Sabah Məhərrəmlik başlayır - nələr vacibdir?

Bu ayda döyüşmək haram sayılıb, sülh və əmin-amanlıq təşviq olunub
Sabah - iyun ayının 26-da Azərbaycanda Məhərrəm ayı başlayır. Bu il Aşura günü iyulun 5-nə təsadüf edir. “Yeni Müsavat” xəbər verir ki, Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin Qazilər Şurasının bununla bağlı yaydığı fətvada Kərbəla şəhidlərinin xatirəsinə keçiriləcək qanvermə aksiyasında fəal iştiraka çağırıb. Həmin məkanların ünvanları Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin rəsmi veb səhifəsində yerləşdiriləcək.
Qazılar Şurası dindarlara bir daha xatırladır ki, Məhərrəm və Səfər aylarında 60 gün ərzində keçirilən təziyə mərasimləri, xüsusilə Tasua və Aşura əzadarlığı zamanı müxtəlif alətlərlə bədənə xəsarət yetirmək, qan çıxarmaq, qurşağadək soyunaraq sinə vurmaq və s. dinimizə görə qəbuledilməz olduğunu xatırladıb. Həmçinin QMİ Qazılar Şurası təziyə mərasimləri zamanı milli-mənəvi dəyərlərimizə və dövlətçilik ənənələrimizə xələl gətirən şüarların səsləndirilməsi, dövlət simvollarına uyğun olmayan atributların istifadəsi, küçə yürüşləri və ictimai asayişin pozulması yolverilməz olduğunu xatırladıb. Məhərrəmlik təzyidarlığı niyə vacibdir. Əvvəlki illərdə xüsusilə İranın təsiri ilə bu mərasimlərdə aydın şəkildə hiss olunurdu. İndi daha sivil və qaydalara uyğun keçirilir.
Qeyd edək ki, Məhərrəm ayı, Hicri-qəməri təqvimin ilk ayıdır və Qurani-Kərimdə adıçəkilən dörd “haram ay”dan biridir (Tövbə surəsi, 36-cı ayə). Bu ayda döyüşmək haram sayılıb, sülh və əmin-amanlıq təşviq olunub. Lakin məhz bu ayda - tarixdə misli görünməmiş bir zülm baş vermişdir: Kərbəla faciəsi. Rəvayətlərdə bu ay “Allahın ayı” adlandırılır. (İmam Rza (ə), “Uyun Əxbari’r-Rza”) Aşura günü - yəni Məhərrəmin 10-u - bir çox peyğəmbərlərin xilası günü sayılır. (Nuhun gəmisi quruya çıxmış, Musa Fironun zülmündən qurtulmuş və s.) Sünni fiqhinə görə bu gün oruc tutmaq savabdır. Şiə məzhəbində isə bu gün İmam Hüseynin (ə) şəhadəti xatırlanaraq yas saxlanılır. Bu ayda edilən ibadətlər, ehsan və əməllər daha fəzilətli sayılır.
Bəs Kərbəla döyüşü niyə baş verdi? Hicrətin 61-ci ilində (Miladi 680), Məhərrəmin 10-da - Aşura günü baş verən bu hadisədə Allah Rəsulunun (s) sevimli nəvəsi İmam Hüseyn (ə) və onun 72 nəfərlik silahdaşı, ailəsi ilə birlikdə şəhid edildi. Döyüş Əməvi xəlifəsi Yezidin Hüseyndən zorla biət almaq istəməsinə qarşı İmamın haqq və ədalət uğrunda duruşu ilə baş verdi. Yezidin açıq-aşkar dini dəyərləri tapdalayan bir zalım olması ilə bağlı idi. Hüseyn (ə) buyurdu: “Mən Yezid kimi bir adama heç vaxt biət etmərəm”. İmam Hüseynin məqsədi hakimiyyət yox, dinin təhrif olunmasının qarşısını almaq idi. Kufə əhalisi İmama 18 mindən çox məktub yazaraq onu Kufəyə dəvət etsə də, sonradan Yezid tərəfdarlarının təzyiqi ilə ona xəyanət etdilər. Kərbəla döyüşünün ən acı məqamları isə 6 aylıq Əli Əsgərin oxla vurulması, qardaşı Əbülfəzl Abbasın əlləri kəsilərək şəhid olması, İmam Hüseynin başının bədənindən ayrılması, Əhli-Beyt qadınlarının əsir alınıb Şama aparılması oldu.
Kərbəla, sadəcə, bir döyüş deyil, insanlıq tarixinə yazılmış ilahi bir dərsdir. Ədalət və haqq yolunda fədakarlıq edən Hüseyn (ə) canı, övladları və dostları ilə haqqı uca tutdu. O, zülm qarşısında səssiz qalmağın özünün zülm olduğunu göstərdi. Hüseynin (ə) şəhadəti şəhidliyin ali mərtəbə olduğunu təsdiqlədi. Hər əsrdə bu faciə insanların vicdanına toxunaraq onları düşünməyə vadar edir.
İmam Hüseyn (ə) Məkkədən çıxarkən buyurdu: "Mən nə fitnə, nə də təkəbbür üçün çıxmışam. Mən cəddimin ümmətinə islahat gətirmək, yaxşılıqları əmr, pislikdən çəkindirmək üçün yola çıxmışam". Bu məktəb bir məzhəbin deyil, bütün bəşəriyyətin mənəviyyat və azadlıq platformasıdır. Məhərrəm ayı və onun zirvəsi olan Aşura günü - İslam tarixində dönüş nöqtəsidir. Kərbəla faciəsi hüznlə yanaşı, dərs, çağırış və vəzifədir. İmam Hüseynin (ə) duruşu göstərdi ki, haqq yolunda dayanmaq çətin olsa da, səssizlik zülmün davamıdır. Bu məktəb yaşamalıdır, çünki bu məktəb insanlığın özüdür.
Rəsul Mirhəşimli
Dini məsələlər üzrə mütəxəssis, araşdırmaçı jurnalist Rəsul Mirhəşimli qeyd edir ki, Hindistan milli-azadlıq hərəkatının lideri Mahatma Qandinin xalqına müraciətində də Hz.Hüseynin yolunu seçmək tövsiyəsi var: “Kərbəla hadisələri ilə bağlı danışanlar bəzən bunu yalnız şiə məzhəbindən olan müsəlmanların matəm günləri kimi təqdim etməyə çalışır. Halbuki Qurani-Kərimdə Əhli-Beyti sevmək Allahın bütün müsəlmanlara buyruğudur. Bundan əlavə, Hz.Hüseyn Cənnət gənclərinin rəhbəri olaraq, bütün müsəlmanlar tərəfindən qəbul edilən şəxsiyyətdir. Əhli-sünnə məzhəblərindən birinin qurucusu Əbu Hənifənin (r.a) dediyi kimi: "Biz Bədrdə Muhəmmədi, Kərbəlada Hüseyniyik".
Kənan Rövşənoğlu
Dini sahə üzrə mütəxəssis, araşdırmaçı jurnalist Kənan Rövşənoğlunun da mövzu ilə bağlı fikirləri diqqət çəkir: “Hicri 61-ci ildə baş verən bu hadisə müsəlmanlar arasında böyük hüzn və qəzəbə səbəb olur. Bəzi hədislərdə Peyğəmbərin (s) nəvəsi Hüseynin (ə) amansızlıqla qətlə yetiriləcəyi barədə öncədən xəbər verilməsi insanlar arasında daha çox kədərə səbəb olur. O zaman yaşlı səhabələr İraqa gedərək Kərbəla çölündə Peyğəmbər (s) nəvəsinə yas tutur, matəm keçirirlər. Bu hadisə Əməvi sülaləsinə qarşı ciddi etirazlara səbəb olur. Bir il sonra Mədinə və daha sonra Məkkə şəhərlərində üsyan və etirazlar baş verir. Nəticədə xəlifənin orduları Mədinə və Məkkə kimi müqəddəs şəhərlərə hücum edir. Həmçinin İraqda Muxtarın üsyanı baş verir, Əməvi sülaləsi ciddi zərbələr alır.
İmam Hüseynin (ə) köməksiz vəziyyətdə 100-ə yaxın adamı ilə birlikdə böyük bir ordu tərəfindən qətlə yetirilməsi, Peyğəmbər ailəsinin əsir alınaraq saraya aparılması böyük kədərə və eyni zamanda nifrətə səbəb olur. Sonrakı illərdə insanlar hər il Aşura - Məhərrəm günlərində, həmçinin Aşuranın 40-cı günü Kərbəlaya gedərək yas saxlayır. Tarixdə İmam Hüseynə (ə) ilk matəm mərasimi şəhadətindən 40 gün sonra səhabə Cabir ibn Abdullah Ənsari tərəfindən keçirilir. Buna görə də hər il İmam Hüseynin şəhadətinin 40-cı günü böyük izdihamla qeyd olunur. Ancaq həm Əməvilər dövründə, həm də daha sonra Abbasilər dövründə İmam Hüseynə (ə) yas saxlamaq, qəbrinin ziyarəti asan olmayıb. Hətta hakimiyyəti “Əli övladlarının qisası” şüarı ilə ələ keçirən Abbasi xəlifələri Aşura və Məhərrəmlik mərasimlərini özlərinə qarşı təhlükə olaraq görüb. Abbasi xəlifələri bir neçə dəfə Kərbəlada İmam Hüseynin (ə) məzarını dağıtdırıblar. Ancaq hər dəfə xalq siyasi hakimiyyətlərə rəğmən Kərbəlanı, ziyarəti və əza məclislərini qoruyub saxlayıb. Kərbəla hadisəsi yazıya alınmış tarixdir. Bu hadisə barədə çoxlu sayda yazılı mənbələr, tarixi əsərlər mövcuddur. Eyni zamanda bu hadisə İslam tarixində xüsusi iz qoyan və qoymaqda davam edən hadisədir. Əhli-Beytə, İmam Hüseynə (ə) sevgi islam aləmində dərin iz qoyub, bir çox məktəblərin təsəvvüf cərəyanlarında ana xəttə çevrilib".
- Britaniyanın Azərbaycandakı səfirindən SENSASİON MÜSAHİBƏ
21 avqust 2025 01:07
- Güləşçimiz dünya çempionatında finala yüksəldi
21 avqust 2025 00:25
- Qiyam günü əlləri əsənlər – 3 gündən sonra insanları qıranda kipriklərini də qırpmayacaqdılar
20 avqust 2025 01:52
- Şair Məmməd İsmayıl vəfat etdi
19 avqust 2025 22:14
- Vətəndə vətənsizlik harayı: Evsiz-eşiksiz qalmışıq, nə edəcəyimizi bilmirik!
18 avqust 2025 22:03
- Zelenski Vaşinqtondan ilk açıqlama verdi: Krımdan imtina etməyə dəyməzdi...
18 avqust 2025 09:09
- Sabah Avropa liderləri Trampla görüşəcək
17 avqust 2025 17:24
- Zelenski: Bazar ertəsi Trampla görüşə hazırlaşırıq
17 avqust 2025 10:24
- Vidadi Babanlı vəfat etdi
16 avqust 2025 19:38
- Çilingərin milyarder oğlu: -Razin uşağı- dünyanı necə fəth etdi?
15 avqust 2025 17:13
- Tanınmış idmançı güllələndi
25 avqust 00:12
- Paşinyanın 27 il əvvəlki yazısı üzə çıxdı: Azərbaycan və Türkiyənin günahsız qurbanlarını niyə görməzlikdən gəlirik?
24 avqust 23:50
- Ər-arvad lotereyada 1 MILYARD uddular - Pulu görün hara xərclədilər
24 avqust 23:36
- 15 ildən sonra dünyaya gələn evin tək oğlu idi... - Doğum günü olan ŞƏHİDİMİZ
24 avqust 22:43
- Rusiya əsirliyindən azad olan sabiq MER TANINMAZ HALDA
24 avqust 21:31
- İLK DƏFƏ: Azərbaycanlı xanım Gürcüstan ordusunun zabiti oldu
24 avqust 16:36
- Sirri 114 il ərzində açılmayıb: Doroti Arnolda nə olub?
24 avqust 15:30
- İlham Əliyev Zelenskini təbrik etdi
24 avqust 14:44
- Putinin keçmiş arvadının ƏRİ ARTURA qarşı sanksiya TƏTBİQ EDİLDİ
24 avqust 12:38
- Xruşşov SSRİ məktəblərində MƏNTİQ fənnini niyə tədrisdən çıxarmışdı?
24 avqust 10:38
- Tokayev Zelenskini Ukraynanın Müstəqillik Günü münasibətilə təbrik edib
24 avqust 10:05
- Ermənistan-Rusiya arasında gərginlik - Məhsullar geri qaytarıldı
24 avqust 09:40
- İlham Əliyev: Tramp Afrikada, Asiyada və Cənubi Qafqazda möcüzə yaratdı
24 avqust 09:20
- Ukraynada seçki sorğusu: Gözlənilməz nəticələr çıxdı
24 avqust 01:06
- Ot tayasından yıxılan 64 yaşlı kişi xəstəxanada öldü
24 avqust 00:15
- Ramil Səfərovun həyat yoldaşı vəzifəsindən ayrıldı
23 avqust 20:23
- 234 il keçdi: Köləliyə qarşı ilk üsyan - Müasir köləlik necə -çiçəklənir- ?
23 avqust 20:09
- Küçədən tapdığı 8 yaşlı uşağı zorla diləndirdi - Məhkəmədən ağır cəza
23 avqust 19:51
- Əminə Ərdoğan Trampın xanımına məktubla - Çağırış etdi
23 avqust 14:36
- Məhəmmədtağı müəllim və Qurgen ( hekayə ) - KÖNÜL AYDIN
23 avqust 13:11
- Valentina Matviyenko Mehriban Əliyevanı doğum günü münasibətilə təbrik edib
23 avqust 12:06
- Azərbaycanlı tələbə Türkiyədən deportasiya edilir- SƏBƏB
23 avqust 11:19
- Milli Qəhrəman Şükür Həmidovun oğlu bu universitetə qəbul oldu
23 avqust 10:14
- DƏHŞƏT: Sevgilisindən ayrılan gənc paraşütçü qız bilərəkdən paraşütünü açmadı -İNTİHAR ETDİ -FOTO
23 avqust 09:35
- Daha bir azərbaycanlı Rusiya-Ukrayna müharibəsində həlak oldu - FOTO
23 avqust 09:07
- Siqaret söndükdən sonra da İKİ SAAT havaya toksik maddələr buraxır
23 avqust 08:38
- Ali məktəblərdə boş qalan plan yerlərinə ixtisas seçiminin vaxtı məlum olub
23 avqust 01:01
- Prezidentə verilən nadir hədiyyə - VİDEO
22 avqust 23:04
- Füzuli və Arxadağ şəhərləri qardaşlaşdı
22 avqust 22:48
- Güləşçimiz ERMƏNİ rəqibinə qalib gələrək DÜNYA çempionu oldu
22 avqust 22:02