TERMENDİZM NƏDİR? - Sabiq millət vəkili Etibar Əliyev
Cəmiyyət3 dekabr 2024 12:12

Yaradıcılığına yaxşı bələd olduğum böyük isapan yazıçısı, Nobel mükafatı laureatı Kamilo Xose Selanın (1916-2002) «Arı pətəyi» romanı nədən bəhs edir?
TERMENDİZM NƏDİR?
Yazıçı bu romanını İspaniyada çap etdirə bilmədiyindən, kitab Argentinada işıq üzü görüb. Əsər Franko rejimi dövründə Madriddə baş verən əhvalatları əhatə edir. Əsərdə hadisələr 1942-ci ildə Madrid məhəllələrinin birində kiçik bir kafedə cərəyan edir. Romanda mahiyyət etibarı ilə eyni hüquqlu 165 personaj iştirak edir. Kafedə görüşən insanlar fikir mübadiləsi aparır, mübahisələr edir, sonra isə şəhərin nəhəng «pətəyində» itirlər. İnsanlar təlaş içərisindədirlər, elementar tələbatlarını ödəmək üçün sanki həyat proseslərindən yapışıblar. Romanda gözə çarpan hansısa üstün xarakter yoxdur. Yazıçının məqsədi xarakterləri tədqiq etmək olmayıb. O, həyatın axınında kiçik təsadüflərə, istək və rəftarlara bölünmüş bütün xarici rəngarəngliyinə baxmayaraq yeknəsəq görünən prosesləri qələmə almağa çalışır. Selanın qəhrəmanlarına dinsizlik və mənəviyyatsızlıq amansız zərbə vurur. Düzdür, kafenin daimi müştərilərindən biri Martin Marko arada bir dumanlı və ani olaraq «sosial islahatlar» haqqında danışır. Ancaq bu ümumi mənzərəyə təsir etmir.
Romanın ideya məzmunu pessimist düşüncə tərzindən qaynaqlanır: həyat mənasız və məqsədsiz bir prosesdir. Gecənin bir vaxtı kafe tamam boşalır. Ötən günün izləri qəflətən yaddaşını itirmiş adama bənzəyir. Həyat insanı heç kimə lazım olmayan dəyərsiz oyuncağa çevirir. Hərdən bu alleqorik bir mənzərəyə çevrilir. İki uşağın kafedəki stollar arasında fasiləsiz «qatar-qatar» oyunu bir növ insan taleyinin absurdluğunu simvolizə edir. Oyun onlara, demək olar ki, elə bir məmnunluq gətirmir; lakin onlar «həvəssiz və məyus» olsalar belə oyunu davam edirlər. Çünki səhərəcən oynamağa qərar veriblər. Eyni ilə insanlar, nə qədər darıxdırıcı olsa belə, hər gün təkrar olunan oyunda öz rollarını oynayırlar. İnsanın başqa yolu da yoxdur çünki o, «pətəkdən çıxmaq» imkanında deyil. Sela Yazır: «Həyat bizim yaşayıb-yaşamamağımızdan asılı deyil, biz onun daşıyıcılarıyıq».
K.Xose Sela bu romanı ilə ədəbiyyatda tənqidçilər tərəfindən «tremendizm» (ispan dilində «tremendro»-dəhşət, qorxulu) adlandırılan yeni cərəyanın əsasını qoydu. Sabahkı günə inamsızlıq, ailələrin dağılması, kütləvi tənhalıq, zora vərdişlər tremendistlərin əsas mövzularıdır. Sela bu cərəyanı belə xarakterizə edir: «Yalnız həyatın dəhşətləri nəticəsində tremendizm mövcuddur».
Oxşar xəbərlər
- Abel Məhərrəmov Ali Məhkəmədə UDUZDU: Torpaq qalmaqalına yenidən baxılacaq
6 fevral 2025 00:41
- FİLOSOF -EKONАZİR Muxtar Babayev KİMDİR? (DOSYE)
5 fevral 2025 22:06
- Prezident naziri vəzifəsindən azad etdi
5 fevral 2025 17:51
- Pensiyalarla bağlı YENİLİK - Prezidentdən SƏRƏNCAM
5 fevral 2025 16:35
- Prezident Ərdoğana başsağlığı verdi
5 fevral 2025 15:15
- Yazılanlar yalandır - Vahid Əhmədov
5 fevral 2025 15:00
- SON DƏQİQƏ: Vahid Əhmədov xəstəxanaya yerləşdirildi – ALMANİYADA
5 fevral 2025 14:05
- Əlisa Nicatı həkimə göstərib, beynini müalicə etmək lazımdır, ona meydan verənlər də...- АNАR
5 fevral 2025 01:27
- Saleh Məmmədovun müavinlərinin sayı ÇOXАLДDI – Prezidentdən fərman
5 fevral 2025 00:41
- Səməd Vurğun Hüseyn Cavidə...ŞАRLАTАN, YАLАYАN, MURDАR..dedi
4 fevral 2025 22:14
Xəbər lenti
- Məhkəmə Şəmşad Ağa və Şahnaz Bəylərqızı ilə bağlı qərar verdi
06 fevral 20:12
- Yeni maliyyə naziri Sahil Babayev KİMDİR? - DOSYE
06 fevral 19:23
- Keçmiş icra başçısı PАSPORTUNU İTİRİB )
06 fevral 14:22
- Kolleclərdə -Müəllimlik- ixtisası ləğv olunacaq - Nazir AÇIQLADI
06 fevral 14:05
- 65 qəpiyə satılan çörəyin çəkisi 650 QRАM olmalıdır
06 fevral 13:08
- Klassik ədibləri -ifşa edək-, yoxsa... - iki baxış
06 fevral 12:21
- İmamoğlunun 7 il 4 aya qədər həbsi istənilir
06 fevral 01:08
- Abel Məhərrəmov Ali Məhkəmədə UDUZDU: Torpaq qalmaqalına yenidən baxılacaq
06 fevral 00:41
- 53 MİN insanın öldüyü Kahramanmaraş zəlzələsindən iki il ötür
06 fevral 00:28
- Nərimanovun icra başçısı Prezidentin qadağasını pozdu - FOTO
05 fevral 23:59
- Ərdoğan almaniyalı həmkarı ilə görüşüb
05 fevral 23:30
- Jurnalist Şahnaz Bəylərqızı saxlanıldı
05 fevral 22:40
- FİLOSOF -EKONАZİR Muxtar Babayev KİMDİR? (DOSYE)
05 fevral 22:06
- Deputata məxsus olduğu deyilən şirkət zəhərli tüstüyə görə cərimələndi
05 fevral 20:49
- Tənzilə Rüstəmxanlı media nümayəndələri ilə görüşüb
05 fevral 19:57
- Anardan Səməd Vurğunla bağlı qalmaqala reaksiya: Oğulları yoxdur, mən sağam
05 fevral 19:33
- Dərsdə halı pisləşən 15 yaşlı məktəbli dünyasını dəyişdi
05 fevral 18:41
- Azərbaycan xaricə 20 MİNDƏN çox diri at satıb – İllər üzrə siyahı
05 fevral 18:13
- Prezident naziri vəzifəsindən azad etdi
05 fevral 17:51
- Pensiyalarla bağlı YENİLİK - Prezidentdən SƏRƏNCAM
05 fevral 16:35
- Müstəqil Kürdüstan dövlətinin yaradılması mümkündürmü ?
05 fevral 15:42
- Anar və Rəsul Rza yolumda çəpər oldular – Əlisa Nicat danışdı
05 fevral 15:27
- Prezident Ərdoğana başsağlığı verdi
05 fevral 15:15
- Yazılanlar yalandır - Vahid Əhmədov
05 fevral 15:00
- Onlara yeni vəzifə verildi
05 fevral 14:44
- SON DƏQİQƏ: Vahid Əhmədov xəstəxanaya yerləşdirildi – ALMANİYADA
05 fevral 14:05
- Salona gedən qadın tanınmaz hala düşdü
05 fevral 13:37
- Daha 3 itkin şəhidimiz dəfn olunacaq - Foto
05 fevral 12:39
- Şəhriyar və Teymur ilk turda qələbə qazandı - Fotolar
05 fevral 12:30
- İlhamə Bədəlova və =Nə varsa= – Sosial dəyişiklik yaradan unikal layihə
05 fevral 12:09
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya