Hafiz Paşayev məşhur politoloqun vəfatından yazdı: Riyazi dəqiqlikdə siyasətçi
Azərbaycanın xarici işlər nazirinin müavini, "ADA" Universitetinin rektoru, səfir Hafiz Paşayev “Riyazi dəqiqlikdə siyasətçi” sərlövhəli məqaləsində məşhur politoloq və ABŞ-ın görkəmli dövlət xadimi Zbiqnev Bjezinski haqqında xatirələrini oxucularla bölüşüb.
"Azərtac"a istinadən Hafiz Paşayevin məqaləsini təqdim edir:
x x x
Azərbaycanın ABŞ-dakı ilk səfiri olmaq mənə on dörd il ərzində Vaşinqtonda çoxsaylı dostlar qazandırdı. Lakin onların arasında Zbiqnev Bjezinskinin yeri xüsusi idi.
Tanışlığımız Azərbaycanın müstəqilliyinin ilk mərhələsində başlamışdır. Sovet İttifaqının süqutu və Berlin Divarının çökməsi həm bölgəmizə, həm də bütün dünyaya tektonik dəyişikliklər gətirmişdir. Siyasətçilər üçün, xüsusilə də Bjezinski kimi uzaqgörən strateq üçün maraqlı dövr idi. O, keçmiş sovet məkanında baş verən hadisələrin nadir gedişini dərinliklə anlayır və onların sürətlə dəyişməsinə baxmayaraq, ortaya dəqiq təhlillər qoya bilirdi.
Bjezinski sabiq sovet respublikalarının müstəqilliyinə birmənalı və qəti şəkildə dəstək verirdi. Onun ehtiraslı və cəsarətli mövqeyi bütün Vaşinqtona məlum idi. Çoxsaylı siyasi müzakirələr və “dəyirmi masa”lar vasitəsilə Bjezinski yeni ölkələrin səfirlərinə yardım əlini uzadırdı. Azərbaycana Bjezinski xüsusi xoş münasibət bəsləyirdi. Onun rəyincə, ölkəmizin bütün bölgə üçün vacib uzlaşdırıcı rolu var idi.
Bakıya səfərləri və Prezident Heydər Əliyevlə söhbətlərini çox yaxşı xatırlayıram: iki nəhəng siyasi xadimin eyni otaqda əyləşib ABŞ-Sovet keçmişini və müasir vəziyyəti müzakirə etməsini müşahidə etmək inanılmaz bir imkan idi. Amerika Prezidenti Bill Klintondan Prezident Heydər Əliyevə Xəzər neftinin dünya bazarlarına daşınmasında məhz Bakı-Tbilisi-Ceyhan ixrac kəmərinə üstünlük verilməsi mesajını gətirən də Bjezinski olmuşdur. O, uzaqgörənliklə anlayırdı ki, bu vacib kəmər layihəsi bütün bölgənin siyasi xəritəsini dəyişəcək və Azərbaycan da daxil olmaqla, bölgə dövlətlərinin müstəqilliyini möhürləyəcək. Onilliklər sonra nəticə gətirən qərarların necə verilməsini o, yaxşı bilirdi.
Səfərlər zamanı Bjezinski təkcə siyasətçilərlə görüşməklə kifayətlənmirdi. Yadımdadır, qaçqın düşərgəsinə getməyi xahiş etmişdi. Azərbaycanın bölgələrində çadırlarda məskunlaşan yüzlərlə qadın və uşaqları görmək ona ürəkağrıdıcı dərəcədə təsir etmişdi. Elə təsirlənmişdi ki, ziyarətdən sonra yerli icra başçısının qonaqpərvərliklə verdiyi nahara qatılmaqdan da qəti imtina etmişdi. Daha bir səfərində onu yerli ziyalılarla görüşdürməyi xahiş etmişdi və mən o zaman tanınmış yazıçılarımız və alimlərimizin Bjezinski ilə görüşünü təşkil etmişdim. Onlar arasında baş verən maraqlı fəlsəfi müzakirə bu günə qədər yadımdadır.
Ailəvi münasibətlərimiz də yaxın olduğundan bir-birimizin evini ziyarət edirdik. Ənənəvi olaraq, Yeni ilin ilk günündə - yanvarın 1-də Bjezinskinin evində səhər yeməyinə dəvət alan dostları arasında mənim də olmağımdan şərəf duyurdum.
Zbiqnev Bjezinski, heç şübhəsiz, qlobal miqyaslı bir şəxsiyyət idi. Amma hər şeydən əvvəl Amerikanı sevən vətənpərvər idi. Ən başlıca missiyasını Amerika maraqlarını müdafiə etməkdə görürdü. Bu baxımdan, Amerikanın siyasi sistemində pulun təsirinin artan rolunu narahatlıqla qeyd edirdi.
İti zehni, lakonik ifadə tərzi, konkret arqumentlərinə görə Bjezinski zamanımızın ən məşhur siyasi təhlilçilərindən biri idi. O, hər məqalə yazdıqda və ya televiziyada çıxış etdikdə onun yürütdüyü fikirləri öyrənməyə tələsirdik, çünki hər cümləsi böyük məna ilə dolu idi. O, Yer kürəsinin istənilən bucağında baş verən siyasi hadisələrin təfərrüatından xəbərdar idi və onların dünya siyasəti ilə əlaqəsi, keçmiş və gələcəklə bağlılığını aydın görürdü. Təsadüfi deyil ki, bir çox dövlət başçıları və dünya liderləri onun məsləhətlərinə ehtiyac duyurdular.
Fikrimcə, Bjezinskinin ifadələri siyasi elmlərə məxsus tərzdən daha çox riyazi üslubda idi - qısa, aydın və tutarlı dəlillərlə. Son illər Vaşinqtona etdiyim səfərlərin heç biri hörmətli dostumu görmədən keçməzdi. Biz Azərbaycanın uğurları və çətinliklərinə dair həmişə maraqlı söhbətlər edirdik. Bjezinski heç zaman açıq və səmimi rəyini bildirməkdən çəkinmirdi. Onun bizim yeni “ADA” Universitetinə dəstəyini həmişə yüksək dəyərləndirirdim və ümid edirdim ki, Universitetin Qəyyumlar Şurasının üzvü kimi Bakıya gəlib bizi ziyarət edə biləcək. Təəssüf ki, bu arzumuzu gerçəkləşdirə bilmədik.
Dünyanın siyasi səhnəsi ən yüksək səviyyəli bir nəhəngini itirdi: ləyaqətli, dürüst, gözəl yumorlu və nəcib qəlbli bir insanı. Biz, onun üçün darıxacağıq.
NUH.az
- BAKCELL bütün ölkəni Bulvardakı konsertə çağırır
24 aprel 2024 21:20
- Bakcell 25 apreldə 100 000 GB kütləvi hədiyyə paylayır!
20 aprel 2024 20:10
- Akademik Zərifə Əliyevanın anım günüdür
15 aprel 2024 20:43
- Üçüncü dünya müharibəsi İrana görə başlayacaq… İmam Əlini gördüm –İran Şahının 1973-cü ildə verdiyi MÜSAHİBƏ
14 aprel 2024 17:25
- Vəkillik fəaliyyətindən qovulmuş Sevil Hacıyeva məmurları TERROR-çuluqda ittiham edir
15 aprel 2024 10:27
- Bir sıra məhkəmələrə hakim və sədrlər təyin edildi - SİYAHI
8 aprel 2024 14:29
- Bir sıra məhkəmələrə hakim və sədrlər təyin edildi - SİYAHI
8 aprel 2024 14:29
- Vəkil nazirə fermerlərin saxta sənəd düzəltmə səbəbini yazdı – qoyunları qırxmaq, çimizdirmək...
6 aprel 2024 15:04
- Bakı Oksford Məktəbi dövlət nəfinə alındı - 24 milyon 700 min manat...
4 aprel 2024 16:36
- Məşhur Azərbaycan filmlərində heyvanlara aktyorlardan çox qonorar verilirmiş
28 mart 2024 11:31
- ADNA terrorundan 15 il ötür...
30 aprel 10:28
- Dövlət Neft Fondu bu il 3 tona yaxın qızıl alıb
29 aprel 23:51
- İsa Qəmbər rəsmən namizəd oldu - Foto
29 aprel 23:33
- Mehriban Əliyevadan Ülviyyəyə təbrik - Səninlə fəxr edirəm!
29 aprel 23:27
- Anar Məmmədli saxlanıldı
29 aprel 18:29
- Nəcməddin Sadıkovun verdiyi 800 mini çatdırmışam
29 aprel 18:15
- Onlar nazir müavini təyin edildilər
29 aprel 18:09
- Yeni icra başçısı Ovni Muradov kimdir?
29 aprel 17:58
- Prezident qəbul keçirdi
29 aprel 11:01
- Akademik Zərifə Əliyevanın doğum günüdür
28 aprel 13:21
- NAR-dan sərfəli smartfon təklifi - Fotolar
28 aprel 13:01
- Ali Məhkəmənin hakimi intihar etdi
28 aprel 12:48
- Azərbaycanın biznes ictimaiyyəti Sahibkarlar Günü-nü qeyd etdi
26 aprel 12:24
- İlham Əliyev Füzulidən Berlinə getdi - Tarixi uçuş - Yenilənib
26 aprel 11:50
- İlham Əliyev həmkarına Qarabağ atı hədiyyə etdi - Fotolar
25 aprel 21:20
- Elmira Süleymanova vəfat etdi
25 aprel 14:50
- Məhkəmə Rauf Nağıyevin vəzifəsinə bərpası ilə bağlı qərar verdi- ÖZƏL
25 aprel 14:30
- Şahin Bağırovu Bakı Şəhər Baş Gömrük İdarəsinə buraxmayıblar - TƏFƏRRÜAT
25 aprel 13:05
- Mikayıl İsmayılov gəlininə qarşı hegemonluğunu davam etdirir FOTO/VİDEO
25 aprel 13:01
- Təkcə başçı Zakir Fərəcov deyil, onun vəzifə başındakı əlaltıları da...
25 aprel 11:47
- Dedik ki, bir neçə saata Xankəndiyə daxil olacağıq - Prezident
25 aprel 11:35
- Xadimə məktəb direktorunu niyə bıçaqlayıb?
25 aprel 11:07
- Keçmiş başçının hospitalından şikayət
24 aprel 21:35
- BAKCELL bütün ölkəni Bulvardakı konsertə çağırır
24 aprel 21:20
- Onu oğlum yandırmayıb, şantaj üçün özü üzərinə benzin töküb - Yenilənib
24 aprel 20:57
- Prezidentlərin məhdud tərkibdə görüşü oldu - Foto
24 aprel 20:28
- Japarov Azərbaycandadır - Yenilənib
24 aprel 11:42
- MM-də iki deputat arasında gərginlik
23 aprel 22:43
- Oğluma Ali Baş Komandanın adını verəcəyik - Fotolar
23 aprel 18:36
- NAR Füzulidə yerləşən məktəbə yeni kitablar hədiyyə etdi
23 aprel 18:28