- Arif Hacılı Məclis sədri seçildi, İsa Qəmbər 6 müavin təyin etdi
- Hərbi Hava Qüvvələrinə yeni komandan təyin olundu - Foto
- Təzyiq ölçərkən ən çox yol verdiyi səhvlər
- Mikayıl İsmayılovun keçmiş gəlini Fidan Abbasova HƏBS OLUNMAYIB
- Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının və MHUİB-nin üzvü, bəstəkar İlham Azmanlının 60 illiyi qeyd olundu
Özal bağlı qapılar arxasında Buşdan nə istəmişdi? – 26 ilin SİRRİ AÇILDI
1990-cı ildə Turgut Özal və ata Corc Buş Mosul və Kərküklə bağlı nə danışmışdı?
Publika.az xəbər verir ki, bağlı qapılar arxasında keçirilən görüşün detalları barədə “Yeni Şafak” qəzetinin yazarı Tamer Korkmaz yazıb. Həmin yazını təqdim edirik.
Turqut Özalın cavasız sualı
1990-cı il sentyabrın 25-də Səddam Hüseynin prezidenti olduğu İraqın Küveytə girməsindən 54 gün keçmişdi. Həmin dövrün Türkiyə prezidenti Turqut Özal Ağ Evdə ABŞ prezidenti Corc Buşla görüşə xarici işlər naziri Əli Bozeri aparmamışdı. Ona güvənmirdi.
Corc Buş Özaldan Səddama şimaldan təzyiq göstərilməsini, Yaxın Şərq və islam dünyasındakı ölkələri razı salmaq üçün ABŞ-a yardım etməsini, kürdlərin mühafizə altına alınmasını istəyirdi.
Turqut Özal ABŞ prezidentinin bu istəklərini dinlədikdən sonra Buşdan İraqda nə axtardıqlarını soruşub: “ABŞ-ın İraqa müdaxiləsi yalnız Səddamın iqtidardan endirilməsinə hesablanıb, yoxsa başqa niyyətlər var?”
Ata Corc Buş dəqiq bir cavab vermir.
Turqut Özal bildirir ki, İraqın işğalı Yaxın Şərqdəki vəziyyəti gərginləşdirəcək: “Bu vəziyyət bizə də, Yaxın Şərqdəki ölkələrə də çox böyük zərər verər”.
Mosul və Kərkük üçün tarixi tələb
Türkiyə prezidenti bundan dərhal sonra tarixi bir tələbdə çıxış edir: “Qarşıya çıxa biləcək bütün problemlərin aradan qaldırılması, Şimali İraqda kürdlərin təhlükəsizliyi, PKK terrorunun ləğvi üçün Kərkük və Mosula qədər olan bölgə türk əsgərinin nəzarətinə verilməlidir!”
Buş Özalın bu tələbi qarşısında çaşıb qalır, nə deyəcəyini bilmir. Yalnız “qərargahlarımla görüşüb sizə cavab verəcəyəm” deməklə kifayətlənir.
Özal isə çıxışını davam etdirir: “Sizin hansı niyyətlərlə İraqa girəcəyinizi bilməyimiz mümkün deyil. Ancaq Körfəz ölkələri və İraqdan böyük iqtisadi qazancınızın olacağı dəqiqdir. Türkiyənin isə bu bölgədə əsrlərdən gələn haqları var. Əgər bir əməliyyat olacaqsa və biz buna dəstək verəcəyiksə, o halda bütün zərərlərimizi kompensasiya etməyiniz lazımdır!”
Ata Buş isə Özala heç narahat olmamağı məsləhət görür: “Türkiyə İraq planımızdan maksimum ölçüdə qazanclı çıxacaq. Mənə güvənə bilərsiniz”.
Mosul və Kərkük üçün əməliyyat planı hazırlandı
ABŞ-dan qayıdan Özal Türkiyə ordusunun Kərkük və Mosula girməsini nəzərdə tutan əməliyyat planı üzərində işə başlayır. Həmin günlərdə ANAP-dan (Anavətən Partiyası) olan millət vəkili Göksel Kalaycıoğluna zəng edən prezident ondan Lozanna konfransındakı Mosul protokollarını gətirməsini xahiş edib.
Çankaya Köşkündə Turqut Özalla görüşən millət vəkili “Xeyir ola, Mosulamı giririk?” deyə soruşur. Prezident şəhadət barmağını dodağına apararaq çantasında Mosul protokolları ilə dayanan Göksel Kalaycıoğluna “Sus” deyir. Turqut Özal Mosul protokollarını hansı təşkilatdan istəsə, əlbəttə ki, ala bilərdi. Amma o, protokolları etibar etdiyi bir şəxsdən istəmişdi.
Mosul və Kərküklə əlaqədar işlərini tamamlayan Özal ilk zərbəni Milli Təhlükəsizlik Təşkilatının toplantısında aldı. Başda Baş Qərargah rəisi olmaqla dövlətin müəyyən təşkilatları Özalın planına qarşı çıxırlar. Qeyri-hökumət təşkilatları da plana qarşı çıxır. Prezidentə sanki müharibə elan edilmişdi.
Süleyman Dəmirəl bu əleyhdarlığın bayraqdarı idi. Ordu, ANAP və müxalifət partiyaları “Şimali İraqı 80 il əvvəl tərk etdik, artıq orada nə işimiz var?” deyirdilər.
1990-cı il dekabrın 3-də Turqut Özala qarşı çıxan Baş Qərargah başçısı Nəcib Torumtay istefa verir. Özalın istefaya cavabı isə “komandan masada deyil, döyüşdə olar” şəklində olur.
“Türkiyədəki Amerika” anlamına gələn “Üst Quruluş” Özalın Mosul və Kərkük planını boşa çıxarmışdı. Özala qarşı müqavimət ssenarisi isə Vaşinqtonda yazılmışdı. Ağ Ev Turqut Özalın Şimali İraq planına qarşı idi. Özalın səhvi isə Buşun sözlərinə güvənməsi idi.
Özal bu yoldakı mübarizəsini “həyatı” ilə ödədi: 1991-ci il yanvarın 17-dəki I Körfəz döyüşündən iki il üç ay sonra zəhərlənərək öldürüldü.
NUH.az
- İntim videolar çəkən polkovniklə bağlı ŞOK AÇIQLAMA
18 may 2024 11:06
- Niyə 1976 xəritəsinə razı olduq? Göyçə masadadır? - Sensasion detal
18 may 2024 10:50
- Xaricdə oxuyan nə qədər məzunumuz geri qayıdıb? - açıqlama
18 may 2024 10:00
- Brejnevə qarşı üsyana qalxan birinci katib – DTK onu mehmanxanada zərərsizləşdirib...”
17 may 2024 23:22
- Mikayıl İsmayılovun keçmiş gəlini Fidan Abbasova HƏBS OLUNMAYIB
17 may 2024 19:55
- Ərdoğan bu generalları əfv etdi
17 may 2024 12:24
- Nazir baş həkimi işdən çıxdı - Yeni təyinat
16 may 2024 21:27
- Məhkəməni təxirə saldırıb vaxt qazanan Gülnarə Bayramova qardaşı Gündüz Əliyevlə qurduğu plandı?
16 may 2024 21:40
- Oliqarx Mikayıl İsmayılovun keçmiş gəlinindən ŞOK AÇIQLAMALAR-VIDEO
16 may 2024 18:04
- Prezidentlərin geniş tərkibdə görüşü oldu - Fotolar - Yenilənib
16 may 2024 17:47
- Arif Hacılı Məclis sədri seçildi, İsa Qəmbər 6 müavin təyin etdi
18 may 16:46
- Prezidentlə xanımı AĞALI hotelinin açılışında iştirak edib
18 may 16:32
- Hərbi Hava Qüvvələrinə yeni komandan təyin olundu - Foto
18 may 13:52
- İntim videolar çəkən polkovniklə bağlı ŞOK AÇIQLAMA
18 may 11:06
- Niyə 1976 xəritəsinə razı olduq? Göyçə masadadır? - Sensasion detal
18 may 10:50
- Xaricdə oxuyan nə qədər məzunumuz geri qayıdıb? - açıqlama
18 may 10:00
- Təzyiq ölçərkən ən çox yol verdiyi səhvlər
18 may 09:49
- Brejnevə qarşı üsyana qalxan birinci katib – DTK onu mehmanxanada zərərsizləşdirib...”
17 may 23:22
- Prezidentlər naharda nələr yeyiblər - Fotolar
17 may 22:09
- Mikayıl İsmayılovun keçmiş gəlini Fidan Abbasova HƏBS OLUNMAYIB
17 may 19:55
- Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının və MHUİB-nin üzvü, bəstəkar İlham Azmanlının 60 illiyi qeyd olundu
17 may 19:09
- Zakir Həsənov general-mayora yüksək vəzifə verdi
17 may 19:00
- Prezidentlər Cıdır düzündə - Fotolar
17 may 18:42
- NAR-an voleybol üzrə milli komandalarımıza dəstək
17 may 18:09
- Ərdoğan bu generalları əfv etdi
17 may 12:24
- Nazir baş həkimi işdən çıxdı - Yeni təyinat
16 may 21:27
- Məhkəməni təxirə saldırıb vaxt qazanan Gülnarə Bayramova qardaşı Gündüz Əliyevlə qurduğu plandı?
16 may 21:00
- Oliqarx Mikayıl İsmayılovun keçmiş gəlinindən ŞOK AÇIQLAMALAR-VIDEO
16 may 18:03
- Prezidentlərin geniş tərkibdə görüşü oldu - Fotolar - Yenilənib
16 may 17:47
- Prezident bu qurumun ləğv edilməsinin vaxtı çatdığını bildirir
15 may 13:22
- Bakcell F1 Star Azərbaycanda ən sürətli fiber internetini təqdim edir
15 may 13:11
- Prezident qəbul keçirdi - Fotolar - Yenilənib
14 may 13:17
- Zakir Fərəcov korrupsiyaya bulaşanları niyə qoruyur
14 may 13:00
- Anası ayrılmaq istəyib, məşqçi də hirsini Fəriddən çıxıb – Şahid DANIŞDI
13 may 11:42
- Prezident qəbul keçirdi - Fotolar
13 may 11:13
- Prezident məni bağrına basdı, çox həyəcanlı idim - Fotolar
12 may 12:09
- Zakir Fərəcov məhkəməyə verildi
11 may 19:34
- Ziba Osmanova iki azyaşlını maşınla vurdu
11 may 19:18
- Ramiz Tahirov vəzifəsindən azad olundu - Foto
11 may 16:54
- Güllələnən icra başçısının qızına da Şuşada ev verildi - Foto
11 may 16:39