Gömrük siyasəti - dövlətin xarici iqtisadi fəaliyyətinin bir hissəsidir. Tarixən o, xarici ticarətin dövlət tənzimləməsinin birinci forması olub və istənilən dövlətin iqtisadi maraqlarının təminatı onun gömrükçülərinin işinin əsas istiqamətidir.

Bəs bu gün Azərbaycan dövlətinin gömrük siyasəti necə həyata keçirilir?

Virtualaz.org bildirir ki, haqqin.az bu və digər suallarla Dövlət Gömrük Komitəsinin sədri Aydın Əliyevə müraciət edib.

Komitə sədri əvvəlcə ilin başlanğıcından bəri ixracda və idxaldakı tendensiyalarla bağlı məsələyə aydınlıq gətirib. Bildirib ki, ilk üç ayın nəticələri üstündə işin başa çatdırılmasına hələ bir neçə gün qalıb. Amma artıq görünür ki, bu dövr üçün ümumi əmtəə dövriyyəsi 4 milyard 119 milyon ABŞ dolları təşkil edib. Burada ixracın payının keçən illə müqayisədə bir yarım dəfə artmasını müsbət fakt kimi qiymətləndirmək lazımdır. Eyni zamanda birinci rüb ərzində idxal 17% azalıb və milyard yarım dollardan bir az çox təşkil edib.

Komitə sədri idxalın azalmasını 2016-cı ildə gömrük qaydalarında edilən dəyişikliklərlə, həmçinin ərzaq mallarının ölkəyə idxalının qaydaya salınması üzrə Nazirlər Kabinetinin qəbul etdiyi sərəncamla əsaslandırıb: “Bəzi vətəndaşlar əvvəllər güzəştlərdən sui-istifadə edərək, sərhədi gündə bir neçə dəfə keçir və çantalarla mallar gətirirdilər, təbii ki, yalnız şəxsi ehtiyacları üçün yox, amma indi bunu etmək mümkün deyil. Özü özlüyündə bu da idxalın göstəricilərinə təsir edib və onu aşağı salıb.

İdxalın həcminə rəsmən elan etmənin elektron tətbiqi də öz təsirini göstərib...”.

Bununla belə, gömrük məntəqələrində, məsələn, Azərbaycan-Gürcüstan sərhədində, gömrük prosedurlarının ləngliyi səbəbindən hələ də uzun növbələr müşahidə olunur. Həm də Gürcüstandan fərqli olaraq yalnız Azərbaycan tərəfdə… Bəs bu nə ilə bağlıdır?

Komitə sədri bu məsələyə aydınlıq gətirərkən bildirib ki, sərhəd rayonlarında əhali sərhədi kifayət qədər tez-tez keçir: “Burada qohumluq münasibətləri, qarşılıqlı ticarət əlaqələri amili var və bu səbəbdən də Azərbaycan-Gürcüstan sərhədinin gömrük məntəqələrində növbələr yaranır. Nədənsə sərhəd kəndlərinin bir çox sakinləri – həm gürcülər, həm də bizimkilər, öz şəxsi rifahlarını malların çatdırılmasında görürlər. Ona görə, bu növbələri əsasən yerli sakinlər yaradırlar.

İş həm də ondadır ki, Gürcüstanda və Türkiyədə normalara və qaydalara daha çox hörmət və əməl edirlər, bizdə isə təəssüf ki, xalq hələ buna tam öyrəşdirilməyib.

Qeyd etməliyəm ki, iş günlərində sərhəddə növbə günün müəyyən vaxtında - səhər və axşam yaranır. Bizim "məkiklərimizin" bütün bu axını səhərlər bir tərəfə, axşamlar isə əks tərəfə yönəlir, yəni gedənlər qayıdırlar. Praktik olaraq hər şey eyni vaxtda olur. Hesablama sadədir: qələbəlikdən və qaça-qaçdan istifadə etmək və daha artıq mal keçirmək. Yəni, bu bütöv bir sistemdir, hansı ki, bizə yaxşı məlumdur…

Martın başlanğıcında mən Gürcüstanla sərhəd rayonunda idim, öz gürcü həmkarlarımla görüşürdüm və biz turizmin inkişafı məqsədi ilə təşkil olunmuş səyahətçilər üçün ayrıca zolaq yaratmağa razılaşdıq ki, onlar sərhədi maneəsiz keçə bilsinlər”.

Bu gün idxal əməliyyatlarına inhisarçılığın ləğvi haqda inamla danışmaq olarmı?

A.Əliyev bu suala çox konkret cavab verib: “Tamamilə. Bütün məsuliyyətimlə bildirirəm ki, Azərbaycanda idxal əməliyyatlarına inhisarçılıqlar yoxdur. Ola bilsin ki, bazarda o mövcuddur, amma biz hər vasitə ilə buna mane oluruq”.

“Belə olan halda Siz ölkə bazarlarında bir çox malların qiymətinin artmasını nə ilə izah edə bilərsiniz” sualına da Komitə sədrinin cavabı maraqlı olub: “Mən bildiyim qədəri, İqtisadiyyat Nazirliyi bu istiqamətdə iş aparır. Bizə gəlincə, Gömrük Komitəsi inhisarçılıq üçün şərait yaratmayıb və yaratmır. Biz idxal və ixracat əməliyyatlarında qiymətləndirməyə təsir edə bilərik ki, kölgə biznesinin imkanları və gömrük yığımlarından boyun qaçırmalar istisna olunsun”.

Məlum olduğu kimi, Azərbaycan Ümumdünya Ticarət Təşkilatının üzvü deyil. Maraqlıdır, onda Ermənistan malları bizim bazarlarımıza necə düşür? Axı bizim onunla ticarət münasibətlərimiz ola bilməz?!

Komitə sədri bu məsələ ilə bağlı suala sərt cavab verib: “Bizim bazarımızda heç bir erməni malı olmayıb və yoxdur. Amma guya Ermənistan məhsulları adı ilə vaxtaşırı təxribatlara təşəbbüs edən hansısa xüsusi güclər mövcuddur. Biz bəzi KİV-lərdə tirajlanan belə informasiyaları diqqətlə yoxlamışıq və heç bir fakt aşkar etməmişik. Yəni bunlar tam təxribatdır, hansılarla ki, müvafiq strukturlar mütləq məşğul olacaqlar...”.

İdxal mallarının artırılmış qiymətləri Azərbaycanın Ümumdünya Ticarət Təşkilatının üzvü olmaması ilə izah olunmur ki?

Azərbaycanın Dövlət Gömrük Komitəsinin bu gün apardığı statistika Beynəlxalq Valyuta Fondunun qaydalarına nə dərəcədə uyğundur?

Son zamanlar gömrük fəaliyyətinin şəffaflığının təminatı məqsədi ilə ASAN Xidmət yanında gömrük broker xidmətlərinin təşkili imkanı haqqında çox danışırlar. Bəs bu barədə Komitə sədri nə düşünür?

Bizdə tütün mafiyası yenə də mövcuddurmu?

Gömrükçülər narkotik qaçaqmalçılığı ilə necə mübarizə aparırlar?

Komitə sədri Azərbaycandan olan sürücülərin Dağıstanda təzyiqlərə məruz qalmalarına və döyülmələrinə necə baxır?

Ümumiyyətlə, Dağıstandakı məlum etiraz aksiyaları bizim əmtəə dövriyyəmizə necə təsir edir?

Bütün bu və digər suallara mötəbər cavablar bu lingdə. Mütləq oxuyun..