- Özbəkistanda ROBOT -POLISlər ilk dəfə küçəyə patrul xidmətinə çıxıb –VİDEO
- Bakıda 17 min manata pişik satılır (VİDEO)
- 500 illik zavod görün hansı sirrin üstünü açdı
- Elçin Quliyev III Çarlzla bir arada - Fotolar
- Zakir Fərəcovla Gündüz Əliyevin 3 milyonluq yeyintisi - Prezidentə və Baş Prokurora DOSYE verildi
Şairə göydələn mavzoley tikdirən hökmdar – Türküstanın incisi
Bir hökmdar düşünün ki, rəğbət bəslədiyi şair üçün müasir onmərtəbələr boyda mavzoley tikdirsin. Nadir hadisədir. Amma tarixdə belə bir hökmdar və bu cür böyük hörməti qazanan şair (alim, mütəfəkkir) olub. Hökmdar hamının tanıdığı Əmir Teymurdur. Alimi – Xoca Əhməd Yasəvini isə Qazaxıstanda və Özbəkistanda hamı tanısa da, o biri türk ölkələrində mütəxəssislər və maraqlanan insanlar tanıyır, uzaq ölkələrdə isə tanıyanlar ya bir olar, ya iki.
Əhməd Yasəvi Qərbi Türküstanın Çimkənd şəhəri yaxınlığındakı Sayram qəsəbəsində dünyaya gəlib. O, 12-ci əsrdə yaşayıb, 1166-cı ildə vəfat edib. Orta Asiya türkləri arasında İslamı yayıb, Anadolunun türkləşməsində və müsəlmanlaşmasında böyük rolu olub.
Əhməd Yəsəvi sufizm cərəyanının banisidir. Əmir Teymur bu şəxsə böyük qiymət verib, vəfatından 233 il sonra onun məzarı üzərində möhtəşəm bir mavzoley tikdirib.
Yasəvi mavzoleyinin hündürlüyünə baxanda adamın başından, necə deyərlər, papaq düşər. İnanmaq çətindir ki, 14-cü əsrdə, konkret olaraq 1385-ci ildə bu qədər möhtəşəm bina inşa edilib. Mavzoley sonradan restavrasiya olunsa da, inşaat işlərinin mükəmməlliyi göz önündədir. O zamanlar bu qədər qranit kimi möhkəm kərpici necə bişiriblər, nədən hazırlayıblar, hələ də sirri çözülməyib.
Maraqlıdır ki, Əmir Teymur bu tikilini qazaxların xanı Toxtamışa qalib gəldikdən sonra, onun acığına tikdirib. Biz görmüşük ki, işğalçı haranısa qəsb edəndən sonra sökür-dağıdır, yandırır və yerində heç nə tikmir. Özbək fateh isə tərsinə edib və onun əsəri 622 ildir ki, öz əzəmətini qoruyub saxlayır.
Bələdçimiz Qəni danışır ki, mavzoleyin beton və ya daş bünövrəsi olmayıb, onu sonradan, tikilinin restavrasiyası zamanı əlavə ediblər. Ona qədər o böyüklükdə və ağırlıqda bina qamış və gildən hazırlanmış özül üzərində bərqərar olub. Mütəxəssislər bu sirri çözüblər: qamış və gil özül mavzoleyi şiddətli və xəfif zəlzələlərdən qoruyub.
Bu, “tay-kazan” adlanın qazanı Yasəvi mavzoleyinə Əmir Teymur şəxsən özü bağışlayıb və o vaxtdan qorunub saxlanır. Bələdçimiz deyir ki, qazan 3 ton maye tutur, o vaxt bunda şərbət hazırlayaraq camaata paylayırmışlar və bu mərasim həftədə bir dəfə olurmuş.
Bundan başqa, qazaxların “axsaq Teymur” adlandırdığı hökmdar mavzoleyə lampalar da bağışlayıb, onlar da göz bəbəyi kimi qorunur.
Mavzoleyin qədim taxta qapısının əsas hissəsi də sağ-salamat qalıb.
Ümumiyyətlə, özbəklər kimi, qazaxlar da öz tarixlərinə böyük hörmət qoyur, onunla qürur duyur, bacardıqca təbliğ edirlər. Yasəvi mavzoleyinin yerləşdiyi “Həzrət Sultan” tarixi memarlıq qoruğu böyük, ucsuz-bucaqsız bir kompleksdir.
Buraya nəqliyyatın girişi qadağandır. Ziyarətçi turistlər böyük bir məsafəni piyada gəzməlidirlər. Sadəcə, yorulanlar və yaşlı adamlar üçün avtokar xidməti nəzərdə tutulub.
Milli və qədim geyimlər geymiş aktyorlar kompleks ərazisində gəzişir, qədim bahadırların necə göründüyünü nümayiş etdirirlər.
Kompleksə 200-dən artıq obyekt daxildir. Qazaxlar tarixlə müasirliyi elə çulğaşdırıblar ki, nə vaxt tarixdən çıxıb müasir həyata, ondan da ora keçdiyini bilmirsən.
Kompleksin ərazisi başdan-başa hər gün sulanan və ciddi qulluq edilən ot örtüyünə malikdir və həmişəyaşıl çəmənlikdir.
Burada folklor ansamblları hər gün növbə ilə konsert verirlər, rəqqasələr milli rəqslər ifadə edirlər.
Ölkənin o biri vilayətindən gələn çalğıçılar öz yörələrinin melodiyalarını çalırlar.
Qoruqda çoxlu köçəri yurtaları (alaçıq-çadırlar) da tikilib və içərisində ziyarətçi müştərilərə iaşə xidməti göstərilir, qazax və özbək mətbəxinin təamları təqdim edilir.
Hər yanda səliqə-səhman hökm sürür. Ziyarətçilər isə aşıb-daşır. Buraya xarici turistlərlə yanaşı yerli adamlar da çox gəlir və insanlar öz kiçik uşaqlarını bu kompleksə gətirir, onlara öz ölkələrinin şanlı keçmişindən danışır, tarixi abidələri göstərirlər.
Qoruq ərazisində müasir Venetsiyanın küçələrindən birini andıran kanal da düzəldiblər. İçində qayıqla gəzmək olur. Kanaldakı su göz yaşı kimi dupdurudur, filtrasiya edilir və qorunur ki, heç kəs ora yad cism atmasın.
Ümumiyyətlə, bu şəhərdə turizm üçün böyük potensial var. Türküstanın qədim və köhnə hissəsindən az qala 2-3 dəfə böyük yeni şəhərdə tikilir və bu hissədə onlarla lüks otellər inşa edilib. Müasir Avropa şəhərlərini xatırladan Türküstanın qədim hissəsi isə region və dünya turistləri üçün çox cəlbedici hala gətirlib.
Xalid Kazımlı, Türküstan, Qazaxıstan
- Komitə İRŞAD-dan kompüter aldı, özünü dərdə saldı — FAKT
3 may 2024 12:39
- Lalə Ümid yeni kitabını təqdim etdi – Foto
30 aprel 2024 10:46
- Azərbaycanda kiçik məktəblər ləğv olunur - Bəs şagirdlər, müəllimlər ?
22 mart 2024 14:17
- Azərbaycanda tanınmış şairi motosiklet vurdu: Ciddi xəsarət aldı - Foto
22 mart 2024 13:22
- Day-dayım olsaydı, qısa zamanda … - Aysel Əlizadə
21 mart 2024 22:16
- Səməd Vurğunun qeyri-adi DƏFNİ
21 mart 2024 21:47
- Qafqaz Hüquqi Xidmətlər Mərkəzinin baş direktoru İlqar Abbasov Baş prokurora müraciət etdi
19 mart 2024 09:44
- Dünyanın Puşkini - Firuz Mustafa yazır
8 fevral 2024 11:25
- HƏMAS yönəticilərindən biri İSTANBULA NİYƏ GƏLSİN?
11 oktyabr 2023 13:42
- Məhərrəmlik bitdi, toylar başladı - 2 ayda dəyişən menyu qiymətləri
16 sentyabr 2023 13:30
- Füzulidə dağıntıların miqyasını görəndə çox təsirləndim - ABŞ səfiri
07 may 02:11
- Sabiq qaçaq səfirin Ramiz Mehdiyevə gizli məktubu üzə çıxdı- SENSASİON ADLAR, ŞOK TƏLƏBLƏR
07 may 01:46
- Özbəkistanda ROBOT -POLISlər ilk dəfə küçəyə patrul xidmətinə çıxıb –VİDEO
07 may 01:30
- SSRİ xəritələrinə baxın: o ərazilər Azərbaycanındır - Tomas de Vaal
07 may 01:20
- Jurnalist Afət Telmanqızından sabiq səfirə SƏRT CAVAB- Satqın sözü sənə yaraşır
07 may 00:53
- Bakıda 17 min manata pişik satılır (VİDEO)
07 may 00:41
- 500 illik zavod görün hansı sirrin üstünü açdı
07 may 00:32
- Elçin Quliyev III Çarlzla bir arada - Fotolar
07 may 00:25
- Zakir Fərəcovla Gündüz Əliyevin 3 milyonluq yeyintisi - Prezidentə və Baş Prokurora DOSYE verildi
07 may 00:10
- Alimlər 2700 ildən çox yaşı olan Assuriya məbədinin sirrini açdı
04 may 22:25
- Şəkidə 59 yaşlı kişi iki nəfəri odlu silahla qətlə yetirdi
04 may 18:31
- İsa Qəmbər yenidən başqan seçildi - Yenilənib - Fotolar
04 may 17:23
- Tanışının qulağını dişlədi - Həbs olundu
04 may 13:39
- Adil Əliyevin ailəsinə ağır itki
04 may 12:01
- Bu gün İsa Qəmbər yenidən Müsavat başqanı ola bilər - Yenilənir
04 may 11:51
- Saqqallı tələbə QALMAQALI böyüdü- Təhsil eksperti od püskürdü -VİDEO
03 may 21:47
- Mircamal Həşimov yeni vəzifəyə TƏYİN OLUNDU
03 may 21:25
- Ölmüş adamla ailə qurmağa qanunla haqqı olan fransızlar - Elbəyi Həsənli Parisdən yazır
03 may 19:56
- COP29: Bakıda 70 min nəfərlik tədbir
03 may 18:53
- FHN nazirin bacanağına 295 minlik tender verdi...
03 may 18:30
- SON DƏQİQƏ! Kəlbəcərdən acı xəbər gəldi: Ölən və yaralananlar var
03 may 17:19
- Cahangir Hacıyev aclıq aksiyasına başladı
03 may 13:17
- Prezident Səudiyyə Ərəbistanının energetika nazirini qəbul etdi
03 may 12:58
- Zakir Fərəcov – Gündüz Əliyev cütlüyünün ağılasığmaz cinayət əməlləri – Prezidentə MÜDHİŞ faktlar
03 may 12:45
- Komitə İRŞAD-dan kompüter aldı, özünü dərdə saldı — FAKT
03 may 12:39
- İndiki nazirlərin çoxunu tanımıram - Elmar Məmmədyarovla müsahibə
03 may 11:51
- Ramiz Mehdiyevin kürəkəni məhkəmədə 3 milyonluq MMC-ni 1 qara qəpiksiz almışam dedi, videoçəkilişi gizlətdilər
02 may 22:16
- Bakcell çempion şahmatçı Ülviyyə Fətəliyevanı təbrik etdi - Fotolar
02 may 21:18
- Dramatirix Hüseynbala Mirələmova Türkiyənin xüsusi mükafatı təqdim edildi (FOTO)
02 may 18:19
- Gecə-gündüz QARANLIQ və ÇİRKAB işlərə bulaşan Gündüz Əliyev kimdir – Fərəcovun “sağ əli”nin milyonluq cinayətləri...
02 may 17:51