- Fındıq mafiyası iş başında - Bağları məhv edir....
- Masallıda 78 il sonra ortaya çıxan həqiqət: Çay plantasiyası yaxınlığında əzablı ölüm
- ABŞ-də öldürüldüyü deyilən azərbaycanlı müğənni...
- Türkiyədən Rusiyaya sərt SİYASİ MESAJ - proses QIZIŞDI
- Bəziləri mənə dedilər ki, bu səfər sizin üçün təhlükəli ola bilər. Amma...
Berinq boğazında qırğın - çukçalar və eskimoslar ABŞ və SSRİ-ni müharibə vəziyyətinə gətiribmiş

SSRİ vaxtında çukçalar bir çox zarafatların qəhrəmanları olsalar da, əslində döyüşkən və qəhrəman insanlardır. Hətta onlar XX əsrdə az qala SSRİ ilə ABŞ arasında müharibənin başlanmasına səbəb olacaqmış.
Çar Rusiyası dövründə çukçalar ruslarla vuruşan Qafqazın barışmaz xalqlarına bənzədilib. 1720-ci ildən etibarən çukça tayfaları rus ordusunun dəstələri ilə vuruşublar və bu müharibə 30 il davam edib.
Onlar rusların müttəfiqləri olan koryakları qarət edərək 240 000 şimal maralı ələ keçiriblər. Lakin kollektivləşmə və kolxoz bu xalqın döyüş iradəsinə müəyyən qədər təsir edib. Bununla belə, onların daxillərində vuruşmaq istəyi heç vaxt sönməyib.
Çukotkaya gələn ilk ruslar çukçaları çox döyüşkən xalq kimi təsvir ediblər. Məsələn, XVIII əsrdə ərazinin inkişafı ilə məşğul olan kapitan Pavlutski onların haqqında belə yazıb: “Çukçalar güclü, hündürboy, cəsur, ağıllı, ədalətli, döyüşkən, azadlığı sevən, aldatmağa dözməyən və qisasçıdırlar. Onlar müharibə zamanı təhlükəli vəziyyətdə özlərini öldürürlər”.
Ənənəvi olaraq bu xalqın nümayəndələri məşğuliyyətləri əsasında iki yerə: tundra çukçalarına və sahil çukçalarına ayrılıb. Köçəri çukçalar oturaq çukçalarla ünsiyyət saxlamayıb və onları özlərindən aşağı pillədə görüblər.
1950-ci illərdə Alyaskada ABŞ eskimosları ilə çukcalar arasında əbədi müharibə SSRİ üçün daha böyük təhlükə yaradıb. Onlar Arktika irqinin xalqı olublar, lakin 20 000 il əvvəl çukça tayfalarının bir hissəsi Berinq boğazını keçərək Alyaska sahillərində məskunlaşıblar. Zaman keçdikcə qohumluq əlaqələri unudulub və Rusiyada olan çukçalar daha təcavüzkar olublar.
Berinq boğazının eni cəmi 100 kilometrdir və çukçalar Amerikanın eskimoslar yaşayan məntəqələrinə basqın etmək üçün asanlıqla dənizi keçiblər. Onlar Alyaskada gənc qadınlarla yanaşı balıqçılıq alətləri, ov silahları, balina sümüyü və yemək oğurlayıblar. Qohumluq və genetik xəstəliklərin qarşısını almaq üçün çukçalara eskimosların qadınları lazım olub. Eyni zamanda oğurlanan digər xalqların nümayəndələri qul kimi işlədilib.
SSRİ Çukotkanı işğal etdikdən sonra daha bir səbəb də əlavə edilib - Amerika hakimiyyəti altında olan eskimoslar daha yaxşı yaşayıblar. Onların elektrik enerjisi, yaxşı yeməkləri, məişət texnikası, paltar və ayaqqabıları, qəhvə və çayları olub.
Berinq boğazında iki dövlət arasındakı sərhəd formal olduğu üçün çukçaların Amerikaya basqınları 1925-ci ildən sonra yenidən başlayıb.
İkinci dünya müharibəsindən sonra tərəflər arasında müharibə daha da şiddətlənib. Belə ki, 1942-ci ildə ABŞ ordusu Yaponiyanın mümkün desantına qarşı eskimoslardan ibarət silahlı qrup yaradıb. Nəticədə 2,5 min eskimos, aleut və hindu hərbi təlim keçərək silah əldə edib. Müharibədən sonra silahların bir hissəsi gizlədilib və yeni üstünlüklərindən istifadə edən eskimoslar qisas almaq üçün çukçalara hücum etməyə başlayıblar.
ABŞ-nin Alyaskada hərbi bazalar yaratmağa başlaması SSRİ-də narazılıqla qarşılanıb. Nəticədə 1945-ci ilin payızında Stalin çukçalarla eskimoslar arasındakı münaqişəni bəhanə edərək Alyaskaya desant göndərilməsi ilə bağlı planı təsdiqləyib. Qısa müddət ərzində aviasiya alayı və hava-desant bölüyü Çukotkaya köçürülüb. Hər iki xalq dövlətlər arasında düşmənçiliyin artmasına seviniblər və sahillər boyunca qarşılıqlı basqınların sayını artırmağa başlayıblar.
1947-ci ildə çukçalar Amerikanın Ueyls şəhərinə hücum edərək 37 nəfəri öldürəndə əsl böhran yaranıb. Cavab olaraq, 3 pulemyotu olan eskimoslar Çukotkaya gəlib və qarşılarına çıxan hər kəsi öldürüblər.
ABŞ və SSRİ qoşunları döyüş hazırlığı vəziyyətinə gətirilib və yalnız Kremllə Ağ Ev arasında birbaşa danışıqlar müharibənin qarşısını alıb.
Stalin Berinq boğazının bağlanması, bütün çukçaların qeydiyyata alınması, onlara pasportl verilməsi və Çukotkadan çıxmağın qadağan edilməsi barədə əmr verib. Əgər 1948-ci ilə qədər Berinq boğazı keçid yolu idisə, bundan sonra çukçalarla eskimoslar arasında bütün əlaqələr SSRİ və Amerika sərhədçilərinin gücü ilə dayandırılıb.
Boğazın hər iki tərəfində qəbilələrin basqınları azalmağa başlayıb və şimala çoxdan gözlənilən sülh gəlib. Eyni zamanda əmək düşərgələrinə (QULAQ) sürgün edilən on minlərlə sovet vətəndaşı istər-istəməz çukçaların daha intensiv şəkildə sovet cəmiyyətinə inteqrasiya olmasına şərait yaradıb.
İlkin Nəcəf, xüsusi olaraq Musavat.com üçün
- Akademik Yusif Məmmədəliyevin 120 illiyi qeyd ediləcək (SƏRƏNCAM)
5 iyul 2025 23:31
- İki İosifin və iki ittifaqın intriqası – Tito dirənməsə, Moskva və London Balkanı böləcəkmiş
30 iyun 2025 16:26
- Qadın əsgərlər: hansı ölkələrdə xidmət məcburidir, hansı ölkələrdə könüllü?
29 iyun 2025 22:08
- Paşinyan Levon Ter-Petrosyanı məhv etdi: KQB agenti, qorxaq, tənbəl...
26 iyun 2025 21:45
- Qalib Ordunun 107 ili: Şərəf, qələbə və güc tarixi
26 iyun 2025 01:43
- Ağ xalat-lı cəllad - anasına görə SSRİ hərbçilərindən qisas alıb
25 iyun 2025 00:07
- İran və İsrail atəşkəsə razılaşıb, 12 günlük müharibə bitir - Trampdan sensasion açıqlama
24 iyun 2025 08:11
- Misir Mərdanov tapşırdı, Fərhad Bədəlbəyli Rəşid Behbudovun qızına iş vermədi - MÜSAHİBƏ
22 iyun 2025 20:11
- Mustafa Topçubaşov kimdir? - Akademik, cərrah, pedaqoq
13 iyun 2025 00:05
- Xalq artisti, görkəmli sənətkar Rəşid Behbudov belə ÖL(DÜRÜL)MÜŞDÜ... ..
10 iyun 2025 14:11
- Fındıq mafiyası iş başında - Bağları məhv edir....
06 iyul 01:39
- Akademik Yusif Məmmədəliyevin 120 illiyi qeyd ediləcək (SƏRƏNCAM)
05 iyul 23:31
- Masallıda 78 il sonra ortaya çıxan həqiqət: Çay plantasiyası yaxınlığında əzablı ölüm
05 iyul 23:03
- ABŞ-də öldürüldüyü deyilən azərbaycanlı müğənni...
05 iyul 22:34
- Türkiyədən Rusiyaya sərt SİYASİ MESAJ - proses QIZIŞDI
05 iyul 13:37
- Bəziləri mənə dedilər ki, bu səfər sizin üçün təhlükəli ola bilər. Amma...
05 iyul 11:11
- Qarabağ xanlığının timsalında: Rusiyaya güvənmək fəlakətə gətirir
05 iyul 10:44
- Sərnişinlərin YAYDA kondisionersiz avtobus dərdi
05 iyul 09:59
- Bu gün Aşuradır
05 iyul 09:49
- Rusiyada olan Samirə dəhşət yaşadı: Azərbaycanlıların əl-qollarını bağlayıb, yerə yıxırlar...
05 iyul 09:29
- Mağazada faciə: Müdir gənc işçini boğub öldürdü - FOTO
05 iyul 00:58
- Ermənistan Rusiyaya NOTA verdi
05 iyul 00:44
- Amerikalıların 40-60 faizi Maskın yeni partiya ideyasını dəstəkləyir – ŞOK NƏTİCƏLƏR
04 iyul 21:56
- .Nişanlısı 32 İLDİR şəhid Mehmanı gözləyirmiş...
04 iyul 19:44
- Prezident Xankəndidə qonaqları qarşıladı
04 iyul 14:08
- Ərdoğan Azərbaycana GƏLDİ
04 iyul 13:56
- Sibir manyakı - ovçu tayqada insanları ovlayıb, qadınları qaçırıb aylarla saxlayıb
04 iyul 12:42
- Bakıda yenə yol çökdü - Cümşüd Cümşüdlünün faciəsi təkrarlana bilər..
04 iyul 12:14
- Pezeşkian Xankəndiyə GƏLDİ
04 iyul 10:19
- Emoməli Rəhmon Füzulidədir - Yenilənib
04 iyul 10:00
- SEVGİ ilə VƏRDİŞİ necə FƏRQLƏNDİRMƏK ? 3 əlamət
04 iyul 09:51
- Rusiya Əfqanıstan İslam Əmirliyini tanıyan ilk ölkə oldu
04 iyul 09:42
- DTX-nin Yekaterinburqdan gətirdiyi İbrahimov kimdir ?
04 iyul 09:31
- GÜNAY Qurbanova YENİDƏN Avropa çempionu olub
04 iyul 02:13
- Məktəbdən çıxan müəllimənin başına torba keçirib QAÇIRANLAR ...
04 iyul 02:01
- Parlamentin qarşısında EŞŞƏKLƏRLƏ ETİRAZ MİTİNQİ
03 iyul 23:01
- Xankəndidən Şuşaya kanatla gedəcəyik- 13 dəqiqəyə...
03 iyul 21:38
- Ukrayna Rusiya Hərbi Dəniz Donanması baş komandanının müavinini məhv etdi
03 iyul 19:59
- Gürcü bədənində rus başı formalaşdırmaq xülyası – Rus şovinizmi və gürcülər...
03 iyul 19:40
- Adil Kərimli mənə dedi: Ya Xalq Artisti, ya da Prezident təqaüdü, hansını istəyirsən ?
03 iyul 14:27