Stalinin məktubları -Günəşin doğuşu- nu dayandırıb

Rəsmi Vaşinqtonun ikili siyasəti dünyada dəfələrlə ciddi problemlər yaradıb, beynəlxalq müqavilələrin pozulması heç vaxt ABŞ-nin kəşfiyyat xidmətləri üçün problem olmayıb. Moskvadan gizli şəkildə Berlinlə aparılan danışıqlar II dünya müharibəsində müttəfiqlərin qələbəsinin az qala qarşısını alacaq və nasist Almaniyasına qarşı vuruşan dövlətlər arasında ixtilaf yaradaqmış.
“Günəşin doğuşu”
İsveçrənin neytrallığı həmişə Qərbin pərdəarxası oyunları üçün yaxşı fürsət olub. 8 mart 1945-ci ildə bir neçə nəfərdən ibarət bir qrup Luqano şəhərinə gəlib. Onlar Bernə gedən qatara yetişmək üçün stansiyaya yollanarkən diqqəti cəlb etməməyə çalışıblar. Berndə ABŞ-nin Strateji Xidmətlər İdarəsinin (SXİ) rezidenti Allen Dalles nümayəndə heyətindən “etimadnamə”yə bənzər sənəd alıb. Sənədi oxuduqdan sonra kəşfiyyatçı onun qarşısında oberqruppenfürer Karl Volfun başçılıq etdiyi yüksək rütbəli SS zabitlərinin olduğunu anlayıb.
Amerikalılar və nasistlər çoxdan SSRİ-yə qarşı mübarizə üçün birgə plan qurmaq işləyiblər. Məhz Dalles 1943-cü ildə İsveçrəyə təyinat alması Berlin üçün əlverişli olub. Birincisi, o, Ağ Evə məruzə etmədən iş aparmaqdan qorxmayıb, ikincisi, əsl anti-kommunist olub. Strateji Xidmətlər İdarəsində işləyən Qabriel təxəllüslü SSRİ agenti də Dallesin ruslara nifrət etdiyini bildirib.
ABŞ İtaliyadakı Almaniya qoşunlarının kapitulyasiyasında Moskvanın iştirakını istəməyib. Buna görə də 1944-cü ildən Amerika rezidenturası alman generalları ilə danışıqlar aparmaq üçün münasib adamlar axtarıb. Dallesin təşəbbüsləri Vaşinqton tərəfindən bəyənilməyib. Ancaq almanların özləri tezliklə SXİ ilə əlaqə qurmağa başlayıblar.
Artıq Berlində müharibənin davamı ilə bağlı fikir ayrılığı yarandığı üçün nasist elitasının bir hissəsi ABŞ ilə əməkdaşlıq etmək istəyib. Odur ki, 1945-ci ilin fevralında Dalles Almaniyanın Təhlükəsizlik Baş İdarəsinin nümayəndələri ilə görüşüb. ABŞ agenti mövcud vəziyyətdən maksimum yararlanmaq istəyib. Gizli hərbi-diplomatik əməliyyat isə “Günəşin doğuşu” adlandırılıb.
Üçqat fayda
İtaliyanın şimalındakı “C” ordu qrupunda SS və polisin rəhbəri kimi Volf əsas komandanlıq zəncirinin bir hissəsi olmayıb. Buna baxmayaraq, oberqruppenfürer birbaşa SS reyxsfüreri Henrix Himmlerə hesabat verib və Adolf Hitlerin rəğbətini qazanıb.
Almanlar Berlinin razılığı ilə İsveçrədə danışıqlar aparıblar. Bəzən Volf özünün bilavasitə rəhbərinə demədən birbaşa fürerlə danışıb. 1945-ci ilin əvvəllərində Hitlerlə söhbətlərinin birində o, SSRİ-yə qarşı ABŞ və Böyük Britaniya ilə birləşməyin zəruriliyinə eyham vurub. Hitler isə etiraz etməyib.
Nasist lideri bilirdi ki, gizli danışıqlar koalisiyanı parçalayacaq, müttəfiq qüvvələrin Qərb cəbhəsindəki fəaliyyətini məhdudlaşdıracaq və Hitlerə müharibənin uğurlu nəticəsi üçün perspektivlər verəcək. Müvəffəqiyyət olduğu təqdirdə, Almaniya qoşunları geri çəkilərək döyüş qabiliyyətini qoruyacaq və yenidən güc toplayaraq Şərqə getmək imkanı əldə edəcəklər.
Bununla belə, Volf icazə veriləndən daha da irəli gedib. Məsələn, o, müttəfiqlərə Vermaxtın İtaliyada yerləşdirilməsinin xəritələrini təqdim edib ki, bu da amerikalıların Apennin yarımadasında hücum planlarını əhəmiyyətli dərəcədə asanlaşdırıb. Danışıqlar üçün əsas kimi Dalles İngiltərə-Amerika komandanlığının İtaliya cəbhəsinə hücumdan imtina etməsini və hərbi əməliyyatların dayandırılmasını təklif edib. Tezliklə İtaliyada müttəfiqlərin qərargahında kəşfiyyat rəisi vəzifəsində çalışan britaniyalı general-mayor Terens Ayrey gizli görüşlərin iştirakçısına çevrilib.
Almanlara da inam tam olmayıb. Dalles Volfun missiyasının əsas məqsədinin müttəfiqlər arasında nifaq salmaq olduğundan şübhələnib. Yəqin ki, bundan qorxan ingilis generalı Harold Aleksandr tezliklə sovet diplomatlarını almanların danışıqlara başlamaq istəyi barədə məumatlandırıb. SSRİ xarici işlər xalq komissarı Vyaçeslav Molotov buna müsbət cavab verib, lakin bir şərtlə: Moskva da iştirak etməlidir.
Stalinin məktubları
Ancaq Molotovun şərti yerinə yetirilməyib. Səbəb kimi sovet nümayəndə heyətinin İsveçrəyə gəlməsinin anlaşılmazlıq yaradacağı göstərilib. Komissar isə müttəfiqlərə məktubunda yazıb: “Sovet hökuməti heç bir anlaşılmazlıq görmür, amma daha pis bir şey görür”.
Tezliklə Moskva Dallesin nasistlərlə sonrakı görüşlərindən və bu görüşlərin məzmununun Sovet İttifaqından gizli saxlanıldığından xəbər tutub. İosif Stalin müttəfiqlərin davranışından əsəbiləşib və onları inamsızlıq üçün zəmin yaratmaqda ittiham edib. Vaşinqton və Londona göndərdiyi məktublarda o, SSRİ-nin heç vaxt belə bir addım atmayacağını vurğulayıb.
Amerika prezidenti Franklin Delano Ruzvelt əvvəlcə məxfi görüşləri inkar edərək, sovet liderini məlumatın etibarsız olduğuna inandırmağa çalışıb. Lakin Stalinin təzyiqi Ağ Evi Dallesin təşəbbüsünü məhdudlaşdırmağa inandırıb və ona alman emissarları ilə əlaqələri dayandırmaq əmri verilib.
Çünki sovet kəşfiyyatçıları nasistlərlə Dalles arasındakı söhbətlərin bəzi təfərrüatlarını əldə ediblər. Stalin Ruzveltə göndərdiyi məktubların birində məxfi agentlər haqqında yazıb: “Onlar öz vəzifələrini diqqətlə yerinə yetirən çox dürüst və təvazökar insanlardır”. Yulian Semyonovun “Baharın on yeddi anı” kitabının əsasını İsveçrədəki hadisələrlə bağlı casus hekayəsi təşkil edib.
“Bern hadisəsi” soyuq müharibənin xəbərçisi olub. Daha sonra Dalles Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinə rəhbərlik edib. O, istefaya gedənə qədər nə Amerika, nə də Qərbi Almaniya xüsusi xidmət orqanlarına təqaüdçü Volfu həbs etməyə icazə verməyib. Yalnız 1964-cü ildə nasist Holokost hadisələrində iştirak etməkdə təqsirli bilinib. SS-çi hətta qocalanda da özünü “Fürerin sadiq paladini” adlandırıb.
İlkin Nəcəf, xüsusi olaraq Musavat.com üçün
- SSRİ-nin edam kvotası - tutulan 20 milyon şəxsin bir hissəsi hesabat naminə öldürülüb
22 mart 2025 14:33
- Çar Romanovun xələfi ola bilməyən kommunist Romanov – o, -mülayim Qorbaçov-a uduzmasaydı...
18 mart 2025 18:11
- Yoldaş Stalin, bu möcüzənin səbəbi sizsiniz... - O, Rəsulzadəni ölümdən niyə xilas etmişdi?
17 mart 2025 00:01
- Azğın marşalın aqibəti – Bu rütbəni mənə həyat yoldaşıma görə veriblər..
14 mart 2025 23:22
- Gərək fevralın 14-də birləşmiş komandanlıq altında MDB ordusuna qoşulmağa dair müqaviləyə qol çəkəydim...- Mütəllibov
8 mart 2025 17:04
- Xruşovu öldürmək istəyən gürcü tələbələr – Onlardan biri sonradan deputat olub
8 mart 2025 16:26
- SSRİ-də =4-cü Reyx= – Rəhbər şəxslərin övladları gizli təşkilat qurubmuş
6 mart 2025 01:33
- SSRİ-də edam edilən yeniyetmələr - onlar tatuaja, valideynlərinə və qətllərə görə güllələniblər
1 mart 2025 18:09
- Zori Balayan =XORTLADI =
27 fevral 2025 17:14
- Jukov haqqında həqiqətlər – Marşal doğrudan da talançı olub, Almaniyadan 19 vaqon qənimət gətirib
24 fevral 2025 15:15
- Azercell-də müştəriyə işlənmiş nömrə satdılar – Foto
23 mart 14:50
- İmamoğlunun həbsindən sonra CHP-dən ilk açıqlama
23 mart 14:20
- İmamoğlunun mətbuat katibi də həbs edildi
23 mart 13:24
- SON DƏQİQƏ! Əkrəm İmamoğlu HƏBS OLUNDU
23 mart 13:01
- İlham Əliyev Şahbaz Şərifi təbrik etdi
23 mart 12:56
- Adəm Məmmədovun həbsinin və vəkilliyinin dayandırılmasının TƏFƏRRÜATI
23 mart 12:47
- Keçmiş müdafiə naziri məxfi sənədləri açıqladığına görə həbs oluna bilər
23 mart 01:27
- Atatürkün partiyasını oğruların ixtiyarına veriblər - Ərdoğan
23 mart 01:14
- Məktəblərdə yenilik - Bunlar daha olmayacaq
23 mart 00:57
- Türkiyədən SON DƏQİQƏ sərhəd AÇIQLAMASI
23 mart 00:35
- Ukraynada seçki - hakimiyyətə Timoşenko gətirilir?
22 mart 23:26
- Ərdoğanı həbsə aparan o səbəb - 1999-cu il, mart...
22 mart 22:39
- əməd Seyidovu İrəvana çağırdı : GƏL GÖRÜŞƏK
22 mart 22:17
- Naxçıvanda Novruz Bаyrаmındа 6 nəfər DÖNƏR YEYİB zəhərləndi
22 mart 21:51
- Mehriban Rəhimli cinayət məsuliyyətinə cəlb olundu
22 mart 21:20
- Əli Kərimlinin cangüdəni saxlanıldı - FOTO
22 mart 20:49
- Kənd təsərrüfatı nazirinin çıxışı qeyri-peşəkarlıqdır - Ekspert
22 mart 20:37
- İmamoğlunun polisə verdiyi ifadəsi - Suallar və cavablar
22 mart 19:55
- Məscidə hücum oldu - 44 ölü, 13 yaralı
22 mart 19:31
- Heydər Əliyevin qаrdаşı bаrədə....
22 mart 19:03
- İran polisi Urmiya əhalisinə qarşı zor tətbiqinə başladı - VİDEO
22 mart 18:53
- Azərbaycanda eşşəklərin sayı daha 2 min azaldı – Rayonlar üzrə tam siyahı
22 mart 17:39
- Heç İrаn Şаhı Rzа Pəhləvinin bu boydа sərvəti olmаyıb
22 mart 16:27
- Donald Tramp Kanadanı xəritədən sildi - Yeni Birləşmiş Ştatlar-ın xəritəsini yaydı
22 mart 14:41
- SSRİ-nin edam kvotası - tutulan 20 milyon şəxsin bir hissəsi hesabat naminə öldürülüb
22 mart 14:33
- Əkrəm İmamoğlunun ən yaxın adamlarının gizli bank kassalarına əl qoyuldu - Türkiyədə bir ilk
22 mart 11:36
- Prezident tapşırdı - Qırğızıstana 10 KamAZ göndərildi
22 mart 11:21
- Abdullah Güldən İmamoğluna dəstək: Ədalət itərsə, Türkiyə uduzar
22 mart 10:59
- Bakıda gələn aydan böyük söküntü başlayır -VIDEO
22 mart 10:46
- İrəvan ATƏT-in Minsk qrupunun buraxılması üçün müzakirələr başladır
22 mart 01:33