SSRİ zamanı yüksək dövlət məmurları gənclər üçün radioda səslənən mahnılarına çox vaxt əhəmiyyət verməyiblər. Amma gənc və cəsarətli Müslüm Maqomayev və onun bəstəkar yoldaşları birinci katibin özünü qəzəbləndirə biliblər. Nikita Xruşşovun şəxsi əmri ilə böyük müğənninin və xalqın sevimlisinin mahnısı qadağan edilib.

1964-cü ilin yayında Müslüm Maqomayev əfsanəvi La Skala Teatrında təcrübə keçdikdən sonra SSRİ-yə qayıdıb. O vaxt da o, sevimli sənətkar olub; onun konsertlərinin biletləri afişalar çıxan kimi satılıb. Bu tamaşaçıların sevimlisi ölkənin ən yaxşı məkanlarında: Böyük Teatrda, Ermitaj bağının salonunda, "Lujniki" idman sarayında və Çaykovski adına konsert zalında çıxış edib.

Bir dəfə Yaltada, konsertdən sonra Maqomayev zalı əhatə edən sıx pərəstişkar səddini keçmək üçün ikinci mərtəbənin pəncərəsinə qalxmalı olub. Bakıda heç bir zal bütün azarkeşləri qəbul edə bilmədiyi üçün tamaşalar açıq terrasa köçürülüb. Leninqradda isə Müslüm Maqomayevin üç stadion konserti 100 min tamaşaçı toplayıb.

Həmin payızda gənc müğənni ölkəni gəzib, opera tamaşalarında çıxış edib və solo konsertlər verib. Onun səsini əks etdirən musiqi valı çox sayda satılıb və qeydlər Ümumittifaq Radioda yayımlanıb. 1964-cü ildə SSRİ Qərbdən gələn və senzuralardan heç bir xüsusi narahatlığa səbəb olmayan enerjili rəqs olan tvist dəbə minib. Məhz o zaman bəstəkar Arno Babacanyan Müslüm Maqomayevə mahnını sovet estradası üçün qeyri-adi ritmdə yazmağı, repertuara canlı rəqs rəngləri əlavə etməyi təklif edib.

Əvvəlcə Babacanyan Maqomayev üçün Harold Registanın şeirləri əsasında “Gözləyirəm” adlı lirik ballada yazıb. SSRİ-də ilk tvist Yuri Saulski və Mixail Taniç tərəfindən “Qara pişik” olub. Onu da qeyd edək ki, bədbəxt “Qara pişiyin” arxasınca düşmüş senzuralı qulaqlar Maqamayevin arxasınca hələ qaçmamışdılar.
Tezliklə Melodiya “Bolqarıstanı xatırlayıram”, “Gözləyirəm”, “Tələsmə” və “Dünyanın ən yaxşı şəhəri” mahnılarından ibarət albom buraxıb. Leonid Derbenevin sözləri olan sonuncu musiqi əsl hitə çevrilib. Müslüm Maqomayevin səsi musiqi valı vasitəsilə bütün ölkəyə yayılıb. Mahnı Nikita Xruşşovdan xəbər tutana qədər bir ay radioda səslənib.

Sov.İKP MK-nın birinci katibinin ətrafı ona daxili səhnədə “fitnə” haqqında məlumat veriblər. “Yunost” radiostansiyasında Moskva haqqında tvist eşidən Xruşşov dərhal qəzəblənib: “Nə? Tvist? Moskva haqqında? Yığışdırılsın!!!”.

Təbii ki, “Dünyanın ən yaxşı şəhəri” dərhal efirdən itib. Amma xoşbəxtlikdən qadağa uzun sürməyib. Artıq oktyabr ayında Sov.İKP MK-nın plenumu yoldaş Xruşşovun yaşının çox olması və səhhətinin pisləşməsi ilə əlaqədar birinci katibi vəzifəsindən azad edilməsi barədə xahişini təmin edib.
Müslüm Maqomayev öz xatirələrində deyib ki, baş katib istefa verəndən sonra Leonid Derbenev radiostansiyaya gələrək zarafatla redaksiyaya deyib: “Yaxşı, Maqomayev əlindən gələni edib. Xruşşov çıxarılıb. İndi bizim mahnını efirə verəcəksiniz?”.

İndi “Dünyanın ən yaxşı şəhəri”nin sərbəst rezonans doğurmasına heç nə mane olmayıb, tvist də, artıq fitnəkar görünməyib. Hələ 1967-ci ildə Yevgeni Morqunovun “Qafqaz əsiri və ya Şurikin yeni macəraları” filmindəki obrazı bir-iki siqaret kötüyündən istifadə edərək çoxmilyonluq tamaşaçıya rəqs prinsipini aydın şəkildə izah edib.

Ancaq məhdudiyyətlər yenə də qalıb. Müslüm Maqomayev bu barədə yazıb: “Xruşşov, Brejnev və yenidənqurma dövründə senzura bəzən ağıldan kənar olub. Hər şeydə fitnə axtarılırdı: ritm səhv idi, üslub səhv idi, sözlər nəyisə və ya kiməsə işarə edirdi. Hətta bəzən müəllifin adı belə etiraza səbəb olurdu”.

İlkin Nəcəf, xüsusi olaraq Musavat.com üçün