Amil AVOĞLU Kərpic kəsən Muses kirvə
Baş redaktordan
Bu mənzum hekayə sovet dönəmində qələmə alınıb. Azərbaycan – Ermənistan münaqişəsindən sonra şairin yeni kaitabı çapa hazırlanarkən bu mənzum hekayə də kitaba daxil edilib. Lakin bir istisna ilə. Bəzi ədəbiyyat adamları bu əsərin ideyasının düzgün anlaşılmayacığını nəzərə alaraq müəyyən korrektələr edilməsini məsləhət görmüşlər. Və müəllif mənzum hekayədə köklü dəyişikliklər etməli olub. Ancaq bu günün gözü ilə baxdıqda görmək olar ki, heç də belə deyil. Burada erməni millətinə məxsus sadə, zəhmətkeş bir insanın taleyi qələmə alınıb. Bu obraz müəllifin uydurması deyil, real həyatdan götürülüb. Elə bir insan obrazı ki, onun nəzərində hamı ADAM idi. Çünki özü tamamilə riyadan, xəbislikdən xəbərsiz bir aləmin adamı idi.
Müəllif məhz bu aspektdən çıxış edərək bəşəri hiss və duyğuları ön plana keçirib. Və mənzum hekayənin əsl variantını oxuculara təqdim etmək qərarına gəlib.
Son sözü oxucular deyəcək.
Amil AVOĞLU
Kərpic kəsən Muses kirvə
( İlkin variantda )
Kimsə ondan soruşmazdı
Haralıydı,
Atasının adı nəydi.
Bircə onu bilirdik ki,
Erməniydi.
Doğmalıqda eyni idi
El-obada o hər evə.
Hamıyla salam kəsirdi
Kərpic kəsən Muses kirvə.
Palçıq yükü nə idi ki,
Ağır-yüngül söz yükünə
O dözmüşdü.
Onnan şahmat oyununda
Gidi dünya uduzmuşdu.
Güldürərdi onu daim
Taleyinə dəyən zərbə.
Deyərdilər nə xoşbəxtdi
Kərpic kəsən Muses kirvə.
Yığılmışdı yumaq kimi,
Kərpic boyda boyu vardı.
Sığınmışdı
O günlüklü kepkasının
Altınaca,
Öz yeri, öz göyü vardı.
Ayıbalasından hündür.
Tanımırdı başqa zirvə,
Kərpic kəsən Muses kirvə.
Böyüklərlə böyük idi,
Uşaqlarla uşaq idi,
Ev-ailə qayğısından
Uzaq idi.
İtirmişdi arzuları,
Ümidləri körpə-körpə,
Kərpic kəsən Muses kirvə.
Çox işlər, az qazanardı,
Qış gözlər, yaz qazanardı.
Bəzən elə muzd yerinə
Quru xoş söz qazanardı.
Əlində bir əl ağacı,
Çiynində bir köhnə heybə
Çəkilərdi hərdən qeybə
Kərpic kəsən Muses kirvə.
Təkcə özündən savayı
Hamıya kərpic kəsərdi.
Bir köçəri quş kimiydi,
Evsiz-eşiksiz gəzərdi.
Harda yatıb gecələrdi,
Nə yeyərdi, nə içərdi,
Bunu bilən az olardı.
Yenə kefi saz olardı.
Bircə gülüşündən başqa
Nəyi vardı içindəydi.
Dünya-aləm öz işində,
O isə öz işindəydi.
Əsrimizin ortasında
Bir kimsəsiz ada idi.
Yaxşı-yaman tanımırdı,
Hamı onun nəzərində
Adam idi.
Onnan ancaq
Aylar, illər bacarmışdı.
Yaş üstünə yaş gəldikcə
Saç ağarıb qocalmışdı.
Yoğurduğu qara palçıq
Saçını yox,
Əllərini qaraldardı.
Yorulmazdı yenə işdən,
Hər gün saman daşıyardı,
Hər gün kərpic qaldırardı.
Son gedişi necə oldu,
Bunu kimsə heç bilmədi.
Bir il keçdi,
Beş il keçdi,
O gəlmədi.
Tapılmadı onu görən,
Nə izini, nə tozunu
Nişan verən.
Bəs haradan,
Hansı yolla o gəlmişdi?
Ömür yolu harda bitdi?
O gedəndən
Daş özünə yer elədi,
Palçıq, saman, kərpic getdi.
Öldüsə bəs qəbri hanı,
Olardı bir ağlayanı.
Nə ölmüşdü,
Nə itmişdi,
Nə xəlvətdə üzərini
Qurd almışdı.
Qonşusunun kərpicini
Oğurlayan
Bir millətdən olsa da o,
Öz ömrünü kərpic-kərpic
Paylayaraq qurtarmışdı.
1986.