Yetim qalmışdım, hara gedəcəyimi bilmirdim, axşama kimi ağladım – 94 yaşlı Nəriman Həsənzadə ilə MÜSAHİBƏ

Bu gün Xalq şairi Nəriman Həsənzadənin doğum günüdür. Ötən ay ürək əməliyyatı keçirən yazıçı 94 yaşını qeyd edir. 

Musavat.com şairi təbrik edib və suallar ünvanlayıb:

- Nəriman bəy, əməliyyatdan sonra necəsiniz?

- Yaxşıyam, iki dəfə işlədiyim Milli Aviasiya Akademiyasına gedib dəymişəm. Elə bilirəm ki, vəziyyətim yaxşılığa doğru gedir.

- Ürək niyə sözə baxmır?

- Bilmirəm niyə belə oldu. Axı mən heç vaxt ürəyimin əleyhinə getməmişəm. Həmişə xeyirxah olmuşam.

- Bu gün 94 yaşa girdiniz. Yeni yaşın təəssüratları necədir?

- Dostlar, tanışlar zəng edib təbrik edirlər. Gələn gəlir, gəlməyən də hal-əhval soruşur. Nə bilim, həyatdır da. Kefimi soruşan, maraqlanan hər kəsdən razıyam.

- Bəs yazıb-yaratmağa davam edirsinizmi?

- Şübhəsiz. Bu barədə ürəkdən razıyam.

- 94 yaş bir igidin ömrüdür. Nə qənaətə gəldiniz? Həyatı necə yaşamaq lazımdır?

- Yaş Allahın işidir, nə qədər ömür verib, gərək onu yaşayaq. Əsas odur ki, ləyaqətlə yaşayaq.

- Məgər həmişə ədalətli və ləyaqətli olmaq mümkündür?

- Mən həmişə elə olmaq istəmişəm, ancaq cəmiyyət bəzən dəyişir. Marks deyirdi ki, kapitalizm qanunsuz qurulmuş quruluşdur. Burada nöqsanlar olacaq. Ona görə də bizim istəyimizdən asılı olmayan hadisələr də olur. İmkanın və gücün çatan qədər öz xeyirxahlığını qoruyub saxlamalısan. Mən də buna çalışmışam.

- Doğum gününüzdə kim sizə zəng etsə, ürəyinizin sarı simi tərpənər?

- Anam və yoldaşım zəng etsə, ürəyim yerindən çıxar. Təəssüf ki, onlar həyatda yoxdurlar. Bu o deməkdir ki, belə zənglər əbədi olmayacaq. Mən ancaq onların həsrətini çəkirəm. Kişi atadan-anadan yox, qadından yetim qalır.

- Deyirlər ki, insan iki dəfə, bir körpəlik dövründə, bir də yaşlananda uşaqlaşır. Razısınızmı?

- Yalan sözdür, inanmayın. İnsan yaşlandıqca ayılır, uşaqlaşmır.

- Sənət yoldaşlarınızdan kimlərlə sıx əlaqəniz var?

- Mən Yazıçılar İttifaqında Ağsaqqallar Şurasının sədriyəm. Ona görə də yazıçılarla əlaqəm güclüdür.

- Bu yaxınlarda yazıçı Əlisa Nicatın Səməd Vurğunla bağlı dedikləri səs-küyə səbəb oldu. Siz bu haqda nə düşünürsünüz?

- Səməd Vurğun o qədər insana kömək edib ki... Məsələn, Əliağa Kürçaylını gətirib oxudub, Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin məzarını ziyarət edib və ondan üzr istəyib, Mikayıl Müşfiqlə bağlı Bağırovdan xahiş edib. Səməd Vurğun öz dövrünün gözəl şairi olub. Ona görə də başqa şeyləri şişirtmək lazım deyil.

- Deyirlər, yaş kişinin var-dövlətidir. Sizcə, yaşdan var-dövlət olar?

- Qızım, heç yaşlanmaq yaxşı olarmı? Axmaq kəlamdır, deyirlər də. Bu həyatda mütləq mənada heç nə yoxdur, hər şey nisbidir. Bu dünyada yaşamaq çox çətindir. Bu yaşa qədər başım nələr çəkib.

- “94”dən geri boylanıb illəri kitab kimi vərəqləyəndə ən çox hansı xatirənizdə əl saxlayırsınız?

- Mən o illərdə qarşıma çıxan yaxşı insanlara minnətdaram. Hərbi xidmətdə olanda anam rəhmətə getmişdi. Onu sonuncu dəfə görmək və dəfninə çatmaq üçün icazəsiz hərbi hissəni tərk etmişdim. Qayıdanda məni hərbi tribunala verdilər. Nigar Rəfibəyli və Rəsul Rza generaldan xahiş etdilər və məni tribunaldan xilas etdilər. Təsəvvür edin, xidmətlə birlikdə 9 il cəza çəkməli idim.

Moskvada Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunda təhsil alanda Nazim Hikmətlə tanış oldum. İlk dəfə onun xahişi ilə mənə ev verdilər. Tale daha sonra məni alim, yazıçı Mir Cəlal Paşayevlə qarşılaşdırdı. O, öz oğlunun evini mənə bağışladı. 1964-cü ildən indiyə kimi o evdə yaşayıram. “Kimin sualı var?” poemama görə məhkəməm qurulanda məni akademik Həsən Əliyev qorudu.

Taleyim Heydər Əliyevlə çox bağlıdır. Daima mənə dəstək oldu, “Ədəbiyyat” qəzetinə baş redaktor təyin etdi. Hər nömrəni oxuyurdu, tövsiyələr verirdi. SSRİ dağılandan sonra Arif Paşayev məni Milli Aviasiya Akademiyasına apardı. Mən bu cür gözəl insanların hesabına yaşadım. Onlar məni qorudu.

Orduda xidmətimin bitdiyi gün Salyan kazarmasının qarşısında oturub axşama kimi ağladım. Anam 23 yaşım olanda rəhmətə getmişdi, kimin evinə gedəcəyimi bilmirdim. Moskvada oxuyanda gəlib-gedərkən məni qarşılayan yox idi. Evlənəndə də tək idim. Hərdən geri boylananda deyirəm, ilahi, mən necə sağ-salamat qalıb bu yaşa çatmışam?!

Həyat zahirən parıldıyır, amma mürəkkəbdir. İnsan hər gün yenidən doğulur. Nazim Hikmət deyirdi ki, “bu gün yaşadıq, buna da şükür”. Gərək hər günün qiymətini bilim, itirməyim.