Heç kəs unutmasın ki, bizim yaradıcılığımız şəxsi əmlakımız deyil xalqın sərvətidir

İnterval.az-ın bu gün ki müsahibi və özəl qonağı “Natiq” ritm qrupunun rəhbəri, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti Natiq Bahadur oğlu Şirinov.
Müxbir : – Xöş gördük, əziz və dəyərli sənətkarımız Natiq müəllim,
Bildiyimizə görə uzun bir müddətdir ki, novator və müəllif kimi yaradıcılığınızla əlaqəli bır çox problemlər yaranıb və siz onları köklü şəkildə həll etməyə qərar vermisiniz.
N.Ş.:Müəlliflik hüququ ətrafında yaranan problemlər illərdir ki, bir çox sənət adamı kimi məni də narahat edir. Bildiyiniz kimi biz mədəniyyət adamları daha çox qastrol səfərlərində olur, vaxtımızın xeyli hissəsini sənət fəaliyyətinə sərf edirik. Buna görə də digər işlərə, o cümlədən müəlliflik hüququ kimi məsələlərin tənzimlənməsi və həllinə vaxtımız qalmır. Hazırda, qanuna əsasən müəlliflərin qonorarlarının yığılması və paylanması işini ictimai birliklər aparmalıdır. Əlbəttə, bunu çox yaxşı bilən dələduzlar daim iş başındadır.
Müxbir:Bildiyimiz kimi illərdir bir çox faktlar təsdiq edir ki, dəfələrlə Azərbaycan sənətinin qorunması naminə aparılan qanuni işləri pozaraq şəxsi maraqları üçün maddi qazanc əldə etmək halları ilə qarşılaşmışıq. Bəzi araşdırmalar apararaq bir çox maraqlı faktlarla tanış olmuşuq. Buna misal olaraq ictimai birlik kimi əvvəllər “Musiqili Əsər Müəlliflərinin Əmlak Hüquqlarının İdarəçiliyi” adı ilə qeydiyyatdan keçmiş, sonradan isə “Azərbaycan Müəllifləri” İctimai Birliyi kimi adını dəyişdirərək fəaliyyət göstərən bu təşkilatda uzun müddətdir ki, “hakimiyyət” davası gedirdi. Yaradıcılığa aidiyyatı olmayan şəxslər illərlə bu birliyə kimin rəhbərlik edəcəyi iddiası ilə məhkəmələrdə çəkişmələrdə, bir birini mənimsəmələrdə ittiham etməkdə idilər. Amma bu illər ərzində müəlliflərin qonorarlarının ödənilməsində hansı iş gördükləri barədə bir dənə də olsa nə ictimaiyyətə açıq məlumata, nə rəsmi hesabata rast gəlmədik.
N.Ş.: Məncə biz müəlliflərin, öz hüqüqlarının nədən ibarət olması və haqqlarını tələb etmək üçün qüvvədə olan dövlətimizin ali qanunları ilə tanış olub bir az maariflənmələrinin tam zamanı çatıb. Yaradıcı adamların hüquqlarını kollektiv əsasda idarə edən ictimai birlik də artıq rəsmi olaraq qeydiyyatdan keçib və aktiv fəaliyyətə başlamışdır və mən dərhal oraya üzv oldum. Bəli, belə ictimai birliklərin qanunla yaradılmalarının məqsədləri özləri üçün pul qazanmaq deyil. Onlar müəlliflər, ifaçılar üçün, bir sözlə yaradıcı insanların adından rastlaşdıqları müəlliflik problemlərinin həlli ilə məşğul olmaq və onlara çatmalı olan qonorarları toplayıb əsər sahiblərinə çatdırmalıdırlar.
Müxbir: Yaqin bu qədər yüklü iş qrafikiniz arasında sizi bir də hüquqi işlərinizlə məşğul olmağa vadar edən çox ciddi bir səbəb var.
N.Ş.:Mahnıların, şeirlərin, müxtəlif növ yaradıcılıq nümunələrinin oğurlanması, yaxud başqa adla təqdimatı haqqında çox eşitmişik. Mən də bu problemlə dəfələrlə üzləşmişəm. Bu yaxınlarda yaşanan hadisə isə məni daha qətiyyətli olmağa və ciddi addımlar atmağa vadar etdi.
Belə ki, tərəfimdən 2012-ci ildə yaradılmış materialı daşdan olmayan, ebonit olan, əl ilə ifa olunan və fərqli səs effektlərinə malik “Qavaldaş nağara” adlı tətbiqi sənət əsəri 2019-cu il 11 dekabr tarixində 12/C-10851-19 nömrəsi ilə Əqli Mülkiyyət Agentliyində qeydiyyata alınıb. Həmin qavaldaş nağara tətbiqi sənət əsəri əsasında yaradılmış aləti Azərbaycanda ilk dəfə olaraq keçirilən “Eurovision” mahnı müsabiqəsinin açılış mərasimində istifadə etmişəm. 2019-cu ildə Heydər Əliyev adına Sarayda “Natiq Ritm Qrupu”nun böyük tamaşaçı kütləsinin iştirakı ilə keçirilən konsertində, habelə 2012-ci ildən etibarən Azərbaycan da daxil olmaqla dünyanın bir çox ölkələrində keçirilən tədbirlərdə həmin Qaval daşından istifadə etməklə ifalarım olub. Lakin cavabdeh Ramil Cahangirov tərəfindən razılığım olmadan qanunsuz olaraq “Qaval daş”dan istifadə edilib. Belə ki, müstəsna hüquqları mənə məxsus tətbiqi sənət əsəri olan müəlliflik hüququ obyekti çertyojlardan və materiallardan istifadə edilərək yaradılmış Qaval daşından cavabdeh Ramal Cahangirov müxtəlif tədbirlərdə istifadə edərək haqsız qazanc əldə edib. Bununla da mənim müəlliflik hüquqlarımı pozub.
Xüsusilə qeyd edim ki, müəlliflik hüququ ilə bağlı məsələlərə daim həssaslıqla yanaşmışam. Yaradıcı fəaliyyətimin nəticəsində meydana gəlmiş bir çox musiqi alətlərinin və musiqi əsərlərinin müəllifiyəm və həmin müəlliflik hüququ obyektlərini Əqli Mülkiyyət Agentliyində qeydiyyatdan keçirmişəm.
Sizə danışdığım məsələ ilə bağlı da qanunauyğun şəkildə addım atmağı lazım bilərək məhkəməyə müraciət etdim. Kifayət qədər sübutum olduğu üçün ədalətin bərqərar olacağından şübhəm yoxdur. Müəlliflik hüquqlarının pozulmasının sübutu kimi müxtəlif videogörüntüləri də məhkəməyə təqdim etdim.
Yaradıcı fəaliyyətim dövründə dəfələrlə müəlliflik hüquqlarımın pozuntularına rast gəlmişəm. Problemin həlli istiqamətində müraciət edə biləcəyimiz rəsmi qurumun olmasına baxmayaraq, elə məsələlər də var ki, onların həlli, qanunlarımızın tələbinə uyğun olaraq, yalnız yaradıcı insanların özlərinin yaratdıqları qeyri-hökumət təşkilatı olan – yani ictimai birlik olan təşkilatlar tərəfindən həyata keçirilməlidir. Sevindirici haldır ki, bu qəbildən olan problemlərimizi həll etmək iqtidarında olan, qapısını döyə biləcəyimiz “Müəllif Hüquqları Uğrunda” İctimai Birliyi var. Üzvü olduğum Birlik üzləşdiyim problemin həlli istiqamətində öz səlahiyyətləri çərçivəsində, özlərinə aid hissədə mənə lazımi dəstəyi göstərdi. Əvvəllər bu sahədə özlərini müəlliflərin maraqlarını təmsil edənlər kimi qələmə verən ictimai birlik yalan vədlərdən başqa heçnə etmirdi. İndi isə sözün əsl mənasında işi görən peşəkarlardır, sənətə can yandıranlardır. Çünki müəlliflərin problem və əmlak hüquqları ilə məşğul olan qurum ancaq yaradıcı insanlardan və müəlliflərin özündən ibarət olmalıdır. Üzvü olduğum və hal-hazırda mənim problemimin həllini aparan MHU İB məhz bələ bir təşkilatdır və nəticənin də müsbət olacağına inanıram.
Bilirsiniz ki, mən təkcə Azərbaycanda yox, həm də Azərbaycandan kənarda də mədəniyyətimizi təmsil edirəm. Ona görə də əsərlərimin xaricdəki taleyindən də nigaranam.
Müxbir: Yeri gəlmişkən sizinlə müsahibədən öncə biraz araşdırmalar apardım. Çox maraqlı bir faktla rastlaşdım. İllər öncə piratçılığa dəstək verərək şərait yaradan işbazların ucbatından, Azərbaycan faktiki olaraq bu sahə üzrə “qara siyahıya”daxil edilmişdir. Bu “qara siyahı” hər il ABŞ Ticarət Nümayəndəliyinin Ofisi (Prezidentin İcraçı Ofisi) ABŞ-nın ticarət tərəfdaş dövlətlərində əqli mülkiyyət hüquqlarının riayət olunmasına və qorunmasına dair Xüsusi 301 Hesabatında (“Siyahı 301”) əks olunur.
N.Ş.:Bəli belə bir fakt mövcud olub. Bildiyimə görə Azərbaycan Respublikası yalnız 2006-cı ildə, o cümlədən o zamanki Müəllif Hüquqları Agentliyinin (hazırki Əqli Mülkiyyət Agentliyi) səyləri nəticəsində həmin siyahıdan çıxarılmışdır. Amma, maraqlısı bilirsiz nədir? Belə siyahıya ölkəmizin düşməsinin səbəblərindən biri də, bəlkə də ən böyüyü müəllif hüquqlarını pozanlar olub. Hələ 2000-ci illərin əvvəllərində ölkədə fəaliyyət göstərən studiyaların müəllif hüquqlarını pozaraq buraxdıqları kasetlər ölkəmizin bu “qara siyahı”ya düşməsində böyük rol oynamışdır. Əlbəttə bu ölkəmizin beynəlxalq nüfuzuna çox böyük zərbə idi. Bu günkü söhbətimizin mövzusuna və sizin qaldırdığınız məsələyə aid olduğu üçün bu faktı burda səsləndirmək istədim.
Xüsusilə qeyd etmək istərdim ki, bu günkü gün “Müəllif Hüquqları Uğrunda” İctimai Birliyi musiqiliəsər müəlliflərinin hüquqlarının təkcə Azərbaycanda deyil, ölkə xaricində dəqorunması məqsədilə digər dövlətlərin müvafiq təşkilatları və beynəlxalq qurumları ilə iş aparır.
Bəli, səsləndirilən faktlar bir daha onu göstərir ki, bu sahədə təkcə öz xeyirlərini düşünən iş adamlarından yaradıcı insanlara heç bir xeyir və dəstək ola bilməz. Hətta, belə “fəaliyyət” həm də ölkənin beynəlxalq imicinə də xeyir gətirməz.
Bir daha vətənin xalqının sənətkarı kimi demək istəyirəm ki, mən ömrümü Azərbaycan sənətinə və millətimin mədəniyyətinə həsr etmişəm və son nəfəsimə qədər də yaradıcılığımla xalqıma qulluq edəcəm. Və heç kəs unutmasın ki, bizim yaradıcılığımız şəxsi əmlakımız deyil xalqın sərvətidir. Bu sərvətə əl uzatmaq kirlətmək və ləkə salmaq olmaz.
Belə bir ağır və məsuliyyətli işlə yaradıcı şəxslərə göstərdikləri dəstək üçün “Müəllif Hüquqları Uğrunda” İctimai Birliyinə təşəkkür edir, gələcək fəaliyyətində uğurlar arzulayıram.
Nərmin İsgəndərli
İnterval.Az
Məqaləyə dair fotomateriallar:
- Tovuz döyüşlərindən 5 il ötür
12 iyul 2025 11:42
- Nazirin oğlu nasizmdə ittiham olunur: İşə təhlükəsizlik xidməti qarışdı
11 iyul 2025 23:06
- Ermənistan mediası sülh müqaviləsinin detallarını açıqladı – Zəngəzur dəhlizi, separatçılığa qarşı öhdəlik və...
11 iyul 2025 17:51
- Veysəloğlu Şirkətlər Qrupunun elan etdiyi -Qida Təhlükəsizliyi Ayı-na yekun vuruldu
11 iyul 2025 14:43
- İlham Əliyev Mariam Kvrivişvilini qəbul etdi (FOTO)
11 iyul 2025 13:47
- Yazıçı Sabir Əhmədlinin oğlu ilə TƏSİRLİ MÜSAHİBƏ
11 iyul 2025 01:31
- Bir qətliamın izi – 26 il əvvəl Bakı və İrəvan sülhə yaxın olanda 40 erməni güllələnib
11 iyul 2025 01:44
- 100 qadını öldürmüşdü - Manyakın meyiti tapıldı
10 iyul 2025 12:29
- Maral tam Ayı 10 iyul 2025: Nə etməli?
10 iyul 2025 11:41
- Kompüteri 1000 DƏFƏ sürətləndirməyin yolu
10 iyul 2025 11:18
- Tovuz döyüşlərindən 5 il ötür
12 iyul 11:42
- Sumqayıtda kürəkən qayınatasını qətlə yetirdi
12 iyul 11:02
- Rusiyada ƏMƏLİYYAT: İki azərbaycanlının malları əllərindən alındı
12 iyul 10:48
- Atası ilə səfərə getmək qadağan olundu
12 iyul 00:59
- Nazirin oğlu nasizmdə ittiham olunur: İşə təhlükəsizlik xidməti qarışdı
11 iyul 23:06
- Ata 25 yaşlı tennisçi qızını öldürdü - ŞOK SƏBƏB
11 iyul 18:18
- Tofiq Zülfüqarov Elmar Məmmədyarova cavab verdi: Söyüş söyməmişəm
11 iyul 18:02
- Ermənistan mediası sülh müqaviləsinin detallarını açıqladı – Zəngəzur dəhlizi, separatçılığa qarşı öhdəlik və...
11 iyul 17:51
- Veysəloğlu Şirkətlər Qrupunun elan etdiyi -Qida Təhlükəsizliyi Ayı-na yekun vuruldu
11 iyul 14:43
- Rusiyada Azərbaycandan gətirilən 18 TON ŞEFTALI ı məhv edildi
11 iyul 14:30
- İlham Əliyev Mariam Kvrivişvilini qəbul etdi (FOTO)
11 iyul 13:47
- Rusiya işğal olunmuş Ukrayna ərazisindən 4 MİLYON TON TAXIL OĞURLAYIB...
11 iyul 13:39
- Keçmiş nazir xanımı və gəlinlərindən DANIŞDI: İkisi də əcnəbidir - VİDEO
11 iyul 13:15
- İran 300 MİNDƏN ÇOX ƏFQANI ölkədən qovur. SƏBƏB ?
11 iyul 12:55
- -Qaş ustası- doğduğu uşağı 1 il SOYUDUCUDA saxladı və sonra...
11 iyul 12:23
- Prezident həmkarını təbrik etdi
11 iyul 11:31
- İntihar etmiş rusiyalı NAZİR VİDA MESAJI-nda NƏ YAZIB ?
11 iyul 10:45
- Ermənistan XİN mətbuat katibi Ani Badalyan: İlham Əliyevlə Nikol Paşinyanın Əbu-Dabi görüşü uğurlu olub
11 iyul 10:08
- Terrorsuz Türkiyə : PKK bu gün SİLAHI YERƏ QOYACAQ
11 iyul 09:48
- Təyyarədə qadının OMBA-sına toxundu və 7 İL HƏBS...
11 iyul 09:36
- HÖKÜMƏ - kədərim mənim filmi bu tarixdə təqdim olunacaq
11 iyul 02:05
- Yazıçı Sabir Əhmədlinin oğlu ilə TƏSİRLİ MÜSAHİBƏ
11 iyul 01:31
- Bir qətliamın izi – 26 il əvvəl Bakı və İrəvan sülhə yaxın olanda 40 erməni güllələnib
11 iyul 01:12
- Pul üçün Rus ordusuna yazılan azərbaycanlı Əliquliyev peşmandır: Prezidentə deyin, məni qurtarsın
11 iyul 00:36
- Daha bir rayonda yasda EHSAN ləğv edildi
11 iyul 00:26
- 5 saat davam edən İlham Əliyev-Paşinyan görüşünə dair İLK AÇIQLAMA
10 iyul 14:43
- İranlı molla : CƏHƏNNƏM əhlinin dili TÜRKCƏ, CƏNNƏT əhlinin dili ƏRƏBCƏDİR...
10 iyul 13:33
- 100 qadını öldürmüşdü - Manyakın meyiti tapıldı
10 iyul 12:29
- Milli Məclisin deputatı Azər Allahverənov Nardaran qəsəbəsində vətəndaşları qəbul edib
10 iyul 12:18
- Maral tam Ayı 10 iyul 2025: Nə etməli?
10 iyul 11:41