Bakılı Zorgenin həyat yoldaşının müəmmalı ölümü - onun məzarı hələ də tapılmayıb

Sovet ordusunun Baş Kəşfiyyat İdarəsinin əməkdaşı, II dünya müharibəsindən əvvəl və müharibə zamanı Almaniya və Yaponiyada jurnalist adı altında fəaliyyət göstərmiş kəşfiyyatçı Rixard Zorgenin ölümü onun həyat yoldaşı Yekaterina Maksimovanın həyatına ciddi təsir edib.
Öncə o, Moskvada həbsxanada olub, daha sonra Krasnoyarsk vilayətinə sürgün edilib. Orada bir müddət sonra qəribə şəraitdə dünyasını dəyişib. Hazırda onun harada dəfn edildiyi və hansı səbəbdən öldüyü də məlum deyil.
Kəşfiyyatçının həyat yoldaşı
Bakı şəhərinin Sabunçu qəsəbəsində alman Vilhelm Zorgenin ailəsində anadan olan Rixard Yekaterina ilə 1927-ci ildə Moskvada rus dilini öyrənən zaman tanış olub. Tanışlıq isə evliliklə bitib.
Düzdür, on bir illik ailə həyatında Yekaterina əri ilə bir ildən az müddətdə birlikdə olub, çünki təzə bəy toydan dərhal sonra Yaponiyaya gedib. Rixard yalnız 1935-ci ildə SSRİ-yə qısa müddətə gələndə həyat yoldaşını yenidən görüb. Lakin bu sonuncu görüş olub.
Zorge Yaponiyada sovet kəşfiyyatına dəyərli məlumatlar verib. Məhz o, nasist Almaniyası ilə müharibə haqqında və 1941-ci ildə nasistlər hücuma keçən zaman yaponların qırmızı orduya qarşı hərbi əməliyyatlar keçirməyəcəyini əvvəlcədən bilib. Onun məlumatları sayəsində Moskvanı müdafiə etmək üçün Uzaq Şərqdəki qoşunların yeri dəyişdirilib. O, sonuncu dəfə 1941-ci ilin sentyabrın ortalarında Moskva ilə əlaqə saxlayıb, oktyabrda həbs edilib və noyabrda edam olunub.
Zorgenin qalıqlarını yapon məşuqəsi tapıb, onları yandırıb “Tama” adlı sadə qəbiristanlıqda basdırıb. İndi məzarının üstündə adı və ölüm tarixi yazılmış abidə var.
Sovet İttifaqında onu haqsız yerə “satqın” hesab ediblər. Yalnız 1964-cü ildə hakimiyyət onun 3-cü Reyx üzərində qələbəyə mühüm töhfə verdiyini anlayıb və onu Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görüb. Zorgenin haqqında qəzet və jurnallar yazmağa başlayıb, filmlər çəkilib. O, sovet vətəndaşları arasında əfsanəvi şəxsiyyətə çevrilib.
Yekaterina Maksimovanın taleyi
Sovet hakimiyyəti Zorgeni şərlədikdən sonra SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığının nümayəndələri Yekaterinanın yanına gələrək onu həbs ediblər. O, təxminən doqquz ayını Lubyanka həbsxanasında keçirib və beş illik Krasnoyarsk diyarına sürgün edilib.
Sürgün edildiyi Bolşemurtinski rayonunda bir neçə il sonra qəribə şəraitdə ölüb. Onun sənədlərində beş gün fərqlə iki ölüm tarixi göstərilib. Rəsmi versiyaya görə, Yekaterina 1947-ci il iyulun 3-də vəfat edib, lakin qeydiyyat kartının arxasında 29 iyun yazılıb.
Tarix-diyarşünaslıq muzeyinin əməkdaşları və keçmiş deputat Anatoli Romaşkovun təmsil olunduğu yerli hakimiyyət orqanları onun dəfn olunduğu yeri və ölüm səbəbini müəyyən etməyə çalışsalar da, buna nail ola bilməyiblər. Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidməti onların sorğularına cavab olaraq bildirib ki, bu məlumat hələ də məxfidir və onlar bunu yalnız mərhumun yaxınlarına verə bilərlər.
Bu gün Zorgenin həyat yoldaşının ölümü ilə bağlı bir neçə versiya var. Yekaterinanın yerli xəstəxanada işləyərkən kimyəvi yanıqdan zəhərləndiyi ehtimalı ilə yanaşı, pnevmoniyadan və ya beyin qanamasından öldüyü güman olunur. Onların hamısı müəyyən şübhələr yaradır.
Onun dəfni barədə də heç bir yerdə məlumat yoxdur. 2010-cu ildə Maksimovanın məzarının yerinin müəyyən edilməsi ilə bağlı axtarışlar aparılıb, lakin axtarışlar nəticəsiz olub. Maraqlı olan isə onun işinin hələ də “gizli” kimi təsnif edilməsidir.
İlkin Nəcəf, xüsusi olaraq Musavat.com üçün
- Onun vəfatı xəbərini dərin sarsıntı hissi ilə qarşıladıq - Prezident
21 aprel 2025 16:12
- İran Prezidenti aprelin 28-də Azərbaycana səfər edəcək
18 aprel 2025 15:37
- Deputatın oğlu dayısı oğlunun külli miqdarda pulunu mənimsəyib? - ŞİKAYƏT
16 aprel 2025 12:15
- Azərbaycanda tələbə özünü güllələdi - FOTO
15 aprel 2025 23:21
- Akademik Zərifə xanım Əliyeva – elmi və ictimai fəaliyyətin işığında
15 aprel 2025 11:06
- 72 yaşında bu qədər sərvətə sahibdir
14 aprel 2025 13:43
- Stalinin DNT-si: alimlər onun şifrəsini açdıqdan sonra nələr bəlli olub?
14 aprel 2025 00:01
- Rusiya onun sədaqətini danışır - Başqırdların Haçikosu
13 aprel 2025 22:42
- Əş-Şaraa türkmən generalı yüksək hərbi vəzifəyə təyin etdi
13 aprel 2025 14:24
- Restoranların OYUNU - Toyda artıq qalan yeməklərin SONRAKI AQİBƏTİ
13 aprel 2025 14:11
- Дрессировщик обезьян - помощнице: Дай по башке ему !
21 aprel 16:54
- 5 nəfər Ədalət Partiyasının sədri olmaq istəyir
21 aprel 16:21
- Onun vəfatı xəbərini dərin sarsıntı hissi ilə qarşıladıq - Prezident
21 aprel 16:12
- İran Prezidenti aprelin 28-də Azərbaycana səfər edəcək
18 aprel 15:37
- Prezidentlərin təkbətək görüşü başladı
16 aprel 13:01
- Mehdiyevlə bağlı YENİ XƏBƏR - AMEA-da yeyintilər və...
16 aprel 12:22
- Deputatın oğlu dayısı oğlunun külli miqdarda pulunu mənimsəyib? - ŞİKAYƏT
16 aprel 12:15
- Mehriban Əliyeva 1 saylı körpələr evində və 1 saylı uşaq evi sosial xidmət müəssisəsində oldu - FOTO
15 aprel 23:38
- Azərbaycanda tələbə özünü güllələdi - FOTO
15 aprel 23:21
- Məmməd Musayev yola salındı
15 aprel 23:05
- Sloveniyanın XİN rəhbəri Bakıya gəlir
15 aprel 13:21
- Gürcüstan prezidenti bu gün Azərbaycana gələcək
15 aprel 12:05
- Yoxlasaq diplomların yarısı saxta ÇIXACAQ: Niyə hər şeyi cəmiyyətin boynuna yıxırsız? - GƏRGİN DEBAT
15 aprel 11:44
- Akademik Zərifə xanım Əliyeva – elmi və ictimai fəaliyyətin işığında
15 aprel 11:04
- Deputat Azər Allahverənovun növbəti vətəndaş qəbulu Zabrat qəsəbəsində keçirilib
14 aprel 16:36
- İlham Əliyev Faiq Həsənovu təbrik etdi
14 aprel 15:58
- Saxta generala - 8 il 6 ay həbs verildi
14 aprel 15:27
- Leysan, dolu, qar - Sabahın havası
14 aprel 14:39
- 72 yaşında bu qədər sərvətə sahibdir
14 aprel 13:43
- Prezident qəbul keçirdi - Fotolar - Yenilə
14 aprel 12:29
- Stalinin DNT-si: alimlər onun şifrəsini açdıqdan sonra nələr bəlli olub?
14 aprel 00:01
- Ürəyi xəstə olanlar yeməməlidir – Həkim
13 aprel 23:52
- 1990-cı ildə AXC və Ter-Petrosyan Riqada Qarabağla bağlı nələri müzakirə edib? – FOTOXRONİKA
13 aprel 23:24
- ŞOK : Uçan naməlum obyekt 23 sovet əsgərini DAŞA ÇEVİRİB
13 aprel 23:01
- Rusiya onun sədaqətini danışır - Başqırdların Haçikosu
13 aprel 22:42
- Türkiyəni silkələyən qətllə bağlı ŞOK: Sabah 15 nəfər... - FOTO
13 aprel 20:31
- Türkcəni gah öyrənirsən, gah unudursan... - Ərdoğan Kosovo prezidentinə
13 aprel 20:10
- Dünyanın ən şirin canlısı Xəzərdə yaşayır: İqlim dəyişikliyinə görə yox ola bilər
13 aprel 15:47
- Bu dəmir yolu bizə milyardlar gətirəcək - Paşinyan Zəngəzur dəhlizindən danışdı
13 aprel 14:33
- Əş-Şaraa türkmən generalı yüksək hərbi vəzifəyə təyin etdi
13 aprel 14:24