“Əsrin müqaviləsi”nin bağlanmasından 26 il ötür

Bu gün "Əsrin müqaviləsi"nin imzalanmasının 26 ili tamam olur.
"Qafqazinfo" xəbər verir ki, “Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda “Azəri-Çıraq-Günəşli” (AÇG) yataqlar blokunun və “Günəşli” yatağının dərinlikdə yerləşən hissəsinin birgə işlənməsi və neft hasilatının pay bölgüsü haqqında” Dövlət Neft Şirkəti (SOCAR) ilə dünyanın tanınmış neft şirkətləri arasında müqavilə 1994-cü il sentyabrın 20-də Bakının "Gülüstan" sarayında imzalanıb.
Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 2001-ci il 16 avqust tarixli Sərəncamı ilə hər il 20 sentyabr Azərbaycanda neftçilərin peşə bayramı - "Neftçilər günü” kimi qeyd olunur.
“Əsrin müqaviləsi”ndə 8 ölkənin - Azərbaycan, ABŞ, Böyük Britaniya, Norveç, Yaponiya, Rusiya, Türkiyə və Səudiyyə Ərəbistanının - 13 neft şirkəti (“Amoco”, BP, “McDermott”, “Unocal”, SOCAR, “LUKoil”, “Statoil” (hazırda “Equinor”), “Exxon”, “Türkiye Petrolleri”, “Pennzoil”, “Itochu”, “Remco”, “Delta”) iştirak edib. Bununla da, müstəqil Azərbaycanın neft strategiyası və doktrinasının əsası qoyulub.
Heydər Əliyevin rəhbərliyi və səyi nəticəsində hazırlanaraq imzalanmış müqavilə həm karbohidrogen ehtiyatlarının miqdarı, həm də qoyulan sərmayələrin həcminə görə dünyada bağlanan ən iri sazişlərdən sayılır.
Müqavilə Azərbaycanda neft hasilatının böyük həcmdə artmasına səbəb olub. Neft hasilatı Azərbaycanın tarixində ən aşağı səviyyədən - 1997-ci ildəki 9 mln. tondan 2010-cu ildə 51 mln. tona çatıb – hasilat 5,6 dəfə artıb.
1996-cı ilin yanvarında Azərbaycan neftinin Bakı-Novorossiysk marşrutu ilə nəqlinə dair Rusiya ilə Azərbaycan arasında hökumətlərarası saziş imzalanıb. 1997-ci ilin oktyabrında həmin xətt istifadəyə verilib. 1998-ci ildə AÇG neftinin fəaliyyəti bərpa edilmiş Bakı-Novorossiysk kəməri ilə Qara dənizə ixrac edilməsinə başlanılıb.
1997-ci ildə neftin Qara dənizə çıxarılması üçün Bakı-Supsa marşrutu ilə nəqlinə dair Azərbaycan və Gürcüstan arasında saziş imzalanıb. 1999-cu ilin aprelində Bakı-Supsa neft kəməri və Gürcüstanın Qara dəniz sahilindəki Supsa ixrac terminalı istismara verilib.
Kəmərin illik ötürücülük qabiliyyəti 50 milyon tondur, bunun gələcəkdə 60 milyon tona çatdırılması mümkündür. Uzunluğu 1768 km olan BTC ilə hazırda Azərbaycandan, əsasən, AÇG nefti və “Şahdəniz” kondensatı daşınır. Bundan əlavə, kəmər vasitəsilə Türkmənistan və Qazaxıstan nefti də nəql olunur.
Hazırda Azərbaycandan neft və neft məhsulları dünyanın 30 ölkəsinə, qaz isə Gürcüstan, Türkiyə, Rusiya, İran və Yunanıstana nəql edilir.
2017-ci il sentyabrın 14-də isə Bakıda növbəti saziş imzalanıb. Prezident İlham Əliyevin iştirakı ilə Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda AÇG yataqlar blokunun və “Günəşli” yatağının dərinlikdə yerləşən hissəsinin birgə işlənməsini nəzərdə tutan və neft hasilatının pay bölgüsü haqqında düzəliş edilmiş və yenidən tərtib olunmuş Sazişin imzalanması mərasimi keçirilib. "Yeni əsrin müqaviləsi" adı alan saziş Azərbaycan Hökuməti, SOCAR, BP, “Chevron”, “Inpex”, “Equinor” (əvvəlki “Statoil”), “ExxonMobil”, “TP”, “Itochu” və “ONGC Videsh” şirkətləri tərəfindən imzalanıb.
Bununla da, AÇG nəhəng neft yatağının işlənilməsində yeni dövr başlanıb. Yeni sazişlə AÇG neft yatağının işlənilməsi 2050-ci ilə qədər uzadılıb. Sazişin bir hissəsi olaraq SOCAR-ın AÇG-dəki iştirak payı 11,65%-dən 25%-ə qaldırılıb, beynəlxalq tərəfdaş şirkətlər Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Fonduna 3,6 mlrd. ABŞ dolları bonus ödəyəcək. Azərbaycana çatacaq mənfəət neftinin səviyyəsi isə 75% təşkil edəcək. Beləliklə, ölkənin ümumi mənfəət göstəricisi 89,1% təşkil edəcək ki, bu da gələcəkdə yeni strateji layihələrə başlamağa zəmin yaradacaq. Növbəti 31 il müddətində AÇG-yə 40 milyard dollardan çox sərmayə qoyulması potensialı var.
Hazırda AÇG-də tərəfdaşların iştirak payı belədir: BP – 30,37%, “AzACG” (SOCAR) – 25%, “Chevron” – 9,57%, “Inpex” – 9,31%, “Statoil” – 7,27%, “ExxonMobil” – 6,79%, TP – 5,73%, “Itochu” – 3,65% və “ONGC Videsh Limited” (OVL) – 2,31%.
İndiyədək AÇG-yə 43 milyard dollardan çox sərmayə qoyulub. Bundan sonra da bir o qədər investisiyanın xərclənməsi nəzərdə tutulur.
AÇG sayəsində Azərbaycan strateji enerji təchizatçısı kimi daha mühüm rol oynamağa başlayıb. İşlənmənin əvvəlindən bu il sentyabrın 1-dək bu yataqlarından 516 milyon ton neft və 172 milyard kubmetr təbii qaz hasil edilib. Hazırda respublikada hasil edilən neftin və qazın əsas hissəsi “Azəri-Çıraq-Günəşli” ilə “Şahdəniz” yataqları hesabına əldə olunur.
Bu il sentyabrın 1-dək dünya bazarlarında Azərbaycanın payına düşən 305 milyon ton mənfəət nefti satılıb. Ümumilikdə layihə hesabına 145,8 milyard ABŞ dolları gəlir əldə edilib
Qeyd edək ki, "Əsrin müqaviləsi"nin Azərbaycan üçün iqtisadi-sosial əhəmiyyəti qədər, siyasi əhəmiyyəti də çox böyükdür. Azərbaycanın müstəqilliyinin möhkəmlənməsində, dünya dövlətləri sırasında layiqli yerini tutmasında "Əsrin müqaviləsi"nin müstəsna rolu var.
- Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü ilə Vatikanda daha bir tarixi abidə bərpa ediləcək
5 mart 2021 12:14
- Sumqayıt hadisələrindən 33 il ötür
28 fevral 2021 14:11
- Cəfər Cabbarlı bu filmdə nəyə etiraz edirdi? – “Sevil”in
27 fevral 2021 12:52
- Xocalı soyqırımından 29 il ötür
26 fevral 2021 10:34
- Milyonlarla ürəyin kədəri və inamı... - Fotolar
25 fevral 2021 20:00
- Gloria Palace MTK “ŞƏMS” körpələr evini belə uçurtdu - FOTOLAR
13 fevral 2021 16:39
- Gloria Palace MTK “ŞƏMS” körpələr evini uçurdur
13 fevral 2021 16:08
- Çingiz Qənizadə YAP-a üzv oldu
11 fevral 2021 10:38
- Professor Vaqif Abdullayev yazır - İKİ QARDAŞ
18 yanvar 2021 21:34
- Nizami Gəncəvi harada anadan olub?
16 yanvar 2021 21:50
- Daha bir şəhidimizin övladı dünyaya gəldi (FOTOLAR)
08 mart 16:27
- Azərbaycanda müəllimlərin 83 faizini qadınlar təşkil edir
08 mart 16:17
- Dönər yeyən 17 yaşlı gənc öldü
08 mart 02:08
- Qadını intim görüntüləri ilə şantaj edərək 10 min dollar...8 il həbs
08 mart 01:47
- Daha bir qazimiz ona qulluq edən tibb bacısı ilə ailə həyatı qurur
08 mart 01:38
- Bu gün Beynəlxalq Qadınlar Günüdür
08 mart 01:28
- Dəhşətli qəza Milli Məclisin DEPUTATI ÖLDÜ
08 mart 01:16
- Qadınlar arasından peyğəmbər çıxmasa da... – ELMİ-LƏDUN
08 mart 00:35
- Lalə Məmmədova: “Atam məni xatırlamır” -alzheiymer xəstəliyi
08 mart 00:19
- Mehdiyev hansı xəstəlikdən ciddi əziyyət çəkir - VİDEO
07 mart 16:27
- Yüksək təzyiqin yaranmasının - 3 əsas mexanizmi
07 mart 15:45
- Bakı-Salyan yolunda külək KAMAZ-ı aşırdı - Video
07 mart 15:07
- Keçmiş baş prokuror 98 yaşında öldü
07 mart 14:32
- Mir (Şahin)in dövlətə 2,8 milyon manat vergi borcu var...ŞOK
07 mart 14:09
- "PƏZƏVƏNG" kafe, yoxsa ? Sahibini infarkt vurdu
07 mart 13:58
- Şərurlu İsfəndiyarın restoranında aşığı vurdular, müğənnini döydülər
07 mart 13:42
- Bakıda qadının başına tikintidən dəmir düşdü, hadisə yerində öldü - Video
07 mart 13:32
- DƏHŞƏTLİ VİDEO! Timsahın qarnından uşaq meyiti çıxdı
07 mart 13:18
- Vilayət Eyvazov rəisi vəzifəsindən azad etdi
07 mart 10:49
- AZƏRBAYCANDA YENİ QOŞUN NÖVÜ ...
07 mart 02:02
- "Pəhləvanlar" kafesinin 18 otağında 49 əxlaqsız qadınla ...
07 mart 01:29
- Tibb Universitetinin 80 yaşlı keçmiş rektoru...
06 mart 21:46
- YAP-ın Veteranlar Şurasında kimlər var? (SİYAHI)
06 mart 18:52
- Hacıbala Abutalıbov Bakıdan kəndə köçüb -Toyuq saxlayır
06 mart 18:31
- Azərbaycanda 273 nəfər ömürlük məhkum var - Onlar da..
06 mart 18:22
- Azadlığa çıxan Mübariz Mənsimovdan - Açıqlama
06 mart 18:13
- “Partiyamız yeni siyasi dövrə qədəm qoyur”
06 mart 17:59
- Prezident bu qadınları təltif etdi - Siyahı
06 mart 17:41
- Azərbaycanda ilk dəfə jest dili lüğətinin veb səhifəsi hazırlanır
06 mart 00:08
- Bu da YAP-ın yeni İdarə Heyəti - Siyahı
05 mart 23:50