Dünyada yalnız bir ölkə özünü ərzaqla tam təmin edə bilər

Aparılmış geniş tədqiqat göstərib ki, dünyada yalnız bir ölkə — öz vətəndaşlarını bütün ərzaq məhsulları ilə, yalnız daxili istehsala əsaslanaraq təmin etmək imkanlarına sahibdir.

Bir çoxları üçün bu cür, gözlənilməz ola bilər, belə ki, bu ölkə dünyanın aparıcı güclərinə daxil ola bilər və onlar xarici ticarətdən əldə edirlər.

Tribunainfo.az xəbər verir ki, söhbət Qayanadan gedir. “Nature Foods” adlı nüfuzlu elmi jurnalda araşdırmanın müəllifləri 186 ölkədə istehsal olunan ərzaq məhsulları haqda məlumatları analiz ediblər.

Əvvəlki tədqiqatlardan fərqli olaraq, bu araşdırma gündəlik gündəlik kalori ehtiyacını deyil, həm də kənd yeddi əsas qida qrupunun öz hissəsini daimi və dayanıqlı şəkildə təmin etməkni qiymətləndirib. Bu ərzaq qrupları daxildir:

nişastalı məhsullar – kartof, taxıl bitkiləri və onların emalı alınmış formaları, düyü;
paxlalılar, qoz-fındıq və toxumlar;
ət və ət məhsulları;
süd və süd məhsulları;
balıq və dəniz məhsulları;
meyvələr;
yeməklər.

Qayana bu məhsul qruplarının hər birində daxili tələbatını yalnız öz istehsalını həyata keçirə bilən yalnız ölkədir. Çin və Vyetnam bu qruplardan altısında çox ərzaq təmin edə bilirlər.

Regionlara görə vəziyyət

Ərzaq inkişafı baxımından çox fərqlidir. Əgər bir ölkə məhsul məhsulu təmin edə bilmirsə, bu, başqa bir qrup qruplarında artıq olaraq istehsalla kompensasiya olunur.

Yeddi ərzaq məhsullarından yalnız beşində özünü təmin edə bilən cəmi bir ölkə var. Dünya üzərindən üçdə biri yalnız bir və ya iki ərzaq mağazasına qədər daxili istehsala sahibdir. Bu ərazidə 25-i Afrikada, 10-u olmaqla Karib hövzəsində yerləşir. Səhradan cənubda isə Afrikai sənaye və süd məhsulları ilə təminatda inkişaf edir. Okeaniya üzərində də süd məhsulları müşahidə olunur. Avropada bu problem demek olar ki, yoxdur. Dünyadakı mövcud yalnız 25%-i özünü dəniz məhsulları ilə tam təmin edə bilir.

Bundan əlavə, dünyanın yarısı nişastalı məhsullar, paxlalılar, qoz-fındıq və məhsullar üzrə daxili istehsalla öz tələbatını qarşılayır.

Ən güclü vəziyyətdə olan

Altı ölkə — ərazi, BƏƏ, İraq, Makao, Qətər və Yəmən — yeddi məhsul qrupunun heç birində özünü təmin edə bilmir.

İqtisadi ittifaqlar da onlar deyil

Bu vəziyyət iqtisadi birlikdir. Bu çatışmazlıqların öhdəsindən gəlmək üçün birləşməyə doğru, lakin bu da risklər doğurur. Çünki məhsul bir məhsul növü üzrə yalnız bir ticarəti ilə əməkdaşlıq edilir və bu, pandemiya və ya siyasi münaqişələr kimi qlobal perspektivlər zamanı ərzaq təhlükəsizliyini riskə atır.

Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, zərərvericilərdən hər hansı bir məhsul istehsal edilə bilməz. Lakin tədbirlərə qarşı dayanıqlılıq üçün səylər göstərilir ki, ticarətlərini şaxələndirsinlər.