Türkiyə ilə Azərbaycanı necə düşmən etməli? - Amerikadakı daşnaklar
Dünya11 sentyabr 2024 13:43

“Türkiyə ilə Azərbaycanı necə düşmən etməli?” Amerikadakı daşnaklar: “Onları parçalasaq”... Daşnaklara məxsus olan və ABŞ-dan yayımlanan ingilisdilli “armenianweekly” saytında Harut Sassounian “Armenia should exploit rifts between Azerbaijan and Turkey” (Ermənistan Azərbaycanla Türkiyə arasında yaranan çatlardan istifadə etməlidir) adlı məqalə ilə çıxış edib. Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərini incələyən yazar bəzi incə mətləblərə toxunub.
Bu barədə biz də dəfələrlə yazmışıq. Yazmışıq ki, Ermənistan və onların havadarları Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərinində mövcud olan qarşılıqlı inamı və etibarı sarsıtmaq üçün min oyundan çıxır
lar. Bu məqalədə isə daşnak yazar bu barədə açıq mətnlə, özü də birmənalı şəkildə danışır. Məqaləni demək olar ki, olduğu kimi təqdim edirik. Nəzər almaq lazımdır ki, yazı bir daşnak tərəfindən qələmə alınıb. Əminəm ki, düşmən tərəfin düşüncə və planları barədə məlumatlı olmaqda həmişə fayda var. Erməni müəllif yazır ki, düşmənlərinə qarşı durmaq və ya onları zəiflətmək üçün ölkələrin arsenalında müxtəlif vasitələr olmalıdır. Onlardan ən bariz olanı hərbi gücün tətbiq olunmasıdır. Lakin Ermənistan ordusu zəif olduğuna görə bu vasitəni uğurla həyata keçirə bilmir. Digər mümkün vasitə isə düşmən ölkənin daxilində qarışıqlıq yaratmaq üçün etnik azlıqları qızışdırmaqla düşmən dövlətlərdə mövcud olan sabitliyini pozmaqdır. Üçüncü vasitə, düşmən xalqla onun müttəfiqləri arasında nifaq salmaqdır. Ermənistan özlərini “bir millət, iki dövlət” adlandıran iki düşmən qonşu olan Azərbaycan və Türkiyə ilə əhatə olunub. Ona görə də Ermənistan bu iki ölkə arasında narazılıq yarananda orataya çıxan fikir ayrılıqlarını daha da dərinləşməsinə çalışmalıdır. Son 30 ildə Ermənistanın iki düşmən dövlət arasında 3 dəfə yaranmış ziddiyyətin şahidi olub. İlk fürsət 1995-ci ilin martında Türkiyədəki bəzi qruplaşmaların dəstəklədiyi Azərbaycan ordusunun müəyyən bölmələrinin Azərbaycan prezidenti heydər Əliyevə qarşı dövlət çevrilişi etməyə cəhd edəndə yarandı. Onlar 1993-cü ildə Heydər Əliyev tərəfindən devrilmiş Əbülfəz Elçibəyin yenidən hakimiyyətə qayıtmasını istəyirdilər. Əsas köməkçiləri çevriliş cəhdində əli olan Türkiyənin baş naziri Tansu Çillər Heydər Əliyevdən qurtulmaq üçün yaşıl işıq yandırdı. Çevrilişin qarşısı Türkiyə prezidenti Süleyman Dəmirəl tərəfindən alındı. O, sui-qəsddən xəbər tutdu və Heydər Əliyevi xəbərdar etdi. Vikipediyada yazılıb ki, hərbi çevrilişə cəhd “Türkiyə ilə Azərbaycan arasında diplomatik böhrana səbəb oldu”. Ermənistan hökuməti Azərbaycanda dövlət çevrilişinə cəhddən və bunun nəticəsində Azərbaycanda hökm sürən xaosdan istifadə edərək iki düşməni ölkəni bir-birindən daha da uzaqlaşdırmaq üçün hərəkətə keçməliydi. Əlimizə belə bir fürsət düşmüşdü. Ancaq Ermənistan bu ixtilafı geniş şəkildə qabardaraq ictimailəşdirməklə ziddiyyətləri daha da dərinləşdirə bilmədi. Azərbaycan və Türkiyə arasında ikinci böhran 2009-cu ildə Ermənistanla Türkiyə arasında münasibətlərin normallaşdırılmasını, o cümlədən rəsmi diplomatik münasibətlərin qurulmasını, Ermənistan-Türkiyə sərhədinin açılmasını və erməni soyqırımı ilə bağlı araşdırmalar üçün birgə tarixi komissiyanın yaradılmasını nəzərdə tutan Sürix protokollarının imzalanması zamanı baş verdi. Bu protokollar ABŞ, Rusiya və Fransanın vasitəçiliyi ilə ortaya çıxdı. Türkiyə Ermənistanla münasibətləri normallaşdırsaydı Artsax münaqişəsində Azərbaycanın Ermənistana təzyiq imkanları zəifləyəcəkdi. Bundan ehtiyatlanan Azərbaycan protokollara qarşı çıxdı. Türkiyə bir neçə ziddiyyətli maraqların ortasında qaldı: 1) Türkiyə öz şəxsi maraqlarını güdmək istəyirdi, bu da erməni soyqırımının beynəlxalq aləmdə tanınması ilə bağlı uzun müddətdir davam edən erməni tələblərini aradan qaldırmaq üçün Ermənistanla antaqonist münasibətlərini yumşaltmaq idi; 2) Türkiyə bu protokolları ratifikasiya etmək üçün ABŞ, Rusiya və Fransa tərəfindən təzyiqlərə məruz qalırdı; 3) Türkiyənin kiçik tərəfdaşı olan Azərbaycan əvvəlcə Türkiyəyə diplomatik təzyiq göstərdi və daha sonra qazın ixracını dayandıracağı və ya qiymətinin artırılması ilə hədələdi. Bu, istənilən effekti vermədikdə, Azərbaycan Bakıda Türkiyə tərəfindən maliyyələşdirilən bir neçə məscidi bağladı və Türkiyə bayraqlarını endirdi. Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi bəyan edib ki, Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin yaxşılaşdırılması “Azərbaycanın milli maraqlarına birbaşa ziddir və Azərbaycan ilə Türkiyə arasında dərin tarixi köklərə söykənən qardaşlıq münasibətlərinin ruhuna kölgə salır”. Ermənistan bir daha bu münaqişədə sadəcə seyrçi rolunu oynadı. Nəhayət, Türkiyə azərilərin təzyiqlərinə boyun əydi və protokolları ratifikasiya etməkdən imtina etdi. Ankara ilə Bakı arasında üçüncü mübahisə hal-hazırda baş verməkdədir. Ərdoğan iyulun 28-də belə bir bəyanat verdi: “Necə ki, Qarabağa, Liviyaya girdiyimiz kimi, İsrailə də elə girərik. Bizə heç nə mane olmur. Sadəcə, bu addımı atmaq üçün güclü olmalıyıq”. Azərbaycan rəsmiləri Ərdoğanın bu bəyanatına kəskin etiraz etdilər, çünki bu, Artsax müharibəsində kənardan kömək almadan qalib gəldiklərinə dair azəri mifini ifşa edirdi. Məsələ burasındadır ki, Azərbaycan 2020-ci il müharibəsində türk hərbçiləri və komandirləri, eləcə də Türkiyənin ermənilərə qarşı döyüşmək üçün Suriyadan Azərbaycana gətirdiyi minlərlə cihadçı muzdlular tərəfindən dəstəklənib. Azərilərin təkziblərinə baxmayaraq, Ərdoğan türk ordusunun Artsax münaqişəsində iştirakı ilə bağlı bəyanatını təkrarlamaqda davam edib. O, avqustun 1-də deyib: “Azərbaycanın Qarabağında azərbaycanlı qardaşlarımızla birlikdə düşmən qüvvələrini tamamilə məhv etdik”... Müəllif ona sevinir ki, Ermənistanın baş naziri avqustun 31-də keçirdiyi mətbuat konfransında müxbirin sualını cavablandırarkən Azərbaycan-Türkiyə münasibətlərinə kölgə salan bu məqama belə reaksiya verib: “44 günlük müharibə zamanı bir çox yerlərdə hərbçilərimiz, kəşfiyyatçılarımız türk bayraqları, türk əsgərləri, Türkiyə Xüsusi Eskadronu və türk yüksək rütbəli zabitləri görüb. Unutmayaq ki, 44 günlük müharibədən əvvəl Azərbaycanla Türkiyə arasında irimiqyaslı hərbi təlimlər keçirilirdi. Və bütün müharibə zamanı Türkiyəyə məxsus F-16 təyyarələri sözün həqiqi mənasında havada olub, Türkiyəyə məxsus dronlar isə türk personalı tərəfindən idarə olunub”. Gördüyünüz kimi, Nikol Paşinyan da bu fürsətdən yararlanmağa çalışır. Ancaq bu bəyanatın üstündən xeyli vaxt keçsə də Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərində hər hansı kənaraçıxma nəzərə çarpamdı... Məqalənin sonunda daşnak müəllif Türkiyə ilə Azərbaycanın münasibətlərini pozmaq üçün Ermənistanın görməli oldu işləri bir daha vurğulayır. Yazır ki, müasir müharibələr təkcə silahla aparılmır. Millətlər həm də psixoloji müharibədən istifadə edir, dezinformasiya yayır, düşmən ölkələrdə daxili qarışıqlıqları qızışdırır və böl və qalib gəl taktikasına əl atırlar. Ermənistan bütün bu vasitələrdən düşmənlərini (yəni Türkiyə və Azərbaycanı) sarsıtmaq və milli maraqlarını müdafiə etmək üçün istifadə etməlidir. Əgər Ermənistanın bu cür əməliyyatları həyat keçirmək üçün təcrübəsi yoxdursa, düşməni daxildən zəiflətmək üçün Ermənistanın silaha xərclədiyi milyonların kiçik bir hissəsi müqabilində işə götürə biləcəyi konsaltinq firmaları var. Onlar bu işi ustalıqla həyata keçirə bilərlər... Mən çox istərdim ki, daşnak yazarın etiraf dolu bu məqaləsinə Türkiyə mediası da xüsusi diqqət ayırsın. Türkiyədə də hər kəs bilməlidir ki, düşmən öz işindədir. Və bizim birliyimizi parçalamaq üçün ağla gələn və gəlməyən bütün vasitələrdən istifadə edirlər. Türkiyə və Azərbaycan olaraq biz düşmənin məkrli planlarından vaxtında xəbər tutmalı və o planların baş tutmasına imkan verməməliyik. Xalq arasında yaxşı bir məsəl var: “Ətlə dırnağın arasına girən iylənib çıxar”. Görünür, ermənilərin bu məsəldən hələ xəbəri tutmayıblar... Elbəyi Həsənli. Sürix https://armenianweekly.com/2024/09/10/armenia-should-exploit-rifts-between-azerbaijan-and-turkey/
Elbəyi Həsənli Sürix
Oxşar xəbərlər
- Proporsional seçki sisteminin bərpasına heç bir ehtiyac yoxdur - Əli Hüseynlidən SENSASİON MÜSAHİBƏ
19 iyul 2025 00:28
- Ersin Tatar: İlham Əliyev hər zaman bizə sahib çıxıb
18 iyul 2025 09:18
- Tibbin atası İbn-i Sina-dan şəkər xəstəliyinə çarə
15 iyul 2025 11:01
- Kişinin mədəsindən 27 alışqan və QƏPİK çıxardılar - FOTO
13 iyul 2025 09:23
- Elə bilirdim ürəyim tab gətirməz, getdim, tamam başqa insan oldum...- Polad Həşimovun XANIMI
12 iyul 2025 14:28
- Terrorsuz Türkiyə : PKK bu gün SİLAHI YERƏ QOYACAQ
11 iyul 2025 09:48
- Yazıçı Sabir Əhmədlinin oğlu ilə TƏSİRLİ MÜSAHİBƏ
11 iyul 2025 01:31
- Maral tam Ayı 10 iyul 2025: Nə etməli?
10 iyul 2025 11:41
- Paraşütlə tullanıb... ÖLMƏK neçəyədir?
9 iyul 2025 11:09
- Aztelekom-un sabiq sədrinin oğlu Alışanovun səsini gizli yazıbmış - Məhkəmədə üzə çıxdı
7 iyul 2025 23:08
Xəbər lenti
- Fərhad Əhmədovdan 6 milyon dollar rüşvət istənilib - Gəmisinin həbsdən azad olunması üçün...
19 iyul 01:49
- Alimlər nəsli kəsilməkdə olan növləri xilas etməyin yolunu tapdı
19 iyul 01:29
- AMAZONİYA - Azərbaycanda qadın dövləti
19 iyul 01:17
- NAXÇIVAN hoteli sökülür
19 iyul 00:56
- Prezident Ağdamda açılışda iştirak etdi - FOTOLAR
19 iyul 00:24
- Proporsional seçki sisteminin bərpasına heç bir ehtiyac yoxdur - Əli Hüseynlidən SENSASİON MÜSAHİBƏ
18 iyul 23:50
- Azərbaycan MDB-dən çıxır? - Rusiyadan cavab
18 iyul 22:45
- Prezident onlara müraciət ünvanladı
18 iyul 11:51
- Məzuniyyətə gələn hərbçimiz özünü evində ASDI
18 iyul 11:33
- Belçika parlamentindən Azərbaycana qarşı ədalətsiz və qərəzli qətnamə
18 iyul 10:46
- Alen Simonyan boşaldı - Modellə sevgilidir
18 iyul 10:26
- Suriyanın bölünməsinə icazə verməyəcəyik
18 iyul 09:43
- Ersin Tatar: İlham Əliyev hər zaman bizə sahib çıxıb
18 iyul 09:18
- Rusiya Kilsəsi: Seks cənnətə aparan yoldur
18 iyul 01:56
- Şıxlinski mənim xahişimlə saxlanıldı, Nisanovun bazarı... - Mironov
18 iyul 00:20
- Əli Həsənovla Səttar Möhbalıyevin qudalığı BİTDİ...
17 iyul 23:43
- Ukraynada yeni baş nazir: Müstəqillik tarixində ikinci dəfə...
17 iyul 23:29
- Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Şuşada nahar ediblər (FOTO)
17 iyul 22:45
- Rusiyada general dələduzluğa görə həbs edildi
17 iyul 21:55
- İki bacı çayda boğulub öldü
17 iyul 21:36
- Adəm Məmmədov həbsdə qaldı - ZON-a köçürüləcək
16 iyul 20:42
- 1 qramı 5000 dollardan başlayır: Qazaxıstanda dünyanın ən bahalı metalı hasil olunur
16 iyul 01:07
- Kətan toxumu, qaynar su... - Minlərlə manatınız cibinizdə qalacaq
15 iyul 23:28
- Ferma sahibi çobanın arvadı ilə münasibətdə oldu: Ərim şübhələndi, dedim ki, bir daha...– ŞOK
15 iyul 23:03
- Rusiya Şahin Şıxlinskinin oğlunu həbs etdi
15 iyul 22:36
- İlham Əliyev: Demokratiya və Milli Birlik Günü güclü və sarsılmaz iradənin tarixdir
15 iyul 12:31
- Hansı Avropa ölkələrində ən yüksək maaş verilir?
15 iyul 11:42
- Tibbin atası İbn-i Sina-dan şəkər xəstəliyinə çarə
15 iyul 11:01
- Putin: Rusiyada QADIN çatışmır – Statistikanı özü etiraf etdi
15 iyul 01:21
- Məleykə Abbaszadə qadınları SAĞMAL İNƏKLƏ müqayisə etdi: Gündə sağılmaq ağırdır..
15 iyul 00:33
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya