Sübh düşüncələri...
Rasət Pirisoyu
Sübh düşüncələri
(Esse)
Füzuli istedadı xarakterinə görə öz içərisində Sabiri gəzdirirdi. Sabir istedadı xarkterinə görə öz içərinsində Füzulini gəzdirdiyi kimi.
İndi biz Füzuli ilə Sabiri tanıdığımıza görə asanlıqla təyin edə bilərik ki, Sabir Füzulinin içərisində, Füzuli Sabirin içərisində, əgər belə demək mümükünsə, hansı təzyiq dərəcəsində mövcud olub.
Füzuli deyəndə ki, «Salam verdim, rüşvət deyildir deyə almadılar», bu Füzulidən çox Sabir idi. Yaxud Sabir deyəndə ki, «İstəsən zülfün kimi könlüm pərişan olmasın, ol qədər cövr et mənə, ah etmək imkan olmasın!» Bu isə Füzuli idi.
Bunları niyə yazıram.
Elə indicə F. Kafkanın «Məhkəməsini» bir daha oxuyub qurtardım.
Əsərdə «Kilsə» hissəsi var. Sonuncudan əvvəlki fəsil. K-nın məhkəmə keşişi ilə söhbəti Fantastik dərəcədə yüz faizlik yazıçı qələmi ilə yazılımış «Bibliya» mövzusudur.
Mətnin gücü sadəcə oxucunu yerlə yeksan edir.
Mətnin aurası mənim yadıma Füzulini, Nəsimini, Əl - Qəzali nəfəsi toxunmamış süfiləri, ən nəhayət Sabiri saldı. F. Kafkanın nəfəsi (mən mövzunu demirəm, bu ayrı söhbətin mövzusudur) həmin nəfəsdir. Quran mövzusundan möcüzələr yaradan, sonradan Sabirdə maarifşilik kimi peyda olan həmin nəfəs.
Mən hələ Frans Kafka ilə Mirzə Cəlil arasındakı mövzu yaxınlığını demirəm.
Arada fikirləşdim ki, səhərin açıldığını bircə quş səsi (sonradan bütün quşlar ona qoşulur), yaxud axşamın düşüdüyünü bircə qurbağa səsi (sonradan bütün qurbağalar o səsə qoşulur, təbii ki gecə cırcıramaları da öz yerində!) xəbər verdiyi kimi, BÖYÜK VAXTIN yetişdiyini də bəzən bir dahi xəbər verir, sonradan quşlar o dahinin səsinə quş kimi, qurbağalar qurbağa kimi, cırcıramalar da cırcırama kimi qoşulur.
Fransızların maraqlı bir filosofu var; Mişel Fuko. Mişel Fukoya qədər demək olar ki, filosofların böyük əksəriyyəti, XX əsrə qədərki dövrü AĞILSIZLIQ DÖVRÜ adlandırırdı. Mişel Fuko ilk dəfə bəyan etdi ki, yox, cənablar, biz XX əsrlə BÖYÜK AĞILSIZLIQ dövrünə qədəm qoymuşuq.
İndi içərimdə bu paralelləri apara - apara düşünürəm ki, bizim bu gün ki GÜNÜMÜZÜN adı nədir, yadıma bu misralar düşür:
Dərd çox, həmdərd yox, düşmən qəvi , tale zəbun.
Bu misra ən azı bu gün Azərbaycanda yaşayan və adamlığını itirməyən bütün adamların aqibət pasportudur.
Nəzərə alsaq ki, Füzuli islam mühafizəkarlığının darmadağın etdiyi, tapdalayıb heçə döndərdiyi, K-dan da ağır ittihamlar qarşınsında qoyduğu şərq müsəlmaının yazıçısı idi, onda çox şey aydın olar.
- Sirrlər açılır- Əşrəf Qani Əfqanıstandan BƏƏ-yə necə qaçdı
3 oktyabr 2021 10:22
- Hitlerin dağıdılmış bazasında tapılan qolları və ayaqları olmayan skeletlər arxeoloqları dəhşətə gətirdi (FOTO)
08 may 00:22
- Bolqarıstan Prezidenti Azərbaycandadır
07 may 20:42
- Putin and içdi - Video - Yenilənib
07 may 16:18
- Novruz Məmmədov vəzifəsindən azad edildi
07 may 15:58
- İlham Əliyevin Robert Fitso ilə geniş tərkibdə görüşü başlayıb
07 may 14:24
- Bakıda 41 yaşlı prokuror yol qəzasında vəfat etdi
07 may 14:18
- Allahverdi İsrafilov və qohum-əqrəbası BakI Dövlət Sirkini zəbt edib…
07 may 12:14
- Direktor cərrahı işdən çıxardı, cəzalandırıldı
07 may 11:42
- Azərbaycanı Naxçıvanla birləşdirəcək yoldan görüntülər (VİDEO)
07 may 08:55
- Füzulidə dağıntıların miqyasını görəndə çox təsirləndim - ABŞ səfiri
07 may 02:11
- Sabiq qaçaq səfirin Ramiz Mehdiyevə gizli məktubu üzə çıxdı- SENSASİON ADLAR, ŞOK TƏLƏBLƏR
07 may 01:46
- Özbəkistanda ROBOT -POLISlər ilk dəfə küçəyə patrul xidmətinə çıxıb –VİDEO
07 may 01:30
- SSRİ xəritələrinə baxın: o ərazilər Azərbaycanındır - Tomas de Vaal
07 may 01:20
- Jurnalist Afət Telmanqızından sabiq səfirə SƏRT CAVAB- Satqın sözü sənə yaraşır
07 may 00:53
- Bakıda 17 min manata pişik satılır (VİDEO)
07 may 00:41
- 500 illik zavod görün hansı sirrin üstünü açdı
07 may 00:32
- Elçin Quliyev III Çarlzla bir arada - Fotolar
07 may 00:25
- Zakir Fərəcovla Gündüz Əliyevin 3 milyonluq yeyintisi - Prezidentə və Baş Prokurora DOSYE verildi
07 may 00:10
- Alimlər 2700 ildən çox yaşı olan Assuriya məbədinin sirrini açdı
04 may 22:25
- Şəkidə 59 yaşlı kişi iki nəfəri odlu silahla qətlə yetirdi
04 may 18:31
- İsa Qəmbər yenidən başqan seçildi - Yenilənib - Fotolar
04 may 17:23
- Tanışının qulağını dişlədi - Həbs olundu
04 may 13:39
- Adil Əliyevin ailəsinə ağır itki
04 may 12:01
- Bu gün İsa Qəmbər yenidən Müsavat başqanı ola bilər - Yenilənir
04 may 11:51
- Saqqallı tələbə QALMAQALI böyüdü- Təhsil eksperti od püskürdü -VİDEO
03 may 21:47
- Mircamal Həşimov yeni vəzifəyə TƏYİN OLUNDU
03 may 21:25
- Ölmüş adamla ailə qurmağa qanunla haqqı olan fransızlar - Elbəyi Həsənli Parisdən yazır
03 may 19:56
- COP29: Bakıda 70 min nəfərlik tədbir
03 may 18:53
- FHN nazirin bacanağına 295 minlik tender verdi...
03 may 18:30
- SON DƏQİQƏ! Kəlbəcərdən acı xəbər gəldi: Ölən və yaralananlar var
03 may 17:19