Hansı ölkədə nə qədər azərbaycanlı yaşayır? (SİYAHI)
Modern.az-ən məlumatına görə, həmrəylik gününün tarixi 30 il əvvəldən-1989-cu ildə Naxçıvanda Güney Azərbaycanla (SSRİ-İran sərhədləri) sərhəd dirəklərinin sökülməsindən başlayıb.
1991-ci il dekabrın 16-da Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri Heydər Əliyev dünya azərbaycanlılarının birliyini yaratmağın əhəmiyyətini nəzərə alaraq, dekabrın 31-ni Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü elan edib.
1992-ci ildə Azərbaycan parlamenti dekabrın 31-nin Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi günü kimi qeyd olunmasına dair qərar qəbul etdi.
1993-cü ildə isə Azərbaycan Prezidentinin fərmanı ilə 31 dekabr Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi günü kimi rəsmi bayram élan edilib.
31 dekabr Azərbaycan millətinin birlik şüarının simvolik günüdür. Bu bayram ayrı-ayrı ölkələrdə yaşayan azərbaycanlılarla əlaqələr qurmaq, onlar arasında birlik və həmrəylik yaratmaq işində mühüm rol oynayır. Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Gününün qeyd edilməsi bütün dünya azərbaycanlıları tərəfindən artıq bir zərurətə və mənəvi ehtiyaca çevrilib.
31 dekabr - Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü dünyanın 70-dən çox ölkəsində yaşayan 50 milyondan azərbaycanlı tərəfindən qeyd olunur. Artıq həmrəylik günü Azərbaycan diasporu üçün ən mühüm bayrama çevrilib, Yeni il isə ikinci plana keçib.
İndi dünyanın 5 qitəsində məskunlaşan soydaşlarımızın siyasi, iqtisadi və sosial-mədəni fəaliyyəti yaşadıqları ölkələr, oradakı şərait, mənəvi dəyərlər kimi müxtəlifdir.
Azərbaycanlılar Amerika qitəsinin Şimal, Mərkəzi və Cənub hissəsində daha çox məskunlaşıblar.
Amerika Birləşmiş Ştatlarında 1 milyona,
Argentinada 12 minə,
Braziliyada 75 minə,
Kanadada 170 minə,
Meksikada isə 27 minə yaxın azərbaycanlı yaşayır.
Amerika qitəsi ölkələrində Honduras, Qvatemala, Peru və digərlərində də soydaşlarımız məskunlaşıblar.
Amerika qitəsində məskunlaşan azərbaycanlıların əksəriyyəti İrandan miqrasiya etmiş soydaşlarımızdır. 1970-ci ildən etibarən Turkiyədən, 1991-ci ildən isə Azərbaycandan bir qism soydaşlarımızın bu qitəyə axını diasporumuzun tərkibinə və sosial-iqtisadi fəaliyyətinə öz təsirini göstərib.
Azərbaycan diasporunun yayılma coğrafiyası və say tərkibinə görə geniş olduğu ikinci qitə Avropadır. Son zamanların statistik göstəricilərinə əsaslanan, Avropa azərbaycanlıların sayı Türkiyədə və
Rusiyada, milyonlarla,
Ukraynada və Belarusda, Almaniyada, Böyük Britaniyada yüzminlərlə,
Norveçdə, Danimarkada, İsveçdə, Macarıstanda, Fransada, İtaliyada on minlərlə,
Polşada, İspaniyada, Avstriyada, Albaniyada, Finlandiyada, Portuqaliyada on mindən çox göstərilir. Digər Qərb ölkələrində məskunlaşmış azərbaycanlıların sayı müvafiq olaraq hər bir ölkədə 2-10 min nəfər arasındadır.
Hollandiya, Belçika, Danimarka, İsveçrə və Almaniyada yaşayan soydaşlarımızın əksəriyyəti Türkiyədən köçmüş azərbaycanlılardır. Böyük Britaniya, Çexiya, Slovakiya, Polşa, Avstriya, Estoniya, Belarus, Rusiya, Ukrayna, Moldova və Fransadakı soydaşlarımız isə İrandan və Azərbaycan Respublikasından köçənlərdir.
Azərbaycan diasporunun üçüncü böyük hissəsi Asiya qitəsində məskunlaşıb. Onların sayı Banqladeşdə, Hindistan, Əfqanıstan, Pakistan, İordaniya və Orta Asiya respublikalarında yüz minlərlə, İndoneziya, Yəmən Ərəb Respublikası, Yəmən Demokratik Respublikası, Çin, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində, Oman, Səudiyyə Ərəbistanı və Suriyada on minlərlə, İraqda isə təqribən bir milyona çatır.
Afrika qitəsində məskunlaşmış azərbaycanlıların sayı Misir və Əlcəzairdə yüzminlərlə, Sudanda 17 min nəfərdir. Ümumilikdə, son zamanlar aparılan araşdırmalar nəticəsində Cənubi Afrika Respublikası və Zairdə də soydaşlarımızın məskunlaşdıqları müəyyən edilib. Avstraliya qitəsində isə təxminən 10 minə yaxın azərbaycanlının yaşadığı barədə məlumatlar var.
Azərbaycan diaspor təşkilatlarının məlumatları əsasında dünya ölkələrində yaşayan azərbaycanlıların təxmini sayını təqdim edirik:
Cəmi
85-90 000 000
İran
35 000 000
Azərbaycan
10 44 600
Türkiyə
5 500 000
Rusiya
8 000 000
İraq
1 500 000
ABŞ
1 250 000
Misir
900 000
Gürcüstan
750 000
Pakistan
650 000
Ukrayna
520 000
İordaniya
450 000
Kanada
350 000
Hindistan
340 000
Almaniya
300 000
Əlcəzair
280 000
Banqladeş
175 000
Böyük Britaniya
170 000
Qazaxıstan
100 000
Suriya
95 000
Braziliya
75 000
Fransa
70 000
Bolqarıstan
65 000
Yəmən
62 000
Özbəkistan
60 000
Danimarka
60 000
BƏƏ
55 000
Norveç
50 000
Əfqanıstan
50 000
Türkmənistan
45 000
Rumıniya
45 000
İndoneziya
44 000
Səudiyy Ərəbistanı
40 000
İtaliya
100 000
Çin
30 000
Macarıstan
27 000
Meksika
27 000
Avstriya
19 000
Küveyt
19 000
Oman
19 000
Sudan
17 000
Qırğızıstan
16 000
Tacikistan
14 000
İspaniya
14 000
Belçika
13 000
Yunanıstan
13 000
Polşa
12 000
Finlandiya
12 000
Albaniya
12 000
Argentina
12 000
Yaponiya
10 000
Avstraliya
8 000
Birma
8 000
Potuqaliya
7 000
Belorus
7 000
keçmiş Yuqoslaviya
6 000
Monqolustan
5 000
Moldova
5 000
Latviya
4 000
İrlandiya
4 000
Estoniya
3 000
Malta
2 500
Litva
2 000
Çexiya
2 000
Slovakiya
2 000
İsveç
2 000
Butan
500