- ABŞ-dən sülhməramlıların Qarabağı tərk etməsinə - Reaksiya
- Başçının istəyi baş tutsaydı, Sumqayıtı kimin idarə edəcəyi də, müəmma olaraq qalırmış
- Rusiyanın sülhməramlı kontingenti Azərbaycanı tərk edir - Video
- Hadi Rəcəbli vəfat etdi - Yenilənib
- Tanınmış həkim telefon nömrəsini satışa çıxardı – 26 min manat
Şairə göydələn mavzoley tikdirən hökmdar – Türküstanın incisi
Bir hökmdar düşünün ki, rəğbət bəslədiyi şair üçün müasir onmərtəbələr boyda mavzoley tikdirsin. Nadir hadisədir. Amma tarixdə belə bir hökmdar və bu cür böyük hörməti qazanan şair (alim, mütəfəkkir) olub. Hökmdar hamının tanıdığı Əmir Teymurdur. Alimi – Xoca Əhməd Yasəvini isə Qazaxıstanda və Özbəkistanda hamı tanısa da, o biri türk ölkələrində mütəxəssislər və maraqlanan insanlar tanıyır, uzaq ölkələrdə isə tanıyanlar ya bir olar, ya iki.
Əhməd Yasəvi Qərbi Türküstanın Çimkənd şəhəri yaxınlığındakı Sayram qəsəbəsində dünyaya gəlib. O, 12-ci əsrdə yaşayıb, 1166-cı ildə vəfat edib. Orta Asiya türkləri arasında İslamı yayıb, Anadolunun türkləşməsində və müsəlmanlaşmasında böyük rolu olub.
Əhməd Yəsəvi sufizm cərəyanının banisidir. Əmir Teymur bu şəxsə böyük qiymət verib, vəfatından 233 il sonra onun məzarı üzərində möhtəşəm bir mavzoley tikdirib.
Yasəvi mavzoleyinin hündürlüyünə baxanda adamın başından, necə deyərlər, papaq düşər. İnanmaq çətindir ki, 14-cü əsrdə, konkret olaraq 1385-ci ildə bu qədər möhtəşəm bina inşa edilib. Mavzoley sonradan restavrasiya olunsa da, inşaat işlərinin mükəmməlliyi göz önündədir. O zamanlar bu qədər qranit kimi möhkəm kərpici necə bişiriblər, nədən hazırlayıblar, hələ də sirri çözülməyib.
Maraqlıdır ki, Əmir Teymur bu tikilini qazaxların xanı Toxtamışa qalib gəldikdən sonra, onun acığına tikdirib. Biz görmüşük ki, işğalçı haranısa qəsb edəndən sonra sökür-dağıdır, yandırır və yerində heç nə tikmir. Özbək fateh isə tərsinə edib və onun əsəri 622 ildir ki, öz əzəmətini qoruyub saxlayır.
Bələdçimiz Qəni danışır ki, mavzoleyin beton və ya daş bünövrəsi olmayıb, onu sonradan, tikilinin restavrasiyası zamanı əlavə ediblər. Ona qədər o böyüklükdə və ağırlıqda bina qamış və gildən hazırlanmış özül üzərində bərqərar olub. Mütəxəssislər bu sirri çözüblər: qamış və gil özül mavzoleyi şiddətli və xəfif zəlzələlərdən qoruyub.
Bu, “tay-kazan” adlanın qazanı Yasəvi mavzoleyinə Əmir Teymur şəxsən özü bağışlayıb və o vaxtdan qorunub saxlanır. Bələdçimiz deyir ki, qazan 3 ton maye tutur, o vaxt bunda şərbət hazırlayaraq camaata paylayırmışlar və bu mərasim həftədə bir dəfə olurmuş.
Bundan başqa, qazaxların “axsaq Teymur” adlandırdığı hökmdar mavzoleyə lampalar da bağışlayıb, onlar da göz bəbəyi kimi qorunur.
Mavzoleyin qədim taxta qapısının əsas hissəsi də sağ-salamat qalıb.
Ümumiyyətlə, özbəklər kimi, qazaxlar da öz tarixlərinə böyük hörmət qoyur, onunla qürur duyur, bacardıqca təbliğ edirlər. Yasəvi mavzoleyinin yerləşdiyi “Həzrət Sultan” tarixi memarlıq qoruğu böyük, ucsuz-bucaqsız bir kompleksdir.
Buraya nəqliyyatın girişi qadağandır. Ziyarətçi turistlər böyük bir məsafəni piyada gəzməlidirlər. Sadəcə, yorulanlar və yaşlı adamlar üçün avtokar xidməti nəzərdə tutulub.
Milli və qədim geyimlər geymiş aktyorlar kompleks ərazisində gəzişir, qədim bahadırların necə göründüyünü nümayiş etdirirlər.
Kompleksə 200-dən artıq obyekt daxildir. Qazaxlar tarixlə müasirliyi elə çulğaşdırıblar ki, nə vaxt tarixdən çıxıb müasir həyata, ondan da ora keçdiyini bilmirsən.
Kompleksin ərazisi başdan-başa hər gün sulanan və ciddi qulluq edilən ot örtüyünə malikdir və həmişəyaşıl çəmənlikdir.
Burada folklor ansamblları hər gün növbə ilə konsert verirlər, rəqqasələr milli rəqslər ifadə edirlər.
Ölkənin o biri vilayətindən gələn çalğıçılar öz yörələrinin melodiyalarını çalırlar.
Qoruqda çoxlu köçəri yurtaları (alaçıq-çadırlar) da tikilib və içərisində ziyarətçi müştərilərə iaşə xidməti göstərilir, qazax və özbək mətbəxinin təamları təqdim edilir.
Hər yanda səliqə-səhman hökm sürür. Ziyarətçilər isə aşıb-daşır. Buraya xarici turistlərlə yanaşı yerli adamlar da çox gəlir və insanlar öz kiçik uşaqlarını bu kompleksə gətirir, onlara öz ölkələrinin şanlı keçmişindən danışır, tarixi abidələri göstərirlər.
Qoruq ərazisində müasir Venetsiyanın küçələrindən birini andıran kanal da düzəldiblər. İçində qayıqla gəzmək olur. Kanaldakı su göz yaşı kimi dupdurudur, filtrasiya edilir və qorunur ki, heç kəs ora yad cism atmasın.
Ümumiyyətlə, bu şəhərdə turizm üçün böyük potensial var. Türküstanın qədim və köhnə hissəsindən az qala 2-3 dəfə böyük yeni şəhərdə tikilir və bu hissədə onlarla lüks otellər inşa edilib. Müasir Avropa şəhərlərini xatırladan Türküstanın qədim hissəsi isə region və dünya turistləri üçün çox cəlbedici hala gətirlib.
Xalid Kazımlı, Türküstan, Qazaxıstan
- Azərbaycanda kiçik məktəblər ləğv olunur - Bəs şagirdlər, müəllimlər ?
22 mart 2024 14:17
- Azərbaycanda tanınmış şairi motosiklet vurdu: Ciddi xəsarət aldı - Foto
22 mart 2024 13:22
- Day-dayım olsaydı, qısa zamanda … - Aysel Əlizadə
21 mart 2024 22:16
- Səməd Vurğunun qeyri-adi DƏFNİ
21 mart 2024 21:47
- Qafqaz Hüquqi Xidmətlər Mərkəzinin baş direktoru İlqar Abbasov Baş prokurora müraciət etdi
19 mart 2024 09:44
- Dünyanın Puşkini - Firuz Mustafa yazır
8 fevral 2024 11:25
- HƏMAS yönəticilərindən biri İSTANBULA NİYƏ GƏLSİN?
11 oktyabr 2023 13:42
- Məhərrəmlik bitdi, toylar başladı - 2 ayda dəyişən menyu qiymətləri
16 sentyabr 2023 13:30
- Prezidentlər və xanımları Şuşaya səfər edib
23 avqust 2023 23:10
- Nəcməddin Sadıkovun bacısı oğlu “Tərtər işi” üzrə dindirildi
2 avqust 2023 18:02
- Kəmaləddin Heydərovdan yüksək vəzifəyə təyinat (FOTO)
19 aprel 12:15
- Sülhməramlıların Qarabağdakı missiyası başa çatıb - Rusiya KİV
19 aprel 11:56
- Respublika Pediatriya Mərkəzi yaradıldı - Direktor o oldu+Fotolar
19 aprel 11:42
- Mikayıl Cabbarova yeni müavin təyin edildi - Sərəncam
18 aprel 11:56
- ABŞ-dən sülhməramlıların Qarabağı tərk etməsinə - Reaksiya
18 aprel 11:43
- Başçının istəyi baş tutsaydı, Sumqayıtı kimin idarə edəcəyi də, müəmma olaraq qalırmış
18 aprel 11:07
- Rusiyanın sülhməramlı kontingenti Azərbaycanı tərk edir - Video
17 aprel 11:26
- İlham Əliyevə telefon açıb xahiş etdi
17 aprel 10:38
- Hadi Rəcəbli vəfat etdi - Yenilənib
17 aprel 10:29
- Tanınmış həkim telefon nömrəsini satışa çıxardı – 26 min manat
16 aprel 11:15
- Ailəli müəllim məktəbli ilə çılpaq halda maşında yaxalandı
16 aprel 11:06
- Müharibə veteranlarına şad xəbər: 80 manat artırılır – Deputat məbləği açıqladı
16 aprel 10:17
- Vəzifədə olan dayısının evindən 90 min oğurlayıb - Qumarda uduzdu
16 aprel 10:08
- 2300 maaşım idi, ayda 15 min manat paket alırdım - Sabiq nazir
16 aprel 09:45
- Məktəb direktoru haqda son qərar - Qalan ömrünü həbsdə keçirəcək
16 aprel 09:31
- Almaniya kansleri - 66 yaşım var, heç vaxt marixuana çəkməmişəm
15 aprel 21:16
- Sabiq baş həkimə hökm oxundu - 8 il 6 ay həbs
15 aprel 20:53
- Akademik Zərifə Əliyevanın anım günüdür
15 aprel 20:43
- Akif Çovdarov yenidən məhkəmədə: 30 milyonluq əmlakın taleyi necə olacaq?
15 aprel 10:22
- Tokayev İrəvanda səfərdədir - Foto
15 aprel 09:49
- Dubayda qızıldan hazırlanan alt paltarları satışa çıxarıldı
14 aprel 20:39
- İmişlidə məktəbliləri cərəyan vurub öldürdü
14 aprel 18:44
- Üçüncü dünya müharibəsi İrana görə başlayacaq… İmam Əlini gördüm –İran Şahının 1973-cü ildə verdiyi MÜSAHİBƏ
14 aprel 17:25
- Vəkillik fəaliyyətindən qovulmuş Sevil Hacıyeva məmurları TERROR-çuluqda ittiham edir
14 aprel 16:37
- İrandan qovulan, Fransada səfil vəziyyətinə düşən, Amerikada ömürlük cəza alan erməni qatilin faciəli sonluğu...
14 aprel 15:24
- Oqtay Əsədovun həyat yoldaşı son bir ildə Moskvada 14 milyon qazanıb
14 aprel 11:41
- Narkotik satan AXUND həbs olundu - Foto
13 aprel 13:04
- Kür çayında batan ata və altı yaşlı qızının FOTOSU
13 aprel 10:05
- Zakir Fərəcovun işlətdiyi və aldadaraq, milyonlarını vermədiyi bir qrup iş adamı bir daha Prezidentə üz tutdu
13 aprel 09:29
- Çingiz Abdullayev xəstəxanaya yerləşdirildi - Vəziyyəti ağırdır
13 aprel 08:38