- Xaricdən gətirilən palma yağının miqdarı 42%, qiyməti isə 10% artıb
- Zelenski Türkiyədə səfərdədir VİDEO
- Azərbaycanın Meksika ilə ticarəti 38 DƏFƏ artıb: Heç nə satmamışıq, amma...
- Şahin Bağırov elmlər doktoru elmi dərəcəsini satır - Ali Attestasiya Komissiyasının əngəlləri məni bezdirdi...
- Azərbaycandan bu ölkələrə 105 min manatlıq HEYKƏLLƏR satılıb
19 yanvar – Bakı qırğınının başlanğıc günü

Aradan 35 il keçib. 1990-cı ildə doğulanlar bu il sırayla 35 yaşlarını tamam edəcəklər. Bu yarı yaş, ömrün ortası deməkdir. O şəxslər 20 Yanvar faciəsinin nə demək olduğunu yalnız dərs kitablarından, 20 Yanvara həsr olunmuş tədbirlərdən deyilənlərdən bilirlər.
Bir də var, həmin günlərdə 10, 15, 20, 25, 30, 35 yaşı olanların 20 Yanvar faciəsi yaşantıları.
Bu faciə millətin duyarlı, vətənpərvər, şüurlu kəsiminin sinəsində çalın-çarpaz dağ kimi, qövr edən yara kimi hələ də qalır və sona qədər qalacaq. Ağır gümlər idi. Xatırlayanda belə adam üşənir.
Əslində isə bu faciə tam olaraq 1990-cı ilin yanvar ayının 20-də olmamışdı, qətliam, gülləboran yanvarın 19-dan başlanmışdı. Sovet-rus tankları yanvarın 19-da hərəkətə gəlmişdi, dövlət televiziyasının enerji bloku yanvarın 19-da partladılmışdı (əhalini informasiyasız qoymaq üçün), xalq kütlələrinin şəhərin giriş-çıxışlarında qurduğu barrikadalar yanvarın 19-da yarılmışdı.
Sadəcə olaraq, biz yanvarın 20-də milli faciəmizin acı mənzərəsi ilə üz-üzə qalmışdıq. Bakının işğalı yanvarın 19-da başlanmış, 20-də başa çatmışdı. Ancaq işğalçılar situasiyaya hakim deyildilər. Onların şəhərin strateji obyektlərini nəzarətə götürmüş, qırğın törətmiş, küçə və meydanları isə etirazçı xalqa buraxmışdılar. Sovet-rus hərbçiləri komandaturalarda, qarnizonda oturub gözləyirdilər.
O zaman xalq şəhidlərinə sahib çıxdı, işğalçıların tələb və tövsiyələrinə məhəl qoymadı. Azsaylı və karyerist kompartiya fəalları istisna olmaqla bütün xalq milli müqavimətdə iştirak etdi, şəhidlər şəhərin ən yüksək nöqtəsində, görünməmiş bir mütəşəkkilik və ehtiramla dəfn edildilər. Respublika rəhbərliyinə yeni təyin olunmuş şəxslər situasiyanı nəzarətə almağa çalışsalar da, çox çətinlik çəkirdilər. Sanki onları da şəhidlərin qanı tutmuşdu.
İndi hamımız haqlı olaraq o zamankı dövlət rəhbəri Qorbaçovu lənətləyirik, vaxtilə ona verilmiş Nobel sülh mükafatının geri alınmasını tələb edirik. Ancaq bir incə məqamı unuduruq. 20 Yanvar faciəsinə görə bütün məsuliyyəti Qorbaçovun çiyninə yükləyəndə o biri Kreml canavarları yaddan çıxır.
Məsələnin məğzi isə belədir. 1990-cı ilin yanvar ayının ortalarında Siyasi Büroda Bakıya qoşun yeririlməsi məsələsi müzakirə olunanda qərar kollegial şəkildə qəbul olunub. Qorbaçov heç də yumruğunu masaya çırparaq, “Bakıya ordu yeritməliyik” deyə təkbaşına qərar verməyib. Bakıda vəziyyətin nəzarət altına alınmasının qatı tərəfdarları sovet dövlətinin digər rəhbərləri olub. Onlara baxanda Qorbaçov daha mülayim biri idi.
Bakıya qoşun yeridilməsi təşəbbüsünün əsas tərəfdarları SSRİ-nin güc strukturlarının rəhbərləri, partiyada sərt xəttin tərəfdarları olan şəxslər olublar. Onlar adbaad məlumdur: Yazov, Kryuçkov, Bakatin, Rıjkov, Liqaçov, Primakov və başqaları...
Bu şəxslər hesab edirdilər ki, yumşaq tərpənsələr, Stalinin, Xruşovun vaxtında olduğu kimi üsyana qalxmış kütlələrə amansız divan tutmasalar, sovet rejimi sarsıla bilər. Onlar kompartiyanın hakimiyyətinin, sovet hərbi-polis rejiminin qorunub saxlanması üçün əliyalın xalqı qırıb-çatmağa hazır idilər. Bir ildən sonra onlar Bakıda törətdikləri qırğının 10 dəfə kiçik miqyaslısını Litvanın paytaxtı Vilnüsdə etdilər. Bizdən bir il qabaq Tiflisdə, ondan da əvvəl Almatıda etmişdilər.
Bu şəxslər 1991-ci ilin avqustunda Qorbaçovu devirərək SSRİ-də hakimiyyəti götürməyə də çalışdılar. “QKÇP” adlanan qiyamın formal rəhbəri vitse-prezident Gennadi Yanayev olsa da, baş rolda Bakı qırğınının təşkilaçıları idi: Kryuçkov və Yazov. Sadəcə, bu dəfə onlar əliyalın Moskva xalqına silah qaldırmadılar. Eyni müqavimət digər 14 müttəfiq respublikanının birində olsaydı, yəqin ki, çoxunda tərəddüd etmədən xalqı qırardılar.
Maraqlıdır ki, Bakı qətliamında iştirak edən, həmin günlərdə Nəsimi rayonunun hərbi komendantı olan və Bakıdakı “rəşadət”inə görə general-mayor rütbəsi alan Aleksandr Lebed 1 il 8 aydan sonra Moskvada müdafiə nazirinin əmrinə itaət etməyərək, xalqa güllə atmadığına görə yenidən “qəhrəman” oldu.
Bu necə ola bilərdi? Bakıda xalqı qırırsan, “qəhrəman” olursan, Moskvada xalqı qırmırsan, yenə “qəhrəman” olursan.
Bu, Kremlin Azərbaycana və digər müstəmləkələrə qarşı yeritdiyi ayrı-seçkilik siyasətinin bariz nümunəsi idi. Sovet hakimiyyətinə müqavimətə, mərkəzin qərarlarının sabotajına, Kremlə qarşı qaldırılan şüarlara qalsa, bunu birinci və sürəkli olaraq edən Ermənistan idi. Məhz ermənilər kompartiyanın orqanı olan “Pravda” qəzetini tabutlara doldurub basdırmışdılar, mərkəzi televiziyanın “Zaman” proqramının translyasiyasını Ermənistan ərazisində dayandırmışdılar, İrəvan və Xankəndidə təşkil etdikləri mitinqdə SSRİ-dən ayrılmaq tələbi səsləndirmişdilər, ancaq Kreml onlara qarşı heç bir cəza tədbiri görmürdü. Bax, bu məsələdə Qorbaçovun və həyat yoldaşı Raisa Qorbaçovanın, eləcə də sovet dövlətinin başçısının baş köməkçisi və məsləhətçisi Georgi Şaxnazarovun böyük rolu vardı.
Bizim günahımız isə Qarabağı, ölkəmizin ərazi bütövlüyünü müdafiə etməyimiz, bunu necə edəcəyimizi doğru-dürüst bilməməyimiz idi. Təklənmiş durumdaydıq. Nə İrandan haray vardı, nə də həmin illərdə ABŞ-nin yedəyində gedən Türkiyədən. ABŞ isə birmənalı olaraq Qorbaçovun tərəfindəydi, onu islahatçı adlandırır, SSRİ-nin demontajını apardığı üçün həvəsləndirirdi. Başqa vaxt hansısa ölkədə adi bir mitinqin su şırnağı ilə dağıdılmasını “insan haqlarının tapdanması, demokratiyanın boğulması” adlandıran Qərb dövlətləri Bakıda 150-yə yaxın mülki insanın qətlə yetirilməsini “SSRİ-nin daxili işi” adlandırmışdı.
Biz bu günə o günlərdən keçib gəlmişik. İndinin özündə bəzən Rusiya rəhbərliyi tərəfindən ölkəmizə qarşı xoşagəlməz addımlar atılanda və milli vətənpərvər qüvvələr ona sərt reaksiya verəndə bəziləri deyirlər: “Nədən Moskvaya qarşı belə aqressivsiniz?”
Dərhal bilirsən ki, bu adamlar ya 20 yanvar 1990-cı ildə körpə olublar, ya da onlarda mili təəssübkeşlik hissi sıfırın altında-üstündədir.
- Azərbaycanın Meksika ilə ticarəti 38 DƏFƏ artıb: Heç nə satmamışıq, amma...
17 fevral 2025 22:10
- Bəy toy günü həyəcandan öldü - VİDEO
17 fevral 2025 15:33
- Prezident İlham Əliyev fərman imzaladı
17 fevral 2025 13:23
- Çar Nikolayı yıxan Kerenskinin SSRİ-ni qəzəbləndirən MÜSAHİBƏSİ
16 fevral 2025 19:57
- Abxaziyadakı qondarma seçkiləri tanımırıq - Rəsmi Bakı
16 fevral 2025 13:24
- Bakılı Zorgenin həyat yoldaşının müəmmalı ölümü - onun məzarı hələ də tapılmayıb
15 fevral 2025 22:15
- HAQQ ƏDALƏT PARTİYASININ İCLASI- Əli İnsаnov - ZААRT ))
15 fevral 2025 19:49
- Zaur Hüseynovun dövründə - 4 milyonluq pozuntu olub
15 fevral 2025 15:07
- 4 nəfəri öldürüb yüngül cəza almışdı - Daha bir güzəşt istəyir- ŞOK
15 fevral 2025 12:54
- Səbail Bələdiyyəsinin namizədləri burada yaşamır. Hətta burada qeydiyyatları belə yoxdur..
14 fevral 2025 17:50
- Veysəloğlu Şirkətlər Qrupu ərzaq sektorunda vergi ödəyiciləri arasında lider mövqeyə sahib oldu
18 fevral 13:17
- İlham Əliyevdən qambiyalı həmkarına məktub
18 fevral 12:34
- Azərbaycanda qadınların pensiya yaşı ARTIRILIR: YENİ RƏQƏM
18 fevral 11:54
- Xaricdən gətirilən palma yağının miqdarı 42%, qiyməti isə 10% artıb
18 fevral 00:46
- Zelenski Türkiyədə səfərdədir VİDEO
17 fevral 23:59
- Azərbaycanın Meksika ilə ticarəti 38 DƏFƏ artıb: Heç nə satmamışıq, amma...
17 fevral 22:10
- Şahin Bağırov elmlər doktoru elmi dərəcəsini satır - Ali Attestasiya Komissiyasının əngəlləri məni bezdirdi...
17 fevral 19:59
- Azərbaycandan bu ölkələrə 105 min manatlıq HEYKƏLLƏR satılıb
17 fevral 19:14
- Prezident Azər Qasımovu vəzifəsindən azad etdi
17 fevral 18:32
- Köçəryan Araikdən danışdı
17 fevral 16:39
- Cənubi Qafqazda ƏN BƏRBАD BАNK sektoru hansı ölkədədir?
17 fevral 16:26
- Bakıya bu tarixdə güclü qar gəlir!
17 fevral 15:55
- Bəy toy günü həyəcandan öldü - VİDEO
17 fevral 15:33
- İlyas İsmayılov vəfat etdi
17 fevral 14:21
- Prezident İlham Əliyev fərman imzaladı
17 fevral 13:23
- Bərdənin marşal deputatı - Brejnevin pilotu, nazir Buqayev 21 il ölkəmizi təmsil edib
17 fevral 13:12
- İran Prezidenti azərbaycanca şeir dedi - Video
17 fevral 00:35
- Azərbaycan QOZ və qoz ləpəsini hansı ölkələrdən və neçəyə alır?
16 fevral 23:55
- 3 uşaqlı valideynləri sevindirəcək təklif: 100 mindən çox ailə...
16 fevral 23:25
- Bu ərazilərimizdən imtina edəcəyik - Zelenskidən ŞOK
16 fevral 22:18
- Azərbaycanın ən böyük zavodlarından birinin 14 MILYON VERGİ BORCU var
16 fevral 21:30
- Çar Nikolayı yıxan Kerenskinin SSRİ-ni qəzəbləndirən MÜSAHİBƏSİ
16 fevral 19:57
- İnternetin sürətinə və qiymətinə görə Azərbaycan regionda neçənci yerdədir? – Siyahı
16 fevral 19:32
- DTK Arxivlərinin möhürlü qalması çox ağır fəsadlar verdi və onun nəticəsi 4 iyun 1993-cü ildə oldu...
16 fevral 18:46
- Hüseynbala Mirəlləmovun oğlu bələdiyyə üzvü seçildi
16 fevral 18:27
- Goranboyda qayınata gəlinə qumbara ATDI
16 fevral 17:53
- Ceyhun Bayramov -Serbiya Bayrağı- ordeni ilə təltif olundu
16 fevral 17:42
- 2023-cü ildə nikahdankənar 15 622 uşaq dünyaya gəlib- Nikahdankənar uşaqların atası necə müəyyən edilir? VIDEO
16 fevral 15:41
- İndi Rusiya ilə bağlı bitərəf qalmaq, bişərəf qalmaqdır - GÜNDƏM SÖHBƏTİ
16 fevral 14:16
- Fatma Abdullazadənin rəssam qızı vəfat etdi
16 fevral 13:35