Rusiyada Stalinə maraq niyə artır?

Mayın 15-də Moskvada, Taqanskaya metro stansiyasında İosif Stalinin relyef abidəsinin açılışı olub.
Yeniavaz.com “Forbes” nəşrinə istinadən xəbər verir ki, bu abidə 1966-cı ildən əvvəl də  Taqanskaya metro stansiyasında mövcud olub. İndi isə həmin görüntü yenidən yaradılıb. Bildirilir ki, abidə əvvəlki görünüşün tam surəti olmasa da, ümumi ideyanı təkrarlayır. Ancaq rəngi, ölçüsü və materialı fərqlidir. Mütəxəssislər deyirlər ki, bu, tarixə hörmətdən çox simvolik bir jestdir.
Yeni abidə cəmiyyətdə fikir ayrılığına səbəb olub. Bəziləri bunu dəstəkləyir, bəziləri isə tənqid edir. Tarixçi Nikita Sokolov hesab edir ki, bu cür yanaşmalar Rusiya cəmiyyətində Stalinin yenidən ideallaşdırıldığını göstərir. Onun fikrincə, dövlət “mühasirədə olan bir qala” kimi təqdim olunur və ədalət zorakılıqla təmin edilir.
Məşhur Levada Mərkəzi son 30 ildə rusların Stalinə münasibətini araşdırıb. 1988-ci ildə cəmi 11% adam onu “böyük insan” adlandırırdı. Amma 2000-ci illərdən etibarən bu rəqəm artmağa başlayıb. 2008-ci ildə keçirilən televiziya səsverməsində Stalin tarixin ən önəmli şəxsiyyətlərindən biri seçilirdi. 2012-ci ildən bu yana isə o, ictimai reytinqlərdə həmişə ön sıralardadır.
Bunun bir neçə səbəbi var:
Tarixə münasibət dəyişib. Rusiya rəhbərliyi 1991-ci il avqust çevrilişini və azadlıq uğrunda mübarizəni yox, 1945-ci il Qələbəsini əsas tarixi hadisə kimi təqdim edir. Bu isə Stalinin obrazını gücləndirir.
Təhsil və mədəniyyət siyasəti dəyişib. Müasir Rusiyada yaradılan “Rusiya – Mənim Tarixim” parklarında tarixin təqdimatında Stalin və digər “güclü liderlər” önə çəkilir. Bu parklarda əsas fikir budur: ölkəni yalnız sərt idarəetmə və vahid mərkəz qoruyub saxlaya bilər.
Repressiyalar barədə yanlış təsəvvürlər var. Cəmiyyətin böyük hissəsi düşünür ki, Stalin yalnız “yuxarı vəzifəliləri” cəzalandırıb. Halbuki tarixi faktlar göstərir ki, repressiyaların əsas qurbanları sadə insanlar olub. Amma bu barədə məlumatlar geniş yayılmır.
Görünən odur ki, Moskva metrosundakı abidə təkcə bir sənət əsəri deyil, həm də ideoloji bir simvoldur. Bu, Rusiya cəmiyyətində gücə, avtoritarlığa və keçmişə bağlılığa olan meylin artdığını nümayiş etdirir.