- İntihar etmiş rusiyalı NAZİR VİDA MESAJI-nda NƏ YAZIB ?
- Ermənistan XİN mətbuat katibi Ani Badalyan: İlham Əliyevlə Nikol Paşinyanın Əbu-Dabi görüşü uğurlu olub
- Terrorsuz Türkiyə : PKK bu gün SİLAHI YERƏ QOYACAQ
- Təyyarədə qadının OMBA-sına toxundu və 7 İL HƏBS...
- Pul üçün Rus ordusuna yazılan azərbaycanlı Əliquliyev peşmandır: Prezidentə deyin, məni qurtarsın
OSMANLI İMPERİYASI BU İMİŞ ....
Günün sitatı10 noyabr 2024 21:33

Natiq Cavadli paylaşıb
Əhali 13 milyon idi, 11 milyonu kəndlərdə yaşayırdı.
40 min kənd var idi, 37 minində məktəb yox idi.
30 min kənddə məscid yox idi.
Günəbaxan yağı istehsal edilmirdi, şəkər istehsalı yox idi.
Un baha idi,düyü xaricdən gətirilirdi. Bütün ölkədə yalnız və yalnız 5000 hektar əkin sahəsini suvarmaq mümkün idi.
Bitlə mübarizə aparmaq mümkün deyildi.
5000 kənddə dabaq xəstəliyi yayılmışdı.
Heyvanlar tələf olurdu,insanlar qırılırdı...
1 milyon adam zöhrəvi xəstəliklərə tutulmuşdu. 2 milyon nəfər sətəlcəm idi, 3 milyon nəfər traxoma idi.Vərəm,tif,taun epidemiyası tüğyan edirdi.
Uşaq ölümü göstəricisi çox yüksək – 40 faizdən çox idi.
Dünyaya gələn hər iki uşaqdan biri ölürdü.
Anaların ölüm statistikası 18 faiz idi.
Hər beş anadan biri ölürdü.
Orta ömür həddi 40 yaş idi.
Ölkədə cəmisi 337 həkim var idi.
Ölkədə cəmisi 60 əczaçı var idi, onlardan da yalnız 8-i türk idi.
Cəmi 4 tibb bacısı vardı, cəmi 136 mamaça vardı.
Yanmış binaların sayı 115 min, qəza vəziyyətində olan binaların sayı 12 min idi.
Tamamilə külə dönən kəndlərin sayı 1000-dən çox idi.
Ölkəni yenidən tikib-qurmaq lazım idi, amma hətta kirəmit də yox idi.
Limanlar, mədənlər əcnəbilərə məxsus idi.
Dəmiryollarının bircə metri belə türklərin əlində deyildi.
Ümumi sərmayənin yalnız 15 faizi türklərə məxsus idi.
Osmanlıdan yalnız dörd zavod qalmışdı – Hərəkə ipək, Fəsxana yun, Bakırköy bez, Beykoz dəri zavodları.
“Sənaye” deyilən müəssisələrin 96 faizində motorlu dəzgah yox idi.
10-dan çox işçisi olan cəmi 280 atelye var idi.
Onlardan 250-si əcnəbilərin idi.
Adambaşına düşən milli gəlir 45 dollar idi.
Elektrik təkcə İstanbul, İzmir və Tarsusda var idi.
“Guya var idi” demək daha düzgün olardı...
Çünki elektrik hasilatı sadəcə 50 kilovat saat təşkil edirdi.
Dörd mövsümdə də istifadə edilə bilən quru yolu yox idi.
Sadəcə 1490 avtomobil var idi.
Ancaq dörd şəhərdə xüsusi maşın var idi.
Qadın insan hesab edilmirdi.
Bərabər təhsil hüququ yox idi; peşə təhsili almaq hüququ yox idi; boşanma hüququ yox idi; övladını öz adına keçirmək, yəni valideynlik haqqı yox idi; ona miras kimi qalan mallardan istədiyi kimi istifadə etmək haqqı yox idi; seçmək haqqı yox idi; seçilmək haqqı yox idi; iş həyatında bərabərlik hüququ yox idi; bərabər məvacib haqqı yox idi; abort hüququ yox idi; hamiləliyin qabağını almaq hüququ yox idi; qızlıq soyadından istifadə etmək haqqı yox idi...
Teatr yox idi, musiqi yox idi, rəssamlıq yox, heykəltəraşlıq yox, idman yox idi...
Arxeoloji abidələr xaricə qaçırılmışdı.
Bəziləri öz bildikləri saatı əsas götürür, günəşin batdığı anı saat 12 kimi qəbul edirdi. Bəziləri sonu olmayan saatdan istifadə edirdi, günəşin ən təpədə olduğu anı 12:00 kimi qəbul edirdi. Bəziləri günəş batarkən “qürubi saat”ını əsas götürürdü.
Bəzisi hicri təqvimdən istifadə edirdi, bəzisi rumi təqvimdən. Bəzi insanların fevral ayı o birilərinin dekabr ayına uyğun gəlirdi. Hamı eyni zaman kəsimində idi, ancaq fərqli aylarda yaşayırdılar.
Dirhəm, oqqa, çəki var idi.
Arşın, qulac, fərsəx var idi.
Türklərin nə çəki vahidi dünyaya uyğun gəlirdi, nə də uzunluq vahidi.
Ölçü sistemləri orta əsrlərdən qalma idi.
600 il ərzində ərəb dili ilə fars dilinin qarışdırılmış formasına Osmanlı dili deyilmişdi. Fransızca və italyanca sözlər, levanten terminləri türk dilini istilaya məruz qoymuşdu.
Qarşılıqlı şəkildə səsli-səssiz hərfləri olmayan ərəbcə ilə türk dilində yazmağa çalışırdılar.
Bu torpaqlara kitab gələnə qədər Avropada2,5 milyon müxtəlif adda kitab nəşr edilmiş, 5 milyard nüsxə satılmışdı.
Qəzet yalnız İstanbulda və İzmirdə idi.
Kişilərin 7 faizi, qadınların isə yalnız və yalnız hər 1000 nəfərdən 4-ü, yəni 0,4 faizi yazıb-oxumağı bacarırdı.
Yazıb-oxuya bilən kişilərin mütləq əksəriyyəti zabitlərdən və ya qeyri-müsəlmanlardan ibarət idi.
Məktəb yaşına çatmış hər 4 uşaqdan 3-ü məktəbə getmirdi. Ümumilikdə 4894 məktəb, cəmi 72 orta məktəb, cəmi 23 lisey var idi. Türkiyənin bütün liseylərində vur-tut 230 şagird qeydə alınmışdı.
Müəllimlərin 1/3 hissəsinin pedaqoji təhsili yox idi.
Bütün ölkədə yeganə universitet var idi, darülfünun mədrəsədən bir az yaxşı idi. Mədrəsələrdə türk dili qadağan idi...
Oxşar xəbərlər
- Bu gün Azərbaycanda Diplomatiya Günüdür
9 iyul 2025 02:37
- Rusiyada intihar edən nazirlə bağlı şok məqamlar: Hamıdan birinci gəlib göz yaşı tökən gənc qadın kimdir?
8 iyul 2025 02:17
- Gürcü bədənində rus başı formalaşdırmaq xülyası – Rus şovinizmi və gürcülər...
3 iyul 2025 19:43
- Qanlı sürgün: 1864-cü il Çərkəz soyqırımının acı tarixçəsini qanlı Rusiya imperiyası necə yazdı…
1 iyul 2025 22:48
- Cümşüdün toyu olacaqmış - Nişanlışından ürəkparçalayan məktub - FOTO
1 iyul 2025 22:10
- Əsir Qafqaz - Rusiya regiona gənə kimi yapışıb, qoparılma prosesi ağrılı gedir
1 iyul 2025 18:42
- Cümşüd tanınmış şirkətin əməkdaşı imiş - FOTO
29 iyun 2025 01:38
- Türk dünyasının gizli xeyriyyəçiləri MƏLAMİ DƏRVİŞLƏRİ
27 iyun 2025 17:43
- ŞOK! Türkiyədə 158 hərbçi həbs olundu - bu təşkilatla bağlı imiş
26 iyun 2025 10:35
- Orta Əsrlərdə Türk Xanədanlarının saray intriqaları və zəhər savaşları
24 iyun 2025 22:55
Xəbər lenti
- İntihar etmiş rusiyalı NAZİR VİDA MESAJI-nda NƏ YAZIB ?
11 iyul 10:45
- Ermənistan XİN mətbuat katibi Ani Badalyan: İlham Əliyevlə Nikol Paşinyanın Əbu-Dabi görüşü uğurlu olub
11 iyul 10:08
- Terrorsuz Türkiyə : PKK bu gün SİLAHI YERƏ QOYACAQ
11 iyul 09:48
- Təyyarədə qadının OMBA-sına toxundu və 7 İL HƏBS...
11 iyul 09:36
- HÖKÜMƏ - kədərim mənim filmi bu tarixdə təqdim olunacaq
11 iyul 02:05
- Yazıçı Sabir Əhmədlinin oğlu ilə TƏSİRLİ MÜSAHİBƏ
11 iyul 01:31
- Bir qətliamın izi – 26 il əvvəl Bakı və İrəvan sülhə yaxın olanda 40 erməni güllələnib
11 iyul 01:12
- Pul üçün Rus ordusuna yazılan azərbaycanlı Əliquliyev peşmandır: Prezidentə deyin, məni qurtarsın
11 iyul 00:36
- Daha bir rayonda yasda EHSAN ləğv edildi
11 iyul 00:26
- 5 saat davam edən İlham Əliyev-Paşinyan görüşünə dair İLK AÇIQLAMA
10 iyul 14:43
- İranlı molla : CƏHƏNNƏM əhlinin dili TÜRKCƏ, CƏNNƏT əhlinin dili ƏRƏBCƏDİR...
10 iyul 13:33
- 100 qadını öldürmüşdü - Manyakın meyiti tapıldı
10 iyul 12:29
- Milli Məclisin deputatı Azər Allahverənov Nardaran qəsəbəsində vətəndaşları qəbul edib
10 iyul 12:18
- Maral tam Ayı 10 iyul 2025: Nə etməli?
10 iyul 11:41
- Kompüteri 1000 DƏFƏ sürətləndirməyin yolu
10 iyul 11:18
- Uşağa görə muştuluq aldılar, gecə isə yoldaşımın meyitini verdilər
10 iyul 10:00
- Ərdoğan xalqa müraciət edəcək
10 iyul 09:47
- İlham Əliyevin Nikol Paşinyanla görüşü başladı
10 iyul 09:28
- Həbsdə olan vəkil Adəm Məmmədov bu şəxsi məhkəməyə verdi
10 iyul 01:46
- Bakıda nişana hazırlaşan oğlanı öldürdülər - Dedim ki, bura yaşayış yeridir, söyüş söyməyin
10 iyul 01:18
- İlham Əliyev Paşinyanla görüşəcək - Vaxt və yer açıqlandı
09 iyul 12:37
- İki gün sonra ÖCALAN daha bir - Tarixi çağırış edəcək
09 iyul 11:42
- Dünyanın ən gülməli ölkələri açıqlandı: Zirvədə gözlənilməz ölkə yer aldı
09 iyul 11:16
- Paraşütlə tullanıb... ÖLMƏK neçəyədir?
09 iyul 10:08
- Naxçıvana Ali Məclis sədri Bakıdan gətirilə bilər
09 iyul 09:47
- Bu gün Azərbaycanda Diplomatiya Günüdür
09 iyul 02:37
- Rusiyada büdcə kəsiri 6 dəfə artıb; Təhlükəsizlik yastığı sürətlə boşalır...
09 iyul 02:30
- Avropa ilə bağlı ŞOK RƏQƏMLƏR - Uşaqlı və uşaqsız ailələrin SAYI
09 iyul 01:27
- Ərdoğan Nəriman Cəlal və ailəsi ilə görüşdü - Fotolar
09 iyul 00:27
- İran Prezidenti: İsrailin Azərbaycan ərazisindən İrana zərbə endirməsi yalandır
08 iyul 23:33
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya