Qorxu və qisas
Region20 mart 2025 23:45

705-ci ilin Konstantinopolu. 10 il əvvəl devrilmiş imperator Yustinian yenidən hakimiyyətə qayıtmaq üçün şəhərə hücum çəkib. Paytaxt əhalisi onun təslim olmaq təklifini saymazlıq və kinayə ilə qarşılayır. Şəhər divarlarından söyüş və təhqirlər yağdırır, "Burunsuz, rədd ol get!” qışqırırlar.
10 il əvvəl sərkərdə Leonti onu devirib burnunu və dilini kəsdirmiş, ancaq öldürməyib sürgünə - Krıma göndərmişdi. O vaxtdan da Yustinian çevrilib "Rinotmet”, yəni "Burunsuz” olmuşdu.
Rinotmetin sürgündə ilk işi özünün zahiri görkəminə əl gəzdirmək olur - qızıldan süni burun sifariş edir. Sonra xəzərlərdən və bolqar xanından kömək istəyir. Dilsiz-ağızsız Yustinian onlarla ümumi dil tapmağa nail olur. Və budur, Yustinian muzdlulardan ibarət dəstəsi ilə Konstantinopola qayıdır.
Qüvvəsi az, ümumxalq nifrətinin obyekti olan Yustinianın qalib gəlmək şansı illüzor görünür. Ancaq o, hiyləyə əl atır - köhnə, işləməyən su kəmərinə enən muzdlular şəhərə daxil olur, Yustiniana sədaqətini saxlamış adamları tapır və onları şəhər qapılarını açmağa razı salırlar. Şəhər əhalisi səhər oyananda küçələrdə bolqar muzdluları ilə qarşılaşır. Yaranan böyük panika və qəfillik Yustiniana qələbə qazandırır. Bizans da, düşmənləri də onun ayaqları altındadır. Təhqirlərlə dolu 10 ilin qisasını almağa başlamaq olar.
Vaxtilə onu devirən Leontini də artıq Tiveri deviib. Yustinian hər ikisini saraya gətizdirir, yerə yıxaraq hər ayağını birinin başının üzərinə qoyur və bu pozada ziyafət verir.
Sonra onun əmri ilə şəhərin məşhur əyanları qonaq çağırılır. Əyanlar bunu xoşbəxt işarə sayaraq hədiyyələrlə birlikdə sevinc içində saraya toplaşırlar. Yemək qablarında isə onlara övladlarının bişirilmiş bədən hissələri təqdim edilir. Kim yeməsə, dərhal edam olunacaqdı. Yeyirlər və bir azdan edam olunurlar.
Rinotmetin ən dəhşətli müraciəti isə sadə xalqa ünvanlanmışdı. Bu, qisasın apofeozu idi. Onun əmrinə görə, şəhərdə olmadığı illərdə kim əleyhinə danışıbsa, həmin şəxslərin kəsilmiş başını gətirən hər kəsə qızıl vəd olunur. Və Konstantinopol tarixinin ən murdar epizodlarından biri baş verir.
Səhər tezdən sarayın qarşısında ucsuz-bucaqsız növbələr yaranır. Hər kəs belindəki kisədə insan başı gətirərək bəxşiş növbəsinə düzülür. Burada kimlər yox idi?! Oğul atasının, qardaş qardaşın, ata oğlunun, qonşu qonşunun... başını gətirib gəlmişdi. Kimin kimdə qisası vardısa, öldurmüşdü. Kimə pul lazımdısa, qatilə çevrilmişdi. Kim bu vakxanaliyada iştirak etmirdisə, avtomatik olaraq şübhəli şəxs siyahısına düşürdü. Odur ki, heyvani qorxu və qeyri-loyal sayılmaq təhlükəsi bütün toplumu çulğayaraq qoca şəhəri kütləvi qətllər məkanına çevirmişdi. Burunsuz və dilsiz Yustinian nifrətini bu yolla ifadə etmiş, qisasını bu üsulla almışdı. Kütlə ona bu şəraiti tərəddüd etmədən və asanlıqla yaratmışdı.
Üstündən 6 il keçəcək, 711-ci ilin dekabrında elə həmin kütlə tərəfindən Yustinian qətlə yetiriləcək, başı kəsilib payaya keçiriləcək, bədəni dənizə atılacaqdı. Kütlə onun 5 yaşlı oğlunu da bağışlamayacaq, nənəsi imperatriçə Anastasiyanın əlindən alaraq öldürəcəkdi. Yustinianın öldürülməsi ilə tarixdə 20 illik anarxiya adlanan dövr başlayacaq, 5 ildə 5 imperator bir-birini əvəzləyəcəkdi.
Absurd, ancaq fakt: Ellada pravoslav kilsəsi bir neçə il əvvəl Yustinian Rinotmeti övliyəlar siyahısına keçirərək onu müqəddəs elan edib.
***
"Mədəniyyət közərmiş vulkan üzərində nazik alma qabığıdır”, - Fridrix Nitsşe yazırdı. Bu, həm də yüksək dəyərlərin kobud güc qarşısında necə kövrək, zəif və zərif olduğunun obrazlı ifadəsidir.
Toplumu xroniki olaraq ekstremal şəraitdə saxlayanda mənəviyyat arxa plana keçir və şərin banallığı fərdləri qisasla qorxunun əlində əsir qalan bioloji varlığa çevirir.
Dövrlər dəyişib mexanizmlər və zahiri mənzərə dəyişə bilər, ancaq mahiyyət eyni olaraq qalır. Rinotmet dövrünün Konstantinopolundakı mənzərə ilə 21-ci əsrdə baş verənlər sırf texniki cəhətdən, ya da qisas və qorxunun dozasına görə fərqlənə bilər, ancaq təbiətiinə görə də, nəticələrinə görə də bənzərdir.
Tramp tərəfdarlarının Kapitoliyə hücumundan sonra minlərlə adam o hadisəyə dəxli olmayan şəxslər barədə donoslar yazıb pul mükafatı aldı. Bununla həm öz qisaslarını gerçəkləşdirdi, həm də loyallıqlarını göstərərək şübhəlilər siyahısına düşmək qorxularına üstün gəldilər.
Argentinada təqaüdçülərin polis tərəfindən döyülməsinə biganə qala bilməyən futbol azarkeşləri küçə döyüşlərinə çıxdı. Hazırda onların adlarını və yerini xəbər verəcək hər kəsə pul mukafatı vəd olunub. Reaksiya özünü gecikdirmədi - donosların sayı-hesabı yoxdur.
Saytlarda həmkarlarını ləkələyən jurnalistlər, sosial şəbəkələrdə başqalarını "Vətən xaini” çıxaran "aktivistlər”, bir-birini hər şeydə ittiham edən "yazıçı və şairlər” mahiyyətcə Konstantinopolda pul üçün növbəyə düzülmüş o qatillərin qan qohumları və ruh oxşarlarıdır. Öz qorxu və qisas hisslərini ən ekzotik dekorasiiyalarla gizlətməkləri isə onları ikiqat eybəcər edir.
Yeganə fərq ondadır ki, təlqin olunan qorxu və qisasın dozası daha birbırçı ssenariləri tələb etmir. Tələb olsa, təklik də yaranacaq...
Məmməd Süleymanov
Oxşar xəbərlər
- Sayt rəhbəri və oğluna HÖKM oxundu
11 iyun 2025 12:52
- Bir əsrin şahidi : 100 yaşlı cərrah Anatoli Zankoviçin keşməkeşli həyat hekayəsi
9 iyun 2025 07:20
- Vanqanın 2025-ci il üçün ŞOK PROQNOZU – İLK DƏFƏ...
8 iyun 2025 14:20
- Qalmaqallı məktəblə bağlı yeni faktlar - Direktor sənədləri saxtalaşdırıb - FOTO+VİDEO
3 iyun 2025 20:46
- Şəmkirdə baş həkimi öldürmək istədilər - ŞOK faktlar
3 iyun 2025 09:48
- Azərbaycanda dəhşət: Əsir kimi saxlayıb zorla işlətdi
1 iyun 2025 10:10
- Falçı Nərgiz Sultanova məhkəmənin hökmü ilə 5 il azadlıqdan məhrum edildi…
30 may 2025 23:16
- Bu duanı oxuyub yatanı mələklər səhərə qədər qoruyur
29 may 2025 14:30
- Pаrtiyа sədri, İdeal-ist Nazim Quliyev bu dəfə 8 il iş aldı
10 aprel 2025 14:06
- Lənkəranskinin adamı Xırdalanda güllələndi - FOTO
9 aprel 2025 14:24
Xəbər lenti
- Nazir Ramin İsrafilovu idarə rəisi təyin etdi
11 iyun 18:13
- Yeni doğulan körpəsini paltaryuyan maşına atıb öldürdü
11 iyun 15:41
- Ölkələrin TAKSİ QİYMƏTLƏRİ - Azərbaycan dünyada neçəncidir?
11 iyun 14:42
- Prezident yol təmirinə 1,5 milyon manat ayırdı
11 iyun 14:14
- Zəhərli və hiyləgər: Uzaq durulmalı olduğunu 8 ən təhlükəli AĞAC
11 iyun 13:25
- SON DƏQİQƏ: Mask Trampdan üzr istədi
11 iyun 13:06
- Sayt rəhbəri və oğluna HÖKM oxundu
11 iyun 12:52
- Şagirdlərin ağzını - SKOÇ - layan müəllimə XƏBƏRDARLIQ
11 iyun 10:30
- Akademik İsa Həbibbəyli 15 min manat maaşla dolana bilmir?! Sabiq deputatın SENSASİON yazısı
11 iyun 10:17
- Azərbaycanın 700 bal toplayanları - 116 nəfər indi harada işləyir və necə yaşayır? - ARAŞDIRMA
11 iyun 09:53
- Deputat Azər Allahverənov : Kilsə üzərinə gedən Paşinyan seçkiqabağı prosesləri qabaqlamağa çalışır - VİDEO
11 iyun 00:29
- Məktəbli qız onuncu mərtəbədən yıxılıb öldü
10 iyun 23:07
- Milli Qurtuluş Günü ilə əlaqədar 3 gün iş olmayacaq
10 iyun 22:01
- Bir milyon vergi borcu olan sirli KONGTES CORP şirkəi t kimə məxsusdur?
10 iyun 21:56
- Milli Məclisdə ailə modeli: çoxuşaqlı deputatlar, subaylar - 7 övlad atası deputat kimdir?
10 iyun 21:48
- Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Azərbaycana gələcək
10 iyun 21:20
- Fermer tərəvəzlərə verilən kimyəvi gübrələrdən elə şeylər danışdı ki...
10 iyun 15:53
- Prezident DGK-nın yeni inzibati binasının AÇILIŞINDA
10 iyun 15:42
- SON DƏQİQƏ: Misir Mərdanov xəstəxanaya yerləşdirildi - AÇIQLAMA
10 iyun 15:08
- Xalq artisti, görkəmli sənətkar Rəşid Behbudov belə ÖL(DÜRÜL)MÜŞDÜ... ..
10 iyun 14:07
- Moskvada azərbaycanlıların çalışdığı bazara hücum...
10 iyun 13:47
- Prezidentdən Akademik Mustafa Topçubaşovla bağlı SƏRƏNCAM
10 iyun 13:38
- Yetim generalissimusun adası təhlükədə - Çin Tayvanı -götürmək- istəyir
10 iyun 12:56
- Veysəloğlu Şirkətlər Qrupunun baş sponsorluğu ilə Xankəndidə şəhid övladları üçün -Zəfər Sədası- intellektual düşərgəsi keçirilib
10 iyun 12:32
- Rusiya hökuməti qanunsuz miqrasiya ilə mübarizənin daha sərt şəkildə aparılmasında maraqlıdır - Deputat Azər Allahverənov
10 iyun 10:33
- Həmin şəxsin cəza çəkməsini istəmirəm, bilərəkdən etməyib -skuterin vurduğu aktrisa-ÖZƏL+FOTO
10 iyun 10:09
- Trampdan daha bir sərt addım - Los-Ancelesə daha 2000 əsgər göndərir
10 iyun 09:57
- Gürcüstanda əcnəbilərlə bağlı qaydalar sərtləşdirilir
10 iyun 09:34
- Adolf Hitler və məşuqəsi Eva Braunun qəribə münasibətlərinin hekayəsi
10 iyun 02:05
- Rəsmi Bakıdan Putinin köməkçisinə SƏRT CAVAB
10 iyun 01:42
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya