"Milyonlarla pul silənlər var" - Deputatla sensassion MÜSAHİBƏ
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutunun sabiq əməkdaşları- tarixçi alim Səbuhi Hüseynov və həyat yoldaşı Gülüstan İsayeva cinayət törətməkdə təqsirləndirilir. İttihama görə, Səbuhi Hüseynov vəzifəsindən sui-istifadə edərək Qarabağın işğaldan azad olunmuş ərazilərində tədqiqat aparılması üçün ayrılmış külli miqdarda vəsaiti mənimsəyib. İddia olunur ki, cinayət əməlində ona İnstitutun kadrlar şöbəsinin müdiri işləmiş həyat yoldaşı Gülüstan İsayeva köməklik göstərib. Təqsirləndirilən şəxslər ümumilikdə 92 min manat mənimsəmədə ittiham olunurlar. Təqsirsizlik prezumpsiyasına görə həmin şəxsləri ittiham etmək, onlar barədə hər hansı hökm çıxarmaq niyyətində deyilik. Bu məsələ ilə hüquq mühafizə orqanları, məhkəmələr məşğul olur. Ancaq bu hadisədən də göründüyü kimi elmi tədqiqata büdcədən ayrılan pulların təyinatı üzrə xərclənməsinə ciddi şübhələr var. Yaranan suallara aydınlıq gətirmək üçün millət vəkili Etibar Əliyevə müraciət etdik.
- Cənab Əliyev, Azərbaycanda dövlət büdcəsindən elmi tədqiqata ayrılan pullar təyinatı üzrə xərclənirmi?
- Mən o informasiya ilə tanışam. Məsələ ilə hüquq-mühafizə orqanları məşğul olduğundan bu barədə şərh vermək istəmirəm. Sualınıza gəlincə, Elmin İnkişafı Fondu tədqiqatlar üçün milyonlarla manat vəsait ayırır. Mən təklif etmişdim ki, onun qrantlarının obyektiv monitorinqi keçirilsin. Tədqiqatlara ayrılan vəsaitlər nəticəli olmalıdır. Mən düşünürəm ki, iki elmi işçi o qədər böyük vəsaiti sərbəst şəkildə, istədikləri kimi mənimsəyə bilməzlər. Bu, mənim qənaətim, şəxsi mövqeyimdir. O qədər böyük vəsait onlara verilibsə, hər halda, o vəsaitin kim tərəfindən verildiyi,- həmin inistut tərəfindənmmi, ya Elmin İnkişafı Fondu tərəfindənmi- bilinməlidir. Əgər Elmin İnkişafı Fondu tərəfindən verilibsə, tədqiqata ayrılan bütün vəsaitlərin monitorinqi aparılmalıdır. Bu pulların istiqaməti üzrə xərclənib, xərclənməməsi kimi amillər yoxlanılmalıdır. Ümumyyətlə, mən düşünürəm ki, elmə ayrılan vəsaitin həcmi bir o qədər də çox deyil. Təbii ki, bu pullar təyinatl üzrə xərclənməlidir.
- Bu pulların üzərində ictimai nəzarət niyə mövcud deyil?
- İctimai nəzarət sıfır səviyyəsindədir. Bu vəsaitlərin xərclənməsində heç bir ictimai nəzarətdən söhbət gedə bilməz. "İctimai iştirakçılıq haqqında" haqqında qanun qəbul olunub. Bir çox təşkilatlarda ictimai nəzarət şuraları yaradılıb. Amma akademiya sistemində və bir çox müəssisələrdə bu cür şuralar fəaliyyət göstərmir. QHT-lərin monitorinq aparmaq imkanı yoxdur.
- Əgər ölkədə alim pul silməklə məşğuldursa, orada elmin inkişafından danışmaq mümkündürmü?
- Təkcə elm sahəsində deyil, başqa sahələrdə də milyonlarla pul silənlər var. Elə korrupsiya materialları var ki, on milyonlarla manat vəsait mənimsəyibblər. Hər halda araşdırma aparılmalıdır ki, bu hansı şəraitdə baş verib. Korrupsiya hallarıı alimlərin üzərinə fokuslamaq düzgün deyil.
- Bəs beynəlxalq təcrübədə necədir? Tədqiqatlara pullar necə ayrılır? O pullar necə xərclənir?
- Beynəlxaq təcrübədə böyük vəsaitlərin üzərində nəzarət mexanzmi var. Orada alimlər, müstəqil ekspertlər nəticələr üçün müəyyən məsuliyyət daşıyırlar. Nəticələr ictimailəşdirilir, nəticələrin hesabatı aparılır. Cəmiyyətin də baş verənlər haqqında məlumatı olur. Amma təəssüflər olsun ki, bizdə layihələrin böyük əksəriyyəti, xüsusilə elm və digər sahələrdə qapaılı şəkildə keçirlir. Bu baxımdan, layihələrin qiymətləndirilməsi çətinlik yaradır.
- Ümumiyyətlə Azərbaycanda elmi nəticələr o qədər də gözə dəymir. Bu nə ilə bağlıdır? Biz elmlə məşğul ola bilmirik, yoxsa necə?
- Elmin populyarlaşdırılması sıfır dərəcəsindədir. Bunun qarşılığında da gənclərimizdə narkomaniya və s. kimi "underground" meyillər yayılır. Nəyə görə biz öz elm adamlarımızı, öz elmi tədqiqatlarımızı populyarlaşdıra, onu ictimai obraza çevirə bilmirik?
- Elmin populyarlaşdırılması ayrıca bir sahədir. Elə də asan bir sahə deyil, çox mürəkkəbdir. Bir çox ölkələrdə yüz illərdir ki, elmin populyarlaşdırılması həyata keçirlir. Elmin populyarlaşdırılması elmi cəmiyyətə açmaq, başadüşülən formada təqdim etməkdir. Hər kəs böyük formullaları, düsturları, qrafikləri anlaya, dərk edə bilməz. Populyarlaşmanın önəmli tərəfi ondan ibarətdir ki, elmi gənclər sadə formada anlaya bilsinlər. Populyarlaşmaq həm də gənclərdə elmə sevgi yaradır. Bir məsələni qeyd edim ki, bizim alim korpusu elmi əsərləri sadə formada çap etmək iqtidarında deyil. Maraq yoxdur, universitetlərin həvəsi yoxdur.
- Türkiyə telekanallarında Celal Şengör, İlber Ortaylı, Erhan Afyonçu kimi elm adamları hər gün efirlərdədir. Bizim Celal Şengörümüz niyə yoxdur?
- Bu da maraqlı sualdır. Əvvəla, televiziya kanalları bu tip mövzulara maraqlı olmalıdır. Amma təəsüflər olsun ki, indi televiziya rəhbərlərinin çoxusu bu işlərdən xəbərsizdirlər və cəmiyyətin maariflənməsində maraqlı deyillər. Məsələnin ikinci tərəfi isə ondan ibarətdir ki, o sadaladığınız elm adamları, onların çox geniş mütaliələri və çox dərin intellektləri var. Bu şəxslər emləri əlaqələndirə bilirlər və daha sonra sadə formada izah edirlər.
- "Xoxan" Zərdüşt Əlizadə: "Prezident ola bilərdim, xalq kal, onlar isə Şeyx Nəsrullah idi" (MÜSAHİBƏ)
29 mart 2024 16:26
- Kramarenkonun yumruq davası, Banişevskinin etiraz çağırışları – Neftçini cəzadan Brejnev xilas edib
25 mart 2024 13:59
- Day-dayım olsaydı, qısa zamanda … - Aysel Əlizadə
21 mart 2024 22:16
- Qardaşı mərhum professor Şamil Vəliyev haqda müsahibə verdi... - MÜSAHİBƏ
12 mart 2024 19:54
- Sumqayıtın icra başçısı Zakir Fərəcovun milyonlarını mənimsədiyi naəlac iş adamlarından, Prezidentə ŞOK MÜRACİƏT
12 mart 2024 10:56
- Britaniya məhkəməsi Feyziyevin 85 milyonluq əmlakı ilə bağlı qərarı qüvvədə saxladı
11 mart 2024 19:08
- 15 min vergi borcu olan şirkət BDU-nun 1,4 milyonluq tenderini uddu
10 mart 2024 21:43
- Prezident və ailəsi əleyhinə sistemli hücumların şahidi oluruq
5 mart 2024 12:46
- Təkcə başçı Zakir Fərəcov deyil, onun vəzifə başındakı əlaltıları....
3 mart 2024 12:09
- Prezident Euronews-a müsahibə verib
2 mart 2024 12:36
- Nazir sabiq rəisə yeni vəzifə verdi - Polkovnik özünə xidməti maşın aldı
29 mart 16:41
- Nobel mükafatı laureatına Azərbaycanda vəzifə verildi
29 mart 16:35
- "Xoxan" Zərdüşt Əlizadə: "Prezident ola bilərdim, xalq kal, onlar isə Şeyx Nəsrullah idi" (MÜSAHİBƏ)
29 mart 16:26
- Papa qadın məhbusların ayaqlarını yuyub öpdü
29 mart 10:44
- Çingizi arvadı ifşa edibmiş - Mərhum nazirin oğlu da dindirilib
29 mart 10:29
- Şahmar Hüseynova yeni vəzifə verildi
28 mart 21:04
- Bu gün ilk Qədr gecəsidir
28 mart 17:37
- Baş redaktorun Ədliyyə naziri Fərid Əhmədova MÜRACİƏTİ
28 mart 15:56
- İsveçrədən Azərbaycana 105 min manata 4 ədəd qol saatı gətiriblər
28 mart 15:46
- Prezident bu qanuna dəyişiklik etdi
28 mart 15:39
- Lifttəmir-in direktoruna şiddətli töhmət verildi
28 mart 15:31
- Azneft-in baş direktoru da vəzifəsindən azad edildi - Yeni təyinat
28 mart 15:23
- Məşhur Azərbaycan filmlərində heyvanlara aktyorlardan çox qonorar verilirmiş
28 mart 11:31
- Hermosonu öpən prezident həbs oluna bilər
28 mart 11:26
- DTX sıralarında 7 Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı xidmət edir
28 mart 11:13
- Yaxın günlərdə daha 73 nəfərin adı ictimaiyyətə açıqlanacaq
28 mart 11:05
- 2024-cü ildə bu rektorların səlahiyyət müddəti bitir (SİYAHI)
27 mart 22:27
- Emin Əmrullayevdən daha bir təyinat
27 mart 22:20
- Şəhid bacısı sektor müdiri təyin edildi
27 mart 22:12
- Namiq Abbasov vəfat etdi
27 mart 22:05
- Nazir Kamran Əliyevi təqaüdə göndərdi
27 mart 17:37
- BMU-ya yeni prorektor təyin olunub
27 mart 17:29
- Yüksək rütbəli keçmiş qırğız məmur Bakıda həbs olundu (TƏFƏRRÜAT)
27 mart 12:47
- Ərdoğan Ağ Evdə ilk dəfə Baydenlə görüşəcək
27 mart 12:27
- 7 günlük Novruz tətili başa çatdı
27 mart 08:37
- Biləsuvarda qadın qətlə yetirildi - Əri polisə təslim oldu+Yenilənib
26 mart 21:05
- Üç aydır ictimaiyyət qarşısına çıxmır
26 mart 20:32
- Küçədə satılan balıq və toyuq məhsulları təhlükəlidirmi? - ARAŞDIRMA - VİDEO
26 mart 10:49
- Sabahdan Azərbaycanda tətil başa çatır
26 mart 10:10
- Həkim əllərin titrəməsinin səbəblərindən danışdı
26 mart 10:05