- Azərbaycan nümayəndəsi BMT-də komitə sədrinin müavini seçilib
- Pakistanlı MBA tələbələri ULDUZ şokolad fabrikində istehsalat turunda iştirak ediblər
- Sabah bu ərazilər üzrə pensiyalar ödəniləcək - ŞAD XƏBƏR
- Tiflis qarışdı: İqtidarla müxalifət əlbəyaxa döyüşə çıxdı
- NAR ilin ən uğurlu abituriyentlərini mükafatlandırdı - Fotolar
Stalinin məktubları -Günəşin doğuşu- nu dayandırıb

Rəsmi Vaşinqtonun ikili siyasəti dünyada dəfələrlə ciddi problemlər yaradıb, beynəlxalq müqavilələrin pozulması heç vaxt ABŞ-nin kəşfiyyat xidmətləri üçün problem olmayıb. Moskvadan gizli şəkildə Berlinlə aparılan danışıqlar II dünya müharibəsində müttəfiqlərin qələbəsinin az qala qarşısını alacaq və nasist Almaniyasına qarşı vuruşan dövlətlər arasında ixtilaf yaradaqmış.
“Günəşin doğuşu”
İsveçrənin neytrallığı həmişə Qərbin pərdəarxası oyunları üçün yaxşı fürsət olub. 8 mart 1945-ci ildə bir neçə nəfərdən ibarət bir qrup Luqano şəhərinə gəlib. Onlar Bernə gedən qatara yetişmək üçün stansiyaya yollanarkən diqqəti cəlb etməməyə çalışıblar. Berndə ABŞ-nin Strateji Xidmətlər İdarəsinin (SXİ) rezidenti Allen Dalles nümayəndə heyətindən “etimadnamə”yə bənzər sənəd alıb. Sənədi oxuduqdan sonra kəşfiyyatçı onun qarşısında oberqruppenfürer Karl Volfun başçılıq etdiyi yüksək rütbəli SS zabitlərinin olduğunu anlayıb.
Amerikalılar və nasistlər çoxdan SSRİ-yə qarşı mübarizə üçün birgə plan qurmaq işləyiblər. Məhz Dalles 1943-cü ildə İsveçrəyə təyinat alması Berlin üçün əlverişli olub. Birincisi, o, Ağ Evə məruzə etmədən iş aparmaqdan qorxmayıb, ikincisi, əsl anti-kommunist olub. Strateji Xidmətlər İdarəsində işləyən Qabriel təxəllüslü SSRİ agenti də Dallesin ruslara nifrət etdiyini bildirib.
ABŞ İtaliyadakı Almaniya qoşunlarının kapitulyasiyasında Moskvanın iştirakını istəməyib. Buna görə də 1944-cü ildən Amerika rezidenturası alman generalları ilə danışıqlar aparmaq üçün münasib adamlar axtarıb. Dallesin təşəbbüsləri Vaşinqton tərəfindən bəyənilməyib. Ancaq almanların özləri tezliklə SXİ ilə əlaqə qurmağa başlayıblar.
Artıq Berlində müharibənin davamı ilə bağlı fikir ayrılığı yarandığı üçün nasist elitasının bir hissəsi ABŞ ilə əməkdaşlıq etmək istəyib. Odur ki, 1945-ci ilin fevralında Dalles Almaniyanın Təhlükəsizlik Baş İdarəsinin nümayəndələri ilə görüşüb. ABŞ agenti mövcud vəziyyətdən maksimum yararlanmaq istəyib. Gizli hərbi-diplomatik əməliyyat isə “Günəşin doğuşu” adlandırılıb.
Üçqat fayda
İtaliyanın şimalındakı “C” ordu qrupunda SS və polisin rəhbəri kimi Volf əsas komandanlıq zəncirinin bir hissəsi olmayıb. Buna baxmayaraq, oberqruppenfürer birbaşa SS reyxsfüreri Henrix Himmlerə hesabat verib və Adolf Hitlerin rəğbətini qazanıb.
Almanlar Berlinin razılığı ilə İsveçrədə danışıqlar aparıblar. Bəzən Volf özünün bilavasitə rəhbərinə demədən birbaşa fürerlə danışıb. 1945-ci ilin əvvəllərində Hitlerlə söhbətlərinin birində o, SSRİ-yə qarşı ABŞ və Böyük Britaniya ilə birləşməyin zəruriliyinə eyham vurub. Hitler isə etiraz etməyib.
Nasist lideri bilirdi ki, gizli danışıqlar koalisiyanı parçalayacaq, müttəfiq qüvvələrin Qərb cəbhəsindəki fəaliyyətini məhdudlaşdıracaq və Hitlerə müharibənin uğurlu nəticəsi üçün perspektivlər verəcək. Müvəffəqiyyət olduğu təqdirdə, Almaniya qoşunları geri çəkilərək döyüş qabiliyyətini qoruyacaq və yenidən güc toplayaraq Şərqə getmək imkanı əldə edəcəklər.
Bununla belə, Volf icazə veriləndən daha da irəli gedib. Məsələn, o, müttəfiqlərə Vermaxtın İtaliyada yerləşdirilməsinin xəritələrini təqdim edib ki, bu da amerikalıların Apennin yarımadasında hücum planlarını əhəmiyyətli dərəcədə asanlaşdırıb. Danışıqlar üçün əsas kimi Dalles İngiltərə-Amerika komandanlığının İtaliya cəbhəsinə hücumdan imtina etməsini və hərbi əməliyyatların dayandırılmasını təklif edib. Tezliklə İtaliyada müttəfiqlərin qərargahında kəşfiyyat rəisi vəzifəsində çalışan britaniyalı general-mayor Terens Ayrey gizli görüşlərin iştirakçısına çevrilib.
Almanlara da inam tam olmayıb. Dalles Volfun missiyasının əsas məqsədinin müttəfiqlər arasında nifaq salmaq olduğundan şübhələnib. Yəqin ki, bundan qorxan ingilis generalı Harold Aleksandr tezliklə sovet diplomatlarını almanların danışıqlara başlamaq istəyi barədə məumatlandırıb. SSRİ xarici işlər xalq komissarı Vyaçeslav Molotov buna müsbət cavab verib, lakin bir şərtlə: Moskva da iştirak etməlidir.
Stalinin məktubları
Ancaq Molotovun şərti yerinə yetirilməyib. Səbəb kimi sovet nümayəndə heyətinin İsveçrəyə gəlməsinin anlaşılmazlıq yaradacağı göstərilib. Komissar isə müttəfiqlərə məktubunda yazıb: “Sovet hökuməti heç bir anlaşılmazlıq görmür, amma daha pis bir şey görür”.
Tezliklə Moskva Dallesin nasistlərlə sonrakı görüşlərindən və bu görüşlərin məzmununun Sovet İttifaqından gizli saxlanıldığından xəbər tutub. İosif Stalin müttəfiqlərin davranışından əsəbiləşib və onları inamsızlıq üçün zəmin yaratmaqda ittiham edib. Vaşinqton və Londona göndərdiyi məktublarda o, SSRİ-nin heç vaxt belə bir addım atmayacağını vurğulayıb.
Amerika prezidenti Franklin Delano Ruzvelt əvvəlcə məxfi görüşləri inkar edərək, sovet liderini məlumatın etibarsız olduğuna inandırmağa çalışıb. Lakin Stalinin təzyiqi Ağ Evi Dallesin təşəbbüsünü məhdudlaşdırmağa inandırıb və ona alman emissarları ilə əlaqələri dayandırmaq əmri verilib.
Çünki sovet kəşfiyyatçıları nasistlərlə Dalles arasındakı söhbətlərin bəzi təfərrüatlarını əldə ediblər. Stalin Ruzveltə göndərdiyi məktubların birində məxfi agentlər haqqında yazıb: “Onlar öz vəzifələrini diqqətlə yerinə yetirən çox dürüst və təvazökar insanlardır”. Yulian Semyonovun “Baharın on yeddi anı” kitabının əsasını İsveçrədəki hadisələrlə bağlı casus hekayəsi təşkil edib.
“Bern hadisəsi” soyuq müharibənin xəbərçisi olub. Daha sonra Dalles Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinə rəhbərlik edib. O, istefaya gedənə qədər nə Amerika, nə də Qərbi Almaniya xüsusi xidmət orqanlarına təqaüdçü Volfu həbs etməyə icazə verməyib. Yalnız 1964-cü ildə nasist Holokost hadisələrində iştirak etməkdə təqsirli bilinib. SS-çi hətta qocalanda da özünü “Fürerin sadiq paladini” adlandırıb.
İlkin Nəcəf, xüsusi olaraq Musavat.com üçün
- Təfəkkür Universitetinin binası bu məhkəməyə verildi
3 sentyabr 2025 14:36
- Arzular çin oldu, həm də Çində oldu
3 sentyabr 2025 09:57
- Ölkədə bir dənə də olsun gözəllik salonu qalmayacaq
2 sentyabr 2025 00:37
- Xruşşov SSRİ məktəblərində MƏNTİQ fənnini niyə tədrisdən çıxarmışdı?
24 avqust 2025 10:38
- Doğum tarixiniz təsadüfi deyil - SEHRLİ GÜC
13 avqust 2025 10:13
- Musa xalası qızı ilə, Təranə isə hərbçi ilə evliymiş - Onlar necə ailə qurub?
10 avqust 2025 14:28
- Qusar rayon Samur bələdiyyəsində nələr baş verib, yaxud Gülnarə Muradxanovanın şər-böhtan məktubları...
7 iyul 2025 15:42
- Qarabağ xanlığının timsalında: Rusiyaya güvənmək fəlakətə gətirir
5 iyul 2025 10:44
- Gürcü bədənində rus başı formalaşdırmaq xülyası – Rus şovinizmi və gürcülər...
3 iyul 2025 19:43
- İki İosifin və iki ittifaqın intriqası – Tito dirənməsə, Moskva və London Balkanı böləcəkmiş
30 iyun 2025 16:26
- Beynəlxalq Böhran Qrupundan Bakıya sensasion təklif
10 sentyabr 09:54
- Hikmət Hacıyev ABŞ-da mühüm görüşlər keçirdi (FOTO)
10 sentyabr 09:45
- Azərbaycan nümayəndəsi BMT-də komitə sədrinin müavini seçilib
10 sentyabr 00:34
- Məhkəmə Qabil Məmmədovla bağlı QƏRAR VERDİ
09 sentyabr 22:48
- Pakistanlı MBA tələbələri ULDUZ şokolad fabrikində istehsalat turunda iştirak ediblər
09 sentyabr 21:13
- Məktəb direktoru qızına görə işdən çıxdı: Mənə bibi deyirdi
09 sentyabr 20:53
- Azərbaycanın çinli əsgəri: O, niyə ordumuzda xidmət edir? (FOTO/VİDEO)
09 sentyabr 13:13
- Keçmiş icra başçısına məxsus olduğu deyilən otel satışa çıxarıldı - 235 MİLYON
09 sentyabr 13:03
- 23 saat 43 dəqiqə - suverenliyimizin tam bərpasının ikinci ili...
09 sentyabr 10:52
- Sabah bu ərazilər üzrə pensiyalar ödəniləcək - ŞAD XƏBƏR
09 sentyabr 10:30
- Masazırdakı duz gölünə kanalizasiya suyu axıdılır
09 sentyabr 10:22
- Camaat ƏT ALA BİLMİR, çox bahadır - VİDEO
09 sentyabr 10:14
- Prezident forum iştirakçılarına müraciət etdi
09 sentyabr 10:02
- Tiflis qarışdı: İqtidarla müxalifət əlbəyaxa döyüşə çıxdı
09 sentyabr 00:25
- Şəhid anaları, onlara qarşı vicdansızlıq edən vəzifə sahibləri və….
08 sentyabr 22:11
- Santuş AFFA-dan təzminat tələb edir – ŞOK MƏBLƏĞ
08 sentyabr 19:42
- Atam son nəfəsinə qədər qardaşım Çingizi pis vərdişlərdən uzaqlaşdıra bilmədi - FOTO
08 sentyabr 19:20
- İlham Əliyevin Astanaya səfəri hazırlanır
08 sentyabr 18:54
- NAR ilin ən uğurlu abituriyentlərini mükafatlandırdı - Fotolar
08 sentyabr 18:48
- Prezident həmkarlarını təbrik etdi - Yenilənib
08 sentyabr 18:22
- Lalə Şövkət uzun fasilədən sonra danışdı: Düşünmürdüm ki...
08 sentyabr 17:41
- Ukraynada əsir düşən Ruslan Mustafayev dəhşətli şeylır anlatdı - ŞOK TƏFƏRRÜATLAR BU VİDEODA
08 sentyabr 08:11
- Bəylə gəlin restorana ATLA GƏLDİ - Bakıda maraqlı hadisə
08 sentyabr 01:27
- Ağ Evdən Rusiya üçün bəd xəbər: Sabahdan başlanır...
08 sentyabr 00:23
- Urmiya gölü tamamilə quruyub
08 sentyabr 00:08
- Varlılar niyə pullarını İsveçrə banklarında saxlayır?
07 sentyabr 22:23
- Tramp Qazaxıstan prezidenti Tokayevlə möhtəşəm söhbət apardığını dedi
07 sentyabr 22:15
- Azərbaycan diaspora rəhbəri deputatlığa gedir – Rusiyada görünməmiş hadisə
07 sentyabr 21:47
- Alim Qasımov villasını satır - Qiyməti 5 MİLYON
07 sentyabr 21:28
- İkinci Qarabağ savaşının qəhrəmanı yaşamaq üçün İŞ TAPA BİLMİR
07 sentyabr 14:11