şöbə rəisi: Mən RÜŞVƏT almamışam, 55 MİN manat ŞİRİNLİK almışam
- Ərdoğan Azərbaycana GƏLİR
- Bəylər Eyyubovun yerinə təyin olunan Fərid Əsgərov kimdir? – DOSYE
- Bəylər Eyyubov PTX-nin rəisi vəfizəsindən çıxarıldı - Bu posta gətirildi
- Bakıda 400 nəfərin gizlənə biləcəyi yeraltı BUNKER: Harada yerləşir? (FOTO)
19 yanvar – Bakı qırğınının başlanğıc günü

Aradan 35 il keçib. 1990-cı ildə doğulanlar bu il sırayla 35 yaşlarını tamam edəcəklər. Bu yarı yaş, ömrün ortası deməkdir. O şəxslər 20 Yanvar faciəsinin nə demək olduğunu yalnız dərs kitablarından, 20 Yanvara həsr olunmuş tədbirlərdən deyilənlərdən bilirlər.
Bir də var, həmin günlərdə 10, 15, 20, 25, 30, 35 yaşı olanların 20 Yanvar faciəsi yaşantıları.
Bu faciə millətin duyarlı, vətənpərvər, şüurlu kəsiminin sinəsində çalın-çarpaz dağ kimi, qövr edən yara kimi hələ də qalır və sona qədər qalacaq. Ağır gümlər idi. Xatırlayanda belə adam üşənir.
Əslində isə bu faciə tam olaraq 1990-cı ilin yanvar ayının 20-də olmamışdı, qətliam, gülləboran yanvarın 19-dan başlanmışdı. Sovet-rus tankları yanvarın 19-da hərəkətə gəlmişdi, dövlət televiziyasının enerji bloku yanvarın 19-da partladılmışdı (əhalini informasiyasız qoymaq üçün), xalq kütlələrinin şəhərin giriş-çıxışlarında qurduğu barrikadalar yanvarın 19-da yarılmışdı.
Sadəcə olaraq, biz yanvarın 20-də milli faciəmizin acı mənzərəsi ilə üz-üzə qalmışdıq. Bakının işğalı yanvarın 19-da başlanmış, 20-də başa çatmışdı. Ancaq işğalçılar situasiyaya hakim deyildilər. Onların şəhərin strateji obyektlərini nəzarətə götürmüş, qırğın törətmiş, küçə və meydanları isə etirazçı xalqa buraxmışdılar. Sovet-rus hərbçiləri komandaturalarda, qarnizonda oturub gözləyirdilər.
O zaman xalq şəhidlərinə sahib çıxdı, işğalçıların tələb və tövsiyələrinə məhəl qoymadı. Azsaylı və karyerist kompartiya fəalları istisna olmaqla bütün xalq milli müqavimətdə iştirak etdi, şəhidlər şəhərin ən yüksək nöqtəsində, görünməmiş bir mütəşəkkilik və ehtiramla dəfn edildilər. Respublika rəhbərliyinə yeni təyin olunmuş şəxslər situasiyanı nəzarətə almağa çalışsalar da, çox çətinlik çəkirdilər. Sanki onları da şəhidlərin qanı tutmuşdu.
İndi hamımız haqlı olaraq o zamankı dövlət rəhbəri Qorbaçovu lənətləyirik, vaxtilə ona verilmiş Nobel sülh mükafatının geri alınmasını tələb edirik. Ancaq bir incə məqamı unuduruq. 20 Yanvar faciəsinə görə bütün məsuliyyəti Qorbaçovun çiyninə yükləyəndə o biri Kreml canavarları yaddan çıxır.
Məsələnin məğzi isə belədir. 1990-cı ilin yanvar ayının ortalarında Siyasi Büroda Bakıya qoşun yeririlməsi məsələsi müzakirə olunanda qərar kollegial şəkildə qəbul olunub. Qorbaçov heç də yumruğunu masaya çırparaq, “Bakıya ordu yeritməliyik” deyə təkbaşına qərar verməyib. Bakıda vəziyyətin nəzarət altına alınmasının qatı tərəfdarları sovet dövlətinin digər rəhbərləri olub. Onlara baxanda Qorbaçov daha mülayim biri idi.
Bakıya qoşun yeridilməsi təşəbbüsünün əsas tərəfdarları SSRİ-nin güc strukturlarının rəhbərləri, partiyada sərt xəttin tərəfdarları olan şəxslər olublar. Onlar adbaad məlumdur: Yazov, Kryuçkov, Bakatin, Rıjkov, Liqaçov, Primakov və başqaları...
Bu şəxslər hesab edirdilər ki, yumşaq tərpənsələr, Stalinin, Xruşovun vaxtında olduğu kimi üsyana qalxmış kütlələrə amansız divan tutmasalar, sovet rejimi sarsıla bilər. Onlar kompartiyanın hakimiyyətinin, sovet hərbi-polis rejiminin qorunub saxlanması üçün əliyalın xalqı qırıb-çatmağa hazır idilər. Bir ildən sonra onlar Bakıda törətdikləri qırğının 10 dəfə kiçik miqyaslısını Litvanın paytaxtı Vilnüsdə etdilər. Bizdən bir il qabaq Tiflisdə, ondan da əvvəl Almatıda etmişdilər.
Bu şəxslər 1991-ci ilin avqustunda Qorbaçovu devirərək SSRİ-də hakimiyyəti götürməyə də çalışdılar. “QKÇP” adlanan qiyamın formal rəhbəri vitse-prezident Gennadi Yanayev olsa da, baş rolda Bakı qırğınının təşkilaçıları idi: Kryuçkov və Yazov. Sadəcə, bu dəfə onlar əliyalın Moskva xalqına silah qaldırmadılar. Eyni müqavimət digər 14 müttəfiq respublikanının birində olsaydı, yəqin ki, çoxunda tərəddüd etmədən xalqı qırardılar.
Maraqlıdır ki, Bakı qətliamında iştirak edən, həmin günlərdə Nəsimi rayonunun hərbi komendantı olan və Bakıdakı “rəşadət”inə görə general-mayor rütbəsi alan Aleksandr Lebed 1 il 8 aydan sonra Moskvada müdafiə nazirinin əmrinə itaət etməyərək, xalqa güllə atmadığına görə yenidən “qəhrəman” oldu.
Bu necə ola bilərdi? Bakıda xalqı qırırsan, “qəhrəman” olursan, Moskvada xalqı qırmırsan, yenə “qəhrəman” olursan.
Bu, Kremlin Azərbaycana və digər müstəmləkələrə qarşı yeritdiyi ayrı-seçkilik siyasətinin bariz nümunəsi idi. Sovet hakimiyyətinə müqavimətə, mərkəzin qərarlarının sabotajına, Kremlə qarşı qaldırılan şüarlara qalsa, bunu birinci və sürəkli olaraq edən Ermənistan idi. Məhz ermənilər kompartiyanın orqanı olan “Pravda” qəzetini tabutlara doldurub basdırmışdılar, mərkəzi televiziyanın “Zaman” proqramının translyasiyasını Ermənistan ərazisində dayandırmışdılar, İrəvan və Xankəndidə təşkil etdikləri mitinqdə SSRİ-dən ayrılmaq tələbi səsləndirmişdilər, ancaq Kreml onlara qarşı heç bir cəza tədbiri görmürdü. Bax, bu məsələdə Qorbaçovun və həyat yoldaşı Raisa Qorbaçovanın, eləcə də sovet dövlətinin başçısının baş köməkçisi və məsləhətçisi Georgi Şaxnazarovun böyük rolu vardı.
Bizim günahımız isə Qarabağı, ölkəmizin ərazi bütövlüyünü müdafiə etməyimiz, bunu necə edəcəyimizi doğru-dürüst bilməməyimiz idi. Təklənmiş durumdaydıq. Nə İrandan haray vardı, nə də həmin illərdə ABŞ-nin yedəyində gedən Türkiyədən. ABŞ isə birmənalı olaraq Qorbaçovun tərəfindəydi, onu islahatçı adlandırır, SSRİ-nin demontajını apardığı üçün həvəsləndirirdi. Başqa vaxt hansısa ölkədə adi bir mitinqin su şırnağı ilə dağıdılmasını “insan haqlarının tapdanması, demokratiyanın boğulması” adlandıran Qərb dövlətləri Bakıda 150-yə yaxın mülki insanın qətlə yetirilməsini “SSRİ-nin daxili işi” adlandırmışdı.
Biz bu günə o günlərdən keçib gəlmişik. İndinin özündə bəzən Rusiya rəhbərliyi tərəfindən ölkəmizə qarşı xoşagəlməz addımlar atılanda və milli vətənpərvər qüvvələr ona sərt reaksiya verəndə bəziləri deyirlər: “Nədən Moskvaya qarşı belə aqressivsiniz?”
Dərhal bilirsən ki, bu adamlar ya 20 yanvar 1990-cı ildə körpə olublar, ya da onlarda mili təəssübkeşlik hissi sıfırın altında-üstündədir.
- Bəylər Eyyubovun yerinə təyin olunan Fərid Əsgərov kimdir? – DOSYE
30 iyun 2025 17:51
- Təyyarəmizi Qazaxıstan vurubmuş – Samir Vəliyev özünü rüsvay etdi
30 iyun 2025 16:43
- Cümşüd Cümşüdlünün ölümünə səbəb olan kanal bu qurumun balansındadır, cinayət işi başlandı
30 iyun 2025 15:48
- Azərbaycanda BAYRAM- Qeyri-iş günü bir də 4 aydan sonra olacaq
30 iyun 2025 10:46
- Kəngərliyə növbəti köç karvanı yola salındı (FOTO)
30 iyun 2025 09:18
- Cümşüdün öldüyü yolun məsuliyyətini kim daşıyır?
29 iyun 2025 19:04
- Milli mətbuatımızın banisi Həsən bəy Zərdabinin doğum günüdür
28 iyun 2025 11:39
- Maşınlarını işçilərə yuduzduran direktor və müavini - Cəzalandırılacaq
27 iyun 2025 00:01
- Azərbaycan Prezidenti Silahlı Qüvvələr Günü münasibətilə paylaşım edib
26 iyun 2025 19:24
- Dünya bunu çoxdan edib: ÇİN DİLİNİ ÖYRƏNİN...
26 iyun 2025 10:13
- Rusiyanın hüquq-mühafizə orqanlarının hüquqazidd əməllərinin arxasında siyasi motivlər dayanır ŞƏRH
01 iyul 00:29
- DGK-nın şöbə rəisi: Mən RÜŞVƏT almamışam, 55 MİN manat ŞİRİNLİK almışam
30 iyun 23:55
- Ərdoğan Azərbaycana GƏLİR
30 iyun 22:58
- Bəylər Eyyubovun yerinə təyin olunan Fərid Əsgərov kimdir? – DOSYE
30 iyun 17:51
- Bəylər Eyyubov PTX-nin rəisi vəfizəsindən çıxarıldı - Bu posta gətirildi
30 iyun 17:46
- Bakıda 400 nəfərin gizlənə biləcəyi yeraltı BUNKER: Harada yerləşir? (FOTO)
30 iyun 16:59
- Veysəloğlu-nun elan etdiyi -Qida Təhlükəsizliyi Ayı- çərçivəsində növbəti məhsuldar görüş AQİSA ilə keçirildi
30 iyun 16:49
- Təyyarəmizi Qazaxıstan vurubmuş – Samir Vəliyev özünü rüsvay etdi
30 iyun 16:43
- İki İosifin və iki ittifaqın intriqası – Tito dirənməsə, Moskva və London Balkanı böləcəkmiş
30 iyun 16:26
- Prezident Fikrət Məmmədovla bağlı Sərəncam imzaladı
30 iyun 16:19
- Cümşüd Cümşüdlünün ölümünə səbəb olan kanal bu qurumun balansındadır, cinayət işi başlandı
30 iyun 15:48
- Yekaterinburqda öldürülən qardaşların cənazələri yaxınlarına təhvil verildi
30 iyun 15:30
- Rusiyanın imperiya siyasəti açıq formaya keçir
30 iyun 12:28
- Ruslar Ukraynaya qarşı döyüşmək istəmirlər – daha bir hərbi çağırış məntəqəsində yanğın...
30 iyun 11:20
- ŞOK! Putinin mümkün varisləri açıqlandı – Rusiya elitası yeni dövrə hazırlaşır
30 iyun 11:13
- Azərbaycanda BAYRAM- Qeyri-iş günü bir də 4 aydan sonra olacaq
30 iyun 10:46
- Qarabağdakı məğlubiyyətiniz bu həqiqətin dərs çıxarmalı olduğunuz parlaq bir təzahürüdür
30 iyun 09:31
- Kəngərliyə növbəti köç karvanı yola salındı (FOTO)
30 iyun 09:17
- Nazir vurma cədvəlini bilmədi
30 iyun 08:55
- Rusiya ordusu Zelenskinin bunkerini məhv etdi
30 iyun 01:42
- 15 yaşa qədər qız uşaqları peyvəndlənsin – Həkimlərdan ÇAĞIRIŞ
30 iyun 01:33
- Guya polisi görəndə qardaşlarımın ürəyi dayanıb - VİDEO
30 iyun 01:04
- İran rəhbərliyindən yaralı erməniyə xüsusi dəqqət
30 iyun 00:40
- Dünyada ən populyar kişi və qadın adı: Biri İslam, biri Xristian..
29 iyun 23:53
- Rusiyanın daha bir şəhərində azərbaycanlılara qarşı təqiblər başlayıb
29 iyun 23:20
- Qadın əsgərlər: hansı ölkələrdə xidmət məcburidir, hansı ölkələrdə könüllü?
29 iyun 22:08
- Korrupsiyaya qarşı Mübarizə İdarəsi Ağsu RİH-nin başçısı Rövşən Bağırovun əməllərini görmür ?
29 iyun 21:57
- Samuxda 86 yaşlı qadının üzərində zorakılıq əlamətləri olan yanmış meyiti aşkarlanıb
29 iyun 20:17
- Rusiya hüquq-mühafizə orqanlarının Yekaterinburqda azərbaycanlılara qarşı həyata keçirdiyi zorakılıq – dövlət səviyyəsində cinayətin yeni mərhələsi
29 iyun 19:26
- Rusiya ilə bağlı qərar -Dream Fest-ə də təsir etdi – Siyahı dəyişəcək
29 iyun 19:15