"Milyonlarla pul silənlər var" - Deputatla sensassion MÜSAHİBƏ

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Arxeologiya, Etnoqrafiya və Antropologiya İnstitutunun sabiq əməkdaşları- tarixçi alim Səbuhi Hüseynov və həyat yoldaşı Gülüstan İsayeva cinayət törətməkdə təqsirləndirilir. İttihama görə, Səbuhi Hüseynov vəzifəsindən sui-istifadə edərək Qarabağın işğaldan azad olunmuş ərazilərində tədqiqat aparılması üçün ayrılmış külli miqdarda vəsaiti mənimsəyib. İddia olunur ki, cinayət əməlində ona İnstitutun kadrlar şöbəsinin müdiri işləmiş həyat yoldaşı Gülüstan İsayeva köməklik göstərib. Təqsirləndirilən şəxslər ümumilikdə 92 min manat mənimsəmədə ittiham olunurlar. Təqsirsizlik prezumpsiyasına görə həmin şəxsləri ittiham etmək, onlar barədə hər hansı hökm çıxarmaq niyyətində deyilik. Bu məsələ ilə hüquq mühafizə orqanları, məhkəmələr məşğul olur. Ancaq bu hadisədən də göründüyü kimi elmi tədqiqata büdcədən ayrılan pulların təyinatı üzrə xərclənməsinə ciddi şübhələr var. Yaranan suallara aydınlıq gətirmək üçün millət vəkili Etibar Əliyevə müraciət etdik.
- Cənab Əliyev, Azərbaycanda dövlət büdcəsindən elmi tədqiqata ayrılan pullar təyinatı üzrə xərclənirmi?
- Mən o informasiya ilə tanışam. Məsələ ilə hüquq-mühafizə orqanları məşğul olduğundan bu barədə şərh vermək istəmirəm. Sualınıza gəlincə, Elmin İnkişafı Fondu tədqiqatlar üçün milyonlarla manat vəsait ayırır. Mən təklif etmişdim ki, onun qrantlarının obyektiv monitorinqi keçirilsin. Tədqiqatlara ayrılan vəsaitlər nəticəli olmalıdır. Mən düşünürəm ki, iki elmi işçi o qədər böyük vəsaiti sərbəst şəkildə, istədikləri kimi mənimsəyə bilməzlər. Bu, mənim qənaətim, şəxsi mövqeyimdir. O qədər böyük vəsait onlara verilibsə, hər halda, o vəsaitin kim tərəfindən verildiyi,- həmin inistut tərəfindənmmi, ya Elmin İnkişafı Fondu tərəfindənmi- bilinməlidir. Əgər Elmin İnkişafı Fondu tərəfindən verilibsə, tədqiqata ayrılan bütün vəsaitlərin monitorinqi aparılmalıdır. Bu pulların istiqaməti üzrə xərclənib, xərclənməməsi kimi amillər yoxlanılmalıdır. Ümumyyətlə, mən düşünürəm ki, elmə ayrılan vəsaitin həcmi bir o qədər də çox deyil. Təbii ki, bu pullar təyinatl üzrə xərclənməlidir.
- Bu pulların üzərində ictimai nəzarət niyə mövcud deyil?
- İctimai nəzarət sıfır səviyyəsindədir. Bu vəsaitlərin xərclənməsində heç bir ictimai nəzarətdən söhbət gedə bilməz. "İctimai iştirakçılıq haqqında" haqqında qanun qəbul olunub. Bir çox təşkilatlarda ictimai nəzarət şuraları yaradılıb. Amma akademiya sistemində və bir çox müəssisələrdə bu cür şuralar fəaliyyət göstərmir. QHT-lərin monitorinq aparmaq imkanı yoxdur.
- Əgər ölkədə alim pul silməklə məşğuldursa, orada elmin inkişafından danışmaq mümkündürmü?
- Təkcə elm sahəsində deyil, başqa sahələrdə də milyonlarla pul silənlər var. Elə korrupsiya materialları var ki, on milyonlarla manat vəsait mənimsəyibblər. Hər halda araşdırma aparılmalıdır ki, bu hansı şəraitdə baş verib. Korrupsiya hallarıı alimlərin üzərinə fokuslamaq düzgün deyil.
- Bəs beynəlxalq təcrübədə necədir? Tədqiqatlara pullar necə ayrılır? O pullar necə xərclənir?
- Beynəlxaq təcrübədə böyük vəsaitlərin üzərində nəzarət mexanzmi var. Orada alimlər, müstəqil ekspertlər nəticələr üçün müəyyən məsuliyyət daşıyırlar. Nəticələr ictimailəşdirilir, nəticələrin hesabatı aparılır. Cəmiyyətin də baş verənlər haqqında məlumatı olur. Amma təəssüflər olsun ki, bizdə layihələrin böyük əksəriyyəti, xüsusilə elm və digər sahələrdə qapaılı şəkildə keçirlir. Bu baxımdan, layihələrin qiymətləndirilməsi çətinlik yaradır.
- Ümumiyyətlə Azərbaycanda elmi nəticələr o qədər də gözə dəymir. Bu nə ilə bağlıdır? Biz elmlə məşğul ola bilmirik, yoxsa necə?
- Elmin populyarlaşdırılması sıfır dərəcəsindədir. Bunun qarşılığında da gənclərimizdə narkomaniya və s. kimi "underground" meyillər yayılır. Nəyə görə biz öz elm adamlarımızı, öz elmi tədqiqatlarımızı populyarlaşdıra, onu ictimai obraza çevirə bilmirik?
- Elmin populyarlaşdırılması ayrıca bir sahədir. Elə də asan bir sahə deyil, çox mürəkkəbdir. Bir çox ölkələrdə yüz illərdir ki, elmin populyarlaşdırılması həyata keçirlir. Elmin populyarlaşdırılması elmi cəmiyyətə açmaq, başadüşülən formada təqdim etməkdir. Hər kəs böyük formullaları, düsturları, qrafikləri anlaya, dərk edə bilməz. Populyarlaşmanın önəmli tərəfi ondan ibarətdir ki, elmi gənclər sadə formada anlaya bilsinlər. Populyarlaşmaq həm də gənclərdə elmə sevgi yaradır. Bir məsələni qeyd edim ki, bizim alim korpusu elmi əsərləri sadə formada çap etmək iqtidarında deyil. Maraq yoxdur, universitetlərin həvəsi yoxdur.
- Türkiyə telekanallarında Celal Şengör, İlber Ortaylı, Erhan Afyonçu kimi elm adamları hər gün efirlərdədir. Bizim Celal Şengörümüz niyə yoxdur?
- Bu da maraqlı sualdır. Əvvəla, televiziya kanalları bu tip mövzulara maraqlı olmalıdır. Amma təəsüflər olsun ki, indi televiziya rəhbərlərinin çoxusu bu işlərdən xəbərsizdirlər və cəmiyyətin maariflənməsində maraqlı deyillər. Məsələnin ikinci tərəfi isə ondan ibarətdir ki, o sadaladığınız elm adamları, onların çox geniş mütaliələri və çox dərin intellektləri var. Bu şəxslər emləri əlaqələndirə bilirlər və daha sonra sadə formada izah edirlər.
- Kolxoz sədri NÜVƏ əmri verdi - Dünyanı təşvişə salan ADDIM
20 mart 2023 14:18
- Əmək Nazirliyi 74 milyona qoyun, keçi, inək alıb camaata verəcək-Təndir)
19 mart 2023 18:50
- Suda oksigen azaldı və milyonlarla ölü balıq sahilə çıxdı...
19 mart 2023 14:14
- Adil Xudadatov da Zakir Fərəcovu xilas edə bilmir: Sumqayıtda borc ...
8 mart 2023 12:35
- “Mərkəzi Komitənin şöbə rəhbəri məni otelə çağırdı…” – MÜSAHİBƏ
5 mart 2023 23:21
- MTN generalına QIZILDAN “Vertu” telefonu almaq üçün...
1 mart 2023 11:49
- Fərəcov ətrafında araşdırma: həbs təhlükəsi, icra başçısı DTX yolunda
16 fevral 2023 11:10
- Vüsal Kərimlinin "bilet biznesi" - Dəyəri 11 qəpik olan dayanacaq bileti niyə 1 manata satılır?
13 fevral 2023 10:32
- Stalin hansı filmlərimizə qadağa qoymuşdu? - MÜSAHİBƏ
11 fevral 2023 09:52
- Türkiyədə nə baş verib- Tektonik silahla zəlzələ, yoxsa ..?
8 fevral 2023 22:15
- Prezidentin yüksək vəzifə verdiyi Mikayılov əvvəl MARKETDƏ işləyib
30 mart 18:34
- Prezident SU ilə bağlı yeni dövlət qurumu yaratdı....
30 mart 18:24
- Prezident Dövlət Xidmətinin yeni binasının açılışında
30 mart 16:19
- Keçmiş gəbhəçilər vahid təşkilatda birləşir? (AÇIQLAMA)
30 mart 15:14
- Zeynəb Xanlarovanın yeni fotosu yayıldı
30 mart 13:16
- Şotlandiyanın müsəlman Baş nazirindən ilk ailəvi - Foto
30 mart 11:20
- “Nar” ardıcıl 4 ildir Müştəri Loyallığı İndeksində liderdir
30 mart 08:49
- “Bədənindəki gülləni həkimlər evdə çıxardı” - Deputatın xanımı
29 mart 16:21
- Deputat öldü
29 mart 15:47
- “Bədənindəki gülləni həkimlər evdə çıxardı” - Deputatın xanımı
29 mart 15:30
- Nazir Ali Sovetin sabiq sədrinin qardaşı oğluna vəzifə verdi
29 mart 12:01
- Türkiyədə zəlzələyə görə, 325 NƏFƏR HƏBS olunub
29 mart 11:34
- “Bakcell”dən iPhone istifadəçilərinə şad xəbər!
29 mart 09:26
- Fazil Mustafa güllələndi - Yenilənib
29 mart 09:19
- Fuad Osmanovun qızı II Yekaterina obrazında filmə çəkilir - Video
28 mart 17:30
- Rövşən Cavadovun kürəkəni vəfat etdi
28 mart 15:38
- Pakistanlı Şotlandiyanın Baş naziri oldu
28 mart 15:12
- Prezidentin Laçına xüsusi nümayəndəsi təyin edildi
28 mart 13:15
- Neftçalada DSK sədri niyə işdən çıxıb?
28 mart 11:46
- Azərbaycanda terror aktı hazırlayan casuslar həbs edildi - Video
28 mart 09:17
- Vasif Talıbovun adamı daha bir vəzifəsini itirdi
27 mart 23:29
- Baş həkim işdən çıxarıldı
27 mart 18:30
- Elçin azadlıqda olduğu halda, mən niyə həbsdəyəm?
27 mart 18:07
- Aftandil İsrafilov xəstəxanaya yerləşdirildi
27 mart 16:15
- Partiya sədri danışdı - Partiya niyə özünü buraxdı...
27 mart 14:45
- Mədət Quliyevə yeni müavin təyin olundu
27 mart 13:50
- Ramiz Mehdiyevin ailəsinə məxsus bankın rəhbəri işdən çıxdı
27 mart 11:21
- Bakı bulvarında müəllim intihar etdi - Foto
27 mart 11:06
- General Rüstəm Muradov vəzifəsindən azad edilib
27 mart 09:07
- “Azərsu” 72 milyon dollar pulu batırıb - Hesablama Palatası.....
26 mart 20:25