- Azərbaycanda hərbi xidmətə çağırış müddətinin yuxarı yaş həddi endirilir
- Evlərə günəş panellərinin quraşdırılması neçəyə başa gəlir? - QİYMƏTLƏR
- Hindistanlı qrossmeyster tarixdə ən gənc dünya çempionu oldu
- Temperatur 10° enəcək, yollar buz bağlayacaq
- SSRİ-də dəhşətli atom sınağı - 45 min hərbçi cəlb edilib, zabitlərin beşdə üçü ölüb
OSMANLI İMPERİYASI BU İMİŞ ....
Günün sitatı10 noyabr 2024 21:33
Natiq Cavadli paylaşıb
Əhali 13 milyon idi, 11 milyonu kəndlərdə yaşayırdı.
40 min kənd var idi, 37 minində məktəb yox idi.
30 min kənddə məscid yox idi.
Günəbaxan yağı istehsal edilmirdi, şəkər istehsalı yox idi.
Un baha idi,düyü xaricdən gətirilirdi. Bütün ölkədə yalnız və yalnız 5000 hektar əkin sahəsini suvarmaq mümkün idi.
Bitlə mübarizə aparmaq mümkün deyildi.
5000 kənddə dabaq xəstəliyi yayılmışdı.
Heyvanlar tələf olurdu,insanlar qırılırdı...
1 milyon adam zöhrəvi xəstəliklərə tutulmuşdu. 2 milyon nəfər sətəlcəm idi, 3 milyon nəfər traxoma idi.Vərəm,tif,taun epidemiyası tüğyan edirdi.
Uşaq ölümü göstəricisi çox yüksək – 40 faizdən çox idi.
Dünyaya gələn hər iki uşaqdan biri ölürdü.
Anaların ölüm statistikası 18 faiz idi.
Hər beş anadan biri ölürdü.
Orta ömür həddi 40 yaş idi.
Ölkədə cəmisi 337 həkim var idi.
Ölkədə cəmisi 60 əczaçı var idi, onlardan da yalnız 8-i türk idi.
Cəmi 4 tibb bacısı vardı, cəmi 136 mamaça vardı.
Yanmış binaların sayı 115 min, qəza vəziyyətində olan binaların sayı 12 min idi.
Tamamilə külə dönən kəndlərin sayı 1000-dən çox idi.
Ölkəni yenidən tikib-qurmaq lazım idi, amma hətta kirəmit də yox idi.
Limanlar, mədənlər əcnəbilərə məxsus idi.
Dəmiryollarının bircə metri belə türklərin əlində deyildi.
Ümumi sərmayənin yalnız 15 faizi türklərə məxsus idi.
Osmanlıdan yalnız dörd zavod qalmışdı – Hərəkə ipək, Fəsxana yun, Bakırköy bez, Beykoz dəri zavodları.
“Sənaye” deyilən müəssisələrin 96 faizində motorlu dəzgah yox idi.
10-dan çox işçisi olan cəmi 280 atelye var idi.
Onlardan 250-si əcnəbilərin idi.
Adambaşına düşən milli gəlir 45 dollar idi.
Elektrik təkcə İstanbul, İzmir və Tarsusda var idi.
“Guya var idi” demək daha düzgün olardı...
Çünki elektrik hasilatı sadəcə 50 kilovat saat təşkil edirdi.
Dörd mövsümdə də istifadə edilə bilən quru yolu yox idi.
Sadəcə 1490 avtomobil var idi.
Ancaq dörd şəhərdə xüsusi maşın var idi.
Qadın insan hesab edilmirdi.
Bərabər təhsil hüququ yox idi; peşə təhsili almaq hüququ yox idi; boşanma hüququ yox idi; övladını öz adına keçirmək, yəni valideynlik haqqı yox idi; ona miras kimi qalan mallardan istədiyi kimi istifadə etmək haqqı yox idi; seçmək haqqı yox idi; seçilmək haqqı yox idi; iş həyatında bərabərlik hüququ yox idi; bərabər məvacib haqqı yox idi; abort hüququ yox idi; hamiləliyin qabağını almaq hüququ yox idi; qızlıq soyadından istifadə etmək haqqı yox idi...
Teatr yox idi, musiqi yox idi, rəssamlıq yox, heykəltəraşlıq yox, idman yox idi...
Arxeoloji abidələr xaricə qaçırılmışdı.
Bəziləri öz bildikləri saatı əsas götürür, günəşin batdığı anı saat 12 kimi qəbul edirdi. Bəziləri sonu olmayan saatdan istifadə edirdi, günəşin ən təpədə olduğu anı 12:00 kimi qəbul edirdi. Bəziləri günəş batarkən “qürubi saat”ını əsas götürürdü.
Bəzisi hicri təqvimdən istifadə edirdi, bəzisi rumi təqvimdən. Bəzi insanların fevral ayı o birilərinin dekabr ayına uyğun gəlirdi. Hamı eyni zaman kəsimində idi, ancaq fərqli aylarda yaşayırdılar.
Dirhəm, oqqa, çəki var idi.
Arşın, qulac, fərsəx var idi.
Türklərin nə çəki vahidi dünyaya uyğun gəlirdi, nə də uzunluq vahidi.
Ölçü sistemləri orta əsrlərdən qalma idi.
600 il ərzində ərəb dili ilə fars dilinin qarışdırılmış formasına Osmanlı dili deyilmişdi. Fransızca və italyanca sözlər, levanten terminləri türk dilini istilaya məruz qoymuşdu.
Qarşılıqlı şəkildə səsli-səssiz hərfləri olmayan ərəbcə ilə türk dilində yazmağa çalışırdılar.
Bu torpaqlara kitab gələnə qədər Avropada2,5 milyon müxtəlif adda kitab nəşr edilmiş, 5 milyard nüsxə satılmışdı.
Qəzet yalnız İstanbulda və İzmirdə idi.
Kişilərin 7 faizi, qadınların isə yalnız və yalnız hər 1000 nəfərdən 4-ü, yəni 0,4 faizi yazıb-oxumağı bacarırdı.
Yazıb-oxuya bilən kişilərin mütləq əksəriyyəti zabitlərdən və ya qeyri-müsəlmanlardan ibarət idi.
Məktəb yaşına çatmış hər 4 uşaqdan 3-ü məktəbə getmirdi. Ümumilikdə 4894 məktəb, cəmi 72 orta məktəb, cəmi 23 lisey var idi. Türkiyənin bütün liseylərində vur-tut 230 şagird qeydə alınmışdı.
Müəllimlərin 1/3 hissəsinin pedaqoji təhsili yox idi.
Bütün ölkədə yeganə universitet var idi, darülfünun mədrəsədən bir az yaxşı idi. Mədrəsələrdə türk dili qadağan idi...
Oxşar xəbərlər
- Bakıda mühafizəçi - OXRANNİK- diş həkimi adı ilə xəstənin 11 dişini çəkdi
12 dekabr 2024 16:38
- Tiflisdə hoteli olan, qadın məclislərində oxuyan xanəndəmiz - Cəlil Məmmədquluzadə ondan nə kömək istəmişdi?
10 dekabr 2024 13:31
- Hüseyn Cavidin anım günüdür. Cavidin baş hissəsini məzardan çıxarıb alnından öpdüm.. - Fotolar
5 dekabr 2024 21:56
- 11 uşaqda - QURD ADAM- sindromu aşkarlandı - Səbəb bu dərman imiş
5 dekabr 2024 20:51
- Alman tayfaları Roma ordusuna qarşı psixotrop maddələrin təsiri altında döyüşüblər - ARAŞDIRMA
4 dekabr 2024 00:39
- Məşhur aktrisa da azərbaycanlı imiş... - VİDEO
2 dekabr 2024 09:27
- Sabirabadda Nuru paşanın qaldığı tarixi evin sirləri
2 dekabr 2024 01:01
- Onlar barəsində yalan ifadə verməsən, səni DTN-də öldürəcəklər, ailəni isə...
30 noyabr 2024 23:06
- Fətəli şah Büllur çarpayıya Şimali Azərbaycanı qurban verdi
29 noyabr 2024 18:45
- O niyə İslamdan imtina etmişdi?
28 noyabr 2024 09:30
Xəbər lenti
- Azərbaycanda hərbi xidmətə çağırış müddətinin yuxarı yaş həddi endirilir
13 dekabr 11:03
- Evlərə günəş panellərinin quraşdırılması neçəyə başa gəlir? - QİYMƏTLƏR
13 dekabr 10:50
- Hindistanlı qrossmeyster tarixdə ən gənc dünya çempionu oldu
13 dekabr 00:39
- Eynşteynin sevgi məktubları satıldı - 535 min dollar...
12 dekabr 23:12
- Temperatur 10° enəcək, yollar buz bağlayacaq
12 dekabr 18:35
- Ağdaşda Ulu Öndər Heydər Əliyevin xatirəsi ehtiramla anılıb
12 dekabr 18:05
- SSRİ-də dəhşətli atom sınağı - 45 min hərbçi cəlb edilib, zabitlərin beşdə üçü ölüb
12 dekabr 17:42
- Bakıda mühafizəçi - OXRANNİK- diş həkimi adı ilə xəstənin 11 dişini çəkdi
12 dekabr 16:35
- Bizi cəbhəyə vuruşmağa göndərirsiniz, özünüz isə arvadlarımızı yoldan çıxarırsınız -Azərbaycanda Baş Nazirə deyilib...
12 dekabr 16:13
- 3 minədək şəxsin namizədliyi irəli sürülüb - Məzahir Pənahov
12 dekabr 15:36
- Qırğızıstan himnini dəyişir
12 dekabr 14:17
- Moskvada MDB Hökumət Başçıları Şurasının iclası keçirilir
12 dekabr 13:42
- Onların əsgərlikdə 4 GÜNÜ 1 GÜN SAYILACAQ - CƏZA
12 dekabr 13:04
- Özü nazir müavini getdi, köməkçisini baş həkim, 22 yaşlı qohumunu isə... - Müdir direktora qarşı
12 dekabr 12:20
- Prezidentlə xanımı Heydər Əliyevin məzarını ziyarət etdi
12 dekabr 12:05
- Vətəndaşların ad-soyadını qanunsuz dəyişdirən rəisə - 9 il HƏBS
12 dekabr 11:59
- Paşinyan: SSRİ sərhədlərini tanımamaq dövlətçilikdən imtinadır
12 dekabr 11:28
- Bu gün Bakıya qar yağacaq
12 dekabr 11:01
- Bakıda 2 qadın dəm qazından öldü - Foto
12 dekabr 10:15
- Heydər Əliyevin vəfatından 21 il ötür
12 dekabr 10:00
- Fransanın Azərbaycan iqtisadiyyatına yatırdığı investisiyanın həcmi 77 dəfə artıb
12 dekabr 00:11
- Azərbaycanın Türkiyəyə yatırdığı investisiya 10 dəfə azalıb
11 dekabr 23:10
- Prezident İlham Əliyev Heydər Əliyevin vəfatının ildönümü ilə bağlı paylaşım edib FOTO
11 dekabr 21:44
- ŞOK! Bakıda 13 yaşlı qız bir kilo qızıl oğurlayıb sevdiyi oğlana verdi
11 dekabr 21:00
- Əsəd Suriyadan necə qaçıb? - Detallar açıqlandı
11 dekabr 17:25
- Novruzda 1 həftə iş olmayacaq
11 dekabr 15:23
- 1500 il əvvəl Roma İmperiyasının süqutu: Strateji səhvlər, iqtisadi tənəzzül...
11 dekabr 15:10
- Azərbaycan vətəndaşı necə Ermənistan prezidenti oldu – ŞOK detallar və Paşinyanın ağ YALANI
11 dekabr 14:56
- Elşad Musayev: Azərbaycan heç bir iddiasından geri çəkilməyəcək
11 dekabr 13:10
- Dövlət qurumları aciz qalıb - Yolu, şagirdi olmayan, təhlükəli məktəbi kim qoruyur? - VİDEO
11 dekabr 12:22
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya