- Bakı Bulvar İdarəsində 12 MİLYON yeyinti, 2 MİLYON VERGİDƏN yayınma..))
- Prezident Fərid Əsgərova general-mayor rütbəsi verdi
- Bakıda Rusiya vətəndaşlarından ibarət dəstələr ələ keçdi: Narkotik tranziti, onlayn dələduzluq... (FOTO)
- Rus dilli məktəblər ödənişli olmalıdır - Elçin Şıxlı
- Qardaşların meyitlərinin ekspertiza rəyi açıqlandı: Qabırğalardan birini tapa bilmədik
Ölkəmizdə ailə modeli dəyişdirilməli və 3 uşaqlı ailə modelinə keçmək lazımdır

NUH.аz millət vəkili Əli Məsimlinin Milli Məclisin 11 aprel 2025-ci il tarixli plenar iclasında “Əmək pensiyaları haqqında” Qanuna dəyişikliklərin müzakirəsi zamanı etdiyi çıxışın əsas məqamlarını təqdim edir:
“Əmək pensiyası haqqında” Qanunda dəyişikliklər haqqında
“Əmək pensiyaları haqqında” Qanununa təklif edilən dəyişikliklər barədə ətraflı məlumat verildi. Dəyişikliklər güzəştli şərtlərlə pensiyaya çıxan şəxslərin dairəsinin genişləndirilməsi və dayanıqlı maliyyələşdirmə mənbəyi ilə bağlıdır. Həmin dəyişikliklərin mediada geniş müzakirə olunan mərkəzi məsələsi isə güzəştli şərtlərlə pensiyaya çıxan çoxuşaqlı anaların güzəşt müddətində pensiyalarının dövlət büdcəsindən ödənilməsi məsələsidir.
“Əmək pensiyası haqqında” Qanunda dəyişikliklərə qeyd etdiyimiz baxış bucağından yanaşdıqda, həmin dəyişikllikləri qiymətləndirməkdən ötrü bir neçə suala cavab verilməsini vacib hesab edirik:
Birincisi, “Əmək pensiyası haqqında” Qanuna təklif olunan dəyişikliklər konseptual baxımdan düzgündırmü? Fikrimizcə, düzgündür.
İkincisi, təklif olunan dəyişikliklər maliyyələşmə mənbəyi baxımından hazırda fəaliyyətdə olan pensiya sisteminin əsasını təşkil edən Konsepsiyaya uyğundurdurmu? Fikrimizcə qismən uyğundur. Çünki, fəaliyyətdə olan pensiya sisteminin əsasını təşkil edən Konsepsiyanın məqsəd funksiyasının iki əsas prioritetindən biri vətəndaşların pensiya ödənişlərinin etibarlı maliyyə təminatına nail olunmasıdır.
Üçüncüsü, təklif olunan dəyişikliklər dayanıqlı maliyyə mənbəyinə malikdirmi? Bəli, fikrimizcə, malikdir. Çünki, maliyyələşmə dövlət büdcəsi vəsaiti hesabına olacaq. Güzəştli şərtlərlə pensiyaya çıxan bir sıra vətəndaşların, o cümlədən çoxuşaqlı anaların güzəşt müddətində pensiyaları dövlət büdcəsindən ödəniləcək. Bu dəyişiklik güzəştli şərtlərlə pensiyaya çıxan bir sıra vətəndaşların dayanıqlı pensiya sisteminin formalaşmasına xidmət edir.
Dördüncüsü, dəyişikliklərin əsasında duran prinsiplər beynəlxalq təcrübəyə nə dərəcədə uyğundur? Ümumiyyətlə, uyğundur, amma bəzi məqamlarına görə fikrimizcə, qismən uyğundur. Çünki indiki zəmanədə beynlxalq təcrübədə çoxuşaqlı ailə dedikdə, 5 və daha çox uşağı olan ailə yox, əsasən 3 və daha çox uşağı olan ailə nəzərdə tutulur. Bununla yanaşı, beynlxalq təcrübədə çoxuşaqlı ananın pensiyaya çıxma hüququ konkret il göstərməklə yanaşı, həm də proqressiv qaydada hər uşağa görə pensiyaya çıxma vaxtının 1 il azaldılması variantına üstünlük verilir.
Beşincisi, “Əmək pensiyası haqqında” Qanunda dəyişikliklər pensiyaçıların nə qədərini, neçə faizini təşkil edəcək?
5 və çox uşağı olan ailələr nə qədərdir və ölkəmizdəki ailələrin neçə faizini təşkil edir?
Bu dəyişikliklərin, o cümlədən ayrılıqda götürdükdə çoxuşaqlı ailələrdə anaların pensiya yaşının 5 il azaldılmasının maliyyə tutumu nə qədərdir? Bu suallara aydınlıq gətirilməsi çox vacibdir.
Eyni zamanda son vaxtlar dünya bazarında neftin qiymətinin aşağı düşməsi və bu əsasda gəlirlərimizin azalmağa başlaması fonunda Dövlət büdcəsi ilə Dövlət Sosial Müdafiə Fondu arasındakı münasibətlər və digər vacib hesab etdiyimiz məsələlərə dair bir sıra təkliflərimizi də səsləndirmək istərdik:
Son illər Dövlət büdcəsi ilə Dövlət Sosial Müdafiə Fondu arasındakı münasibətlərdə əhaliyə ödənişlər üzrə, o cümlədən onun əsas hissəsini təşkil edən əmək pensiyalarının ödənilməsi xərclərinin getdikcə daha çox hissəsinin məcburi dövlət sosial sığorta haqlarının artım tempinin yüksəldilməsi hesabına nail olunması xətti götürülmışdü. 2021-ci illə müqayisədə 2024-cü ildə məcburi dövlət sosial sığorta haqları 1,6 dəfə artaraq 3,5 milyard manatdan 5 milyard 478 milyon manata çatdırıldı. Bu əsasda, Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun büdcəsinin balanslaşdırılması məqsədilə dövlət büdcəsinin öhdəliklərinin maliyyələşdirilməsi üçün dövlət büdcəsindən ayrılan vəsait 1 milyard 632 milyon manatdan 1 milyard 232 milyon manata endirildi, yəni 400 milyon manat və ya 1,3 dəfə azaldıldı. 2025-ci ildə Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun büdcəsinin balanslaşdırılması məqsədilə dövlət büdcəsinin öhdəliklərinin maliyyələşdirilməsi üçün dövlət büdcəsindən ayrılan vəsait yenidən 1,3 dəfə artırıldı. Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun gəlir və xərcləri bərabər olmaqla, 7 milyard 676 milyon manat məbləğində və yaxud cari ilə nisbətən 10,5 faiz çox nəzərdə tutulur. Fondun xərclərinin 20,8 faizlik hissəsi və yaxud 1 milyard 600 milyon manatı dövlət büdcəsindən ayrılacaq transfertin payı hesabına maliyyələşdiriləcək. Bu, 2024-cü illə müqayisədə 368 milyon manat və yaxud təxminən 30 faiz çox deməkdir. Halbuki, artıq qeyd etdiyimiz kimi, fəaliyyətdə olan pensiya sistemi işə salınanda bildirilmişdi ki, bu islahatlar nəticəsində pensiya sistemi çox dayanıqlı maliyyə mənbəyinə malik olacaq.
Buna etibarlı şəkildə nail olmaqdan ötrü, islahatları dərinləşdirməklə bir sıra problemlərin həllini sürətləndirmək lazmımdır:
Birincisi, pensiya sisteminin vahid konsepsiya üzrə islahatlarını davam etdirmək yaşlı nəslin pensiya əlçatanlığını yüksəltmək istiqamətində işləri davam etdirmək çox vacibdir.
İkincisi ,bu ilin yanvarın 1-nə olan məlumata görə, 5 milyon üstündə olan məşğul əhalinin yalnız 1,8 milyon nəfərə və ya 36 faizə yaxını muzdla çalışan işçilərdir. Dünyanın xeyli ölkəsində yaşlı insanların hər 1000 nəfərindən 850-900 nəfəri muzdlu əmək xətti ilə pensiyaya çıxırsa, bizdə bu rəqəm ortalama 360 nəfər, Bakıda 600 nəfərin, regionlarda isə 300 nəfərin ətrafındadır. Ona görə də, ölkəmizdə 1 pensiyaçıya cəmi 1,6 muzdla çalışan düşür ki, bu çox kiçik bir rəqəmdir və bu göstəricinin yaxşılaşdırılması istiqamətində islahatları genişləndirmək və dərinləşdirməklə sistemli tədbirlər görülməlidir. Eyni zamanda pensiya sistemi çox dayanıqlı maliyyə mənbəyinə malik olması üçün şəffaflığı artırmaq, eləcə də müqavilə əsasında işləyənlərin əhatə dairəsinin genişləndirmək lazmdır ki, Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna bu xətlə daxil olmağa başlayan əlavə vəsaitin həcmi daha da artsın.
Üçüncüsü, iqtisadi azadlıqları artırmaq və digər məlum tədbirləri sistemli şəkildə həyat keçirməklə xüsusən regionlarda yüksək maaşlı və rəqabətədavamlı iş yerlərinin dairəsini genişləndirmək istiqamətində nəzərəçarpan işlər görülməlidir.
Dördüncüsü, özəl sektorda ikili mühasibatın aradan qaldırılması istiqamətində həyata keçirilən tədbirlərin dairəsinin genişləndirməklə bu mənbə hesabına Dövlət Sosial Müdafiə Fondununa xeyli əlavə vəsait cəlb etmək olar.
Sadaladığımız istiqamətlərdə Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun xeyli əlavə vəsait cəlb etmək imkanları var. Həmin imkanları reallaşdırmaqla Fonda yüz milyon manatlarla əlavə vəsait cəlb etmək olar.
Pensiya islahatlarında nəzərə alınması vacib olan məsələrdən biri də budur ki, Azərbaycanda yeni doğulan uşaların sayı əhəmiyyətli dərəcədə azalıb və ailə modeli dəyişib. Ailələrin əksəriyyəti 2 və 1 uşaqlı ailələrdən ibarətdir. 5 və daha çox uşağı olan ailələr isə azlıq təşkil edir. Ona görə də, ölkəmizdə ailə modeli dəyişdirilməli və üçuşaqlı ailə modelinə keçmək lazımdır. Bu kontekstdə çoxuşaqlı ailə dedikdə bu 3 və daha çox uşağı olan ailələrə şamil edilməli və pensiya yaşının azaldılması güzəştləri tətbiq edildikdə 3 uşaqlı ailələr başlanğıc kimi götürülməlidir.
Oxşar xəbərlər
- Rusiyanın hüquq-mühafizə orqanlarının hüquqazidd əməllərinin arxasında siyasi motivlər dayanır ŞƏRH
1 iyul 2025 00:29
- İki İosifin və iki ittifaqın intriqası – Tito dirənməsə, Moskva və London Balkanı böləcəkmiş
30 iyun 2025 16:26
- Kəngərliyə növbəti köç karvanı yola salındı (FOTO)
30 iyun 2025 09:18
- Qadın əsgərlər: hansı ölkələrdə xidmət məcburidir, hansı ölkələrdə könüllü?
29 iyun 2025 22:08
- Putin Kadırovun oğlu ilə görüşdü
29 iyun 2025 10:31
- Azərbaycanda özündən böyük kişilərlə evlənən qızların sayı çoxalır (VİDEO)
28 iyun 2025 01:03
- Günel hindistanlı həyat yoldaşından danışdı - FOTO
27 iyun 2025 17:27
- İranın İrəvandakı səfiri: -Qərbi Azərbaycan- ifadəsi bizi qıcıqlandırır!
27 iyun 2025 17:23
- 29 yaşlı GƏLİN və 60 yaşlı BƏY - Azərbaycanda evlənənlərin yaş fərqi
26 iyun 2025 22:17
- Prezidentin o mesajı - Hüdudlarımızın kənarında...
26 iyun 2025 10:42
Xəbər lenti
- Bakı Bulvar İdarəsində 12 MİLYON yeyinti, 2 MİLYON VERGİDƏN yayınma..))
01 iyul 20:38
- Zelenski İlham Əliyevə başsağlığı verdi
01 iyul 20:18
- Prezident bu məhkəmələrə hakimlər təyin etdi - SİYAHI
01 iyul 19:04
- Əsir Qafqaz - Rusiya regiona gənə kimi yapışıb, qoparılma prosesi ağrılı gedir
01 iyul 18:42
- Prezident Fərid Əsgərova general-mayor rütbəsi verdi
01 iyul 16:20
- Bakıda Rusiya vətəndaşlarından ibarət dəstələr ələ keçdi: Narkotik tranziti, onlayn dələduzluq... (FOTO)
01 iyul 15:39
- Rus dilli məktəblər ödənişli olmalıdır - Elçin Şıxlı
01 iyul 15:18
- Qardaşların meyitlərinin ekspertiza rəyi açıqlandı: Qabırğalardan birini tapa bilmədik
01 iyul 13:57
- Mənim oğlumun ölümündə bu hakimiyyət günahkardı - ƏHMƏD ORUC
01 iyul 13:34
- Pulu Vasif Talıbovun oğlunun sürücüsünə verirdim - Rəisdən ŞOK AÇIQLAMA
01 iyul 11:36
- İlham Əliyev Ruanda Prezidentini təbrik edib
01 iyul 11:27
- Slovakiya azərbaycanlı diplomatı Azərbaycana səfir təyin etdi
01 iyul 11:18
- Evdən döyülərək çıxarıldılar - Öldürülən həmyerlilərimizin qardaşı qızı hadisə barədə DANIŞDI VİDEO
01 iyul 11:05
- DTX əməliyyat keçirdi: Dövlətə xəyanət edən tutuldu
01 iyul 10:48
- Rusiyanın hüquq-mühafizə orqanlarının hüquqazidd əməllərinin arxasında siyasi motivlər dayanır ŞƏRH
01 iyul 00:29
- DGK-nın şöbə rəisi: Mən RÜŞVƏT almamışam, 55 MİN manat ŞİRİNLİK almışam
30 iyun 23:55
- Ərdoğan Azərbaycana GƏLİR
30 iyun 22:58
- Bəylər Eyyubovun yerinə təyin olunan Fərid Əsgərov kimdir? – DOSYE
30 iyun 17:51
- Bəylər Eyyubov PTX-nin rəisi vəfizəsindən çıxarıldı - Bu posta gətirildi
30 iyun 17:46
- Bakıda 400 nəfərin gizlənə biləcəyi yeraltı BUNKER: Harada yerləşir? (FOTO)
30 iyun 16:59
- Veysəloğlu-nun elan etdiyi -Qida Təhlükəsizliyi Ayı- çərçivəsində növbəti məhsuldar görüş AQİSA ilə keçirildi
30 iyun 16:49
- Təyyarəmizi Qazaxıstan vurubmuş – Samir Vəliyev özünü rüsvay etdi
30 iyun 16:43
- İki İosifin və iki ittifaqın intriqası – Tito dirənməsə, Moskva və London Balkanı böləcəkmiş
30 iyun 16:26
- Prezident Fikrət Məmmədovla bağlı Sərəncam imzaladı
30 iyun 16:19
- Cümşüd Cümşüdlünün ölümünə səbəb olan kanal bu qurumun balansındadır, cinayət işi başlandı
30 iyun 15:48
- Yekaterinburqda öldürülən qardaşların cənazələri yaxınlarına təhvil verildi
30 iyun 15:30
- Rusiyanın imperiya siyasəti açıq formaya keçir
30 iyun 12:28
- Ruslar Ukraynaya qarşı döyüşmək istəmirlər – daha bir hərbi çağırış məntəqəsində yanğın...
30 iyun 11:20
- ŞOK! Putinin mümkün varisləri açıqlandı – Rusiya elitası yeni dövrə hazırlaşır
30 iyun 11:13
- Azərbaycanda BAYRAM- Qeyri-iş günü bir də 4 aydan sonra olacaq
30 iyun 10:46
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya