Erməni hüquqşünası həbsdən Mikoyan da xilas edə bilməyib
![](https://www.nuh.az/uploads/posts/2023-02/thumbs/big_1676213116_qotr.jpeg)
1920-ci ilin yanvar ayında Ümumrusiya Fövqəladə Komissiyasının (“ÇK”) iclasında xarici kəşfiyyat şöbəsinə kimin rəhbərlik edəcəyi müzakirə ediləndə əsas namizədlər arasında milliyyətcə erməni olan Ruben Katanyanın da adı hallanıb. Katanyan həmin ərəfədə Qırmızı orduda siyasi işlər idarəsinə rəhbərlik edib. “ÇK”-nın sədri Feliks Dzerjinski Katanyanı hələ oktyabr inqilabı dövründən, 1917-ci ildən yaxından tanıyıb və onun iş məhsuldarlığının bir o qədər də yüksək olmadığına yaxşı bələd olub. Məhz elə bu səbəbdən də Dzerjinski Ruben Katanyanın “ÇK”-nın xarici kəşfiyyat şöbəsinə rəhbərlik etməsinin tərəfdarı olmayıb. Amma buna baxmayaraq o, ümumi yığıncağın yekdil qərarının əksinə də gedə bilməyib.
Beləliklə, Ruben Katanyan 1920-ci ilin yanvar ayından “ÇK”-nın xarici kəşfiyyat şöbəsinə rəhbərlik edib. Sonralar məlum olub ki, Dzerjinski Katanyan haqqında fikirlərində haqlı olub. Katanyan təkcə iş bacarığının aşağı olması, yarıtmazlı ilə deyil, həm də dövlətə xəyanəti ilə Dzerjinskinin fikirlərinə elə özü haqq qazandırıb...
Ruben Katanyan 1880-cı ildə Tiflisdə erməni ailəsində anadan olub. Anası evdar qadın, atası Tiflis gimnaziyasında işləyib. Katanyan atasının işlədiyi gimnaziyanı bitirdikdən sonra Moskva Universitetinin hüquq fakültəsində ali təhsil alıb. Tələbəlik illərində bolşeviklər partiyasının gənclər hərəkatına qoşulub, inqilabi proseslərdə iştirak edib.
Universiteti bitirdikdən sonra Katanyan bir müddət vəkillik fəaliyyəti ilə məşğul olub. Daha sonra Qırmızı orduda siyasi işlər idarəsində və Mərkəzi Komitənin təbliğat-təşviqat şöbəsində fəaliyyət göstərib.
Fəallığı, yersiz canfəşanlığı ilə fərqlənən Katanyan 1919-cu ildə Polşa kəşfiyyat orqanlarına işləməkdə şübhəli bilinib. Amma bu fakt sübuta yetirilmədiyindən onu rəsmi ittiham edə bilməyiblər. “ÇK”-nın strukturu formalaşanda və təkmilləşdiriləndə Katanyan özünü bu quruma salmaq üçün bütün mümkün variantlardan istifadə edib və istədiyinə nail olub. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi o, 1920-ci ildə “ÇK”-nın xarici kəşfiyyat şöbəsinə rəis təyin olunub.
Katanyan bu vəzifədə uzun müddət xidmət edə bilməyib. Bir tərəfdən işinin öhdəsindən gələ bilməməsi, digər tərəfdən isə nə vaxtsa xarici kəşfiyyata işləməsi şübhəsi onu bu vəzifədən ayırmağa məcbur edib. Dzerjinskinin sərt xəbərdarlığından sonra Ruben Katanyan şübhələrin daha da dərinləşməməsi üçün öz ərizəsi ilə “ÇK”-nın xarici kəşfiyyat şöbəsi rəisi vəzifəsindən “könüllü” olaraq uzaqlaşıb.
1922-ci ildə fəaliyyətini SSRİ-nin Berlindəki baş konsulu kimi davam etdirən Katanyan bu vəzifədə də uzun müddət tab gətirə bilməyib. Bu vəzifədə işləməsinin bir ili tamam olmamış onu Moskvaya geri çağırıblar. Katanyanın konsul vəzifəsindən geri çağrılmasının səbəbi məxfi saxlanılıb.
Katanyan sonrakı fəaliyyətini prokurorluq və ədliyyə orqanlarında davam etdirib. O, bir müddət Rusiya prokurorunun köməkçisi işlədikdən sonra SSRİ Ali Məhkəməsi prokurorunun böyük köməkçisi vəzifəsinə təyin olunub və məhkəmə proseslərində dövlət ittihamçısı qismində iştirak edib. Katanyan bu vəzifədə bütün “bacarığını” göstərməyə imkan tapıb. O, bütün proseslərdə dövlət ittihamçısı kimi məhkəmədən ittiham olunanlara ən ağır cəzaların verilməsini tələb edib.
Müasirlərinin yazdıqlarına görə Katanyan SSRİ Ali Məhkəməsində işləyərkən özünü bu qurumun ən vacib fiqurlarından biri sayıb. Özünü əvəzedilməz hüquqşünas sayan “köməkçi” məhkəmə rəhbərliyi ilə hesablaşmağı da özünə rəva bilməyib. Məhz həmin ərəfələrdə Ruben Katanyanla SSRİ Ali Məhkəməsinin sədri Aleksandr Vinokurov arasında dəfələrlə konfliktlər yaranıb. Vinokurov Katanyanın özbaşınalığı ilə bağlı bir neçə dəfə Kremldə məsələ qaldırıb. Amma bu məsələnin rəsmi müstəviyə çıxarılmasına Anastas Mikoyan imkan verməyib. Belə ki, Katanyanla Mikoyanın arasında xoş münasibətlər hökm sürüb və Mikoyan həmişə onu müdafiə edib.
Katanyan haqqında Mərkəzi Komitəyə rəsmi və qeyri-rəsmi şikayətlər təkcə işlədiyi Ali Məhkəmədən deyil, eyni zamanda “NKVD” tərəfindən də daxil olub. Artıq bu çoxsaylı şikayətləri Mikoyan da ört-basdır edə bilməyib. Nəhayət, məsələ o həddə çatıb ki, Katanyanın fəaliyyətini “NKVD” rəhbəri Nikolay Yejov şəxsən özü nəzarətə götürüb. Onun göstərişi ilə Katanyanın fəaliyyəti bir neçə ay ərzində ciddi şəkildə araşdırılıb. Araşdırmalar zamanı Katanyanın bütün açıq və gizli fəaliyyəti aşkar edilib. O da məlum olub ki, erməni hüquqşünas 1920-ci illərdən başladığı casusluq fəaliyyətini hələ də davam etdirməkdədir.
Bütün araşdırmalar, dəlil və sübutlar “məxfi” qrifli arayışla İosif Stalinə təqdim edilib. Stalin arayışla tanış olduqdan sonra onun üzərinə dərkənar qoyub: “Həbs edilsin”.
Beləliklə, 1938-ci ildə Ruben Katanyan prokurorluq və ədliyyə orqanlarında terrorçu qrupların yaradılmasında və antisovet fəaliyyətdə ittiham olunaraq həbs edilib. Onun məhkəmə prosesi vaxtilə özünün işlədiyi SSRİ Ali Məhməkəməsində keçirilib. Bu dəfə o, məhkəmə zalında dövlət ittihamçısı kimi deyil, dövlətə xəyanət edən, bir çox ağır cinayətlərə imza atan müttəhim kimi əyləşib.
Məhkəmə prosesində Katanyan özünə bəraət qazandırmaq istəsə də, hüquqi bilgilərindən istifadə edib özünü xilas etməyə çalışsa da, törətdiyi cinayət əməllərinin konkret sübut və dəlilləri sonda onu susmağa məcbur edib.
Məhkəmənin hökmü ilə Ruben Katanyan 17 il azadlıqdan məhrumetmə cəzasına məhkum edilib. Cəza üçün 17 il kiçik bir müddət deyil. Amma bu böyük rəqəmə baxmayaraq Katanyanın bəxti bu dəfə də “gətirib”. Yuxarılardan kiminsə köməyi sayəsində Katanyan layiq olduğu güllələnmə cəzasından canını qurtara bilib.
- Aybəniz İlqarın həbs ediləcəyi xəbərləri yayılıb
25 iyul 2024 18:32
- Ziya Bünyadovun qətli ilə bağlı SİRR PƏRDƏSİ ARALANIR
25 iyul 2024 09:08
- Sui-qəsdə məruz qalmış ABŞ prezidentləri (SİYAHI)
14 iyul 2024 21:20
- Erməni sərhədçilər azərbaycanəsilli sürücünü vəhşicəsinə döyüblər
14 iyul 2024 16:03
- Yenə Azərbaycanı hədəfə aldı - Açıqlaması separatçıları sevindirdi
14 iyul 2024 14:49
- Polad Həşimov və İlqar Mirzəyevin anım günüdür
14 iyul 2024 11:36
- Türkiyədə dəhşət: Canlı yayımda başına atəş açaraq özünü öldürdü
13 iyul 2024 10:24
- Xocalıda soyqırımı törətməkdə ittiham olunan Beqlaryana hökm oxundu
12 iyul 2024 14:13
- Fazil Mustafadan parlament seçkiləri ilə bağlı SENSASİON AÇIQLAMA-
12 iyul 2024 11:13
- Yeddi oğul... - Hamısını ermənilər güllələyib
11 iyul 2024 09:52
- İranda DİL POBLEMİ aradan qalxır? (ŞƏRH)
26 iyul 22:42
- DGK Abid Şərifovun şirkətinə protokol yazdı
26 iyul 17:19
- Dəmir Yolları İdarəsi öz işçisinin şirkətinə tender verib – ARAŞDIRMA
26 iyul 15:03
- İki üzü, 4 ayağı və 4 qolu olan körpə doğuldu – FOTO
26 iyul 14:12
- Hacı Qalibin oğlu namizəd olmadı, qalmaqallı direktora yol açıldı
26 iyul 11:21
- Seçicilərdən şans istəyən YAP-çı XANIM namizəd
26 iyul 10:39
- Aralarındakı səs fərqi 1 %-ə endi
26 iyul 10:04
- Ağadadaş Ağayev cinayət məsuliyyətinə cəlb olundu - SON DƏQİQƏ
26 iyul 09:41
- 60 MANATA görə ADAM ÖLDÜRDÜ
26 iyul 09:22
- Pezeşkiandan İNQİLABİ İLK: Azərbaycan dili ilə bağlı...
26 iyul 09:10
- Ağadadaş Ağayevdən şikayətçi deyiləm - Həmin qadın danışdı
26 iyul 00:51
- AĞ Partiya sədrinin köməkçisi Mətləb Aslanovun namizədliyi qeydə alındı
25 iyul 21:53
- Elçin Əfəndiyevin qızı da deputatlığa namizəd oldu - AÇIQLAMA
25 iyul 20:40
- Ağadadaş Ağayevin döyüldüyü MedEra-nın sahibi BU MƏŞHURUN QUDASIDIR - VİDEO
25 iyul 19:01
- Eldar Mahmudovdan YENİ XƏBƏR VAR - Yarım milyona yaxın...
25 iyul 18:55
- Aybəniz İlqarın həbs ediləcəyi xəbərləri yayılıb
25 iyul 18:32
- Xanlar Fətiyev haqqında sensasion faktlar: Sabiq deputat külli miqdarda vəsaiti ölkədən necə çıxarıb?
25 iyul 16:12
- OĞLU avtoqəzada ölən ATA Baş prokurora müraciət etdi...
25 iyul 14:48
- Səttar Möhbalıyev bu qurumu ailə biznesinə çevirib – Hüquq müdafiəçisi
25 iyul 12:23
- ŞLYAPA ZAHİD-in işi məhkəmədə - 42 MİLYON necə mənimsənilib?
25 iyul 10:28
- Ziya Bünyadovun qətli ilə bağlı SİRR PƏRDƏSİ ARALANIR
25 iyul 09:08
- Prezident general-leytenantı təltif etdi
24 iyul 16:17
- AĞ ÇİÇƏYİMdən təmzinat tələb edən qadının başınaa BUTULKA ilə VURDULAR
24 iyul 13:26
- İlham Əliyev Şavkat Mirziyoyevə zəng edib
24 iyul 11:57
- O qapını bağlasam, şagird və müəllimlər qalacaq çöldə - VİDEO
24 iyul 11:49
- Rusiya müdafiə nazirinin müavinini 1 MILYON RUBL ( 19 MIN AZN ) rüşvətə görə 15 İL HƏBS gözləyir )))
24 iyul 09:42
- Əkrəm Həsənov - Gəlirlər azalır, qiymətlər və aqressiya artır
24 iyul 02:03
- Bu ölkədə SUBAYLIĞI QADAĞAN etmək istəyirlər
24 iyul 01:14
- NAR-ın dəstəyi ilə Ana dilində səlis danışanların çempionatı - Cəlalə Nəzəroğlunun müsahibəsi
23 iyul 18:31
- Sabiq nazirin qızı da deputatlığa namizəd oldu
23 iyul 12:39