Cümhuriyyətin sadiq əsgəri, rusların qənimi Qaçaq Şahverən
Dünya5 mart 2023 16:50

Azərbaycanın qədimdən bu günə qədər tarixdə qalmasında türklərlə yanaşı, digər xalqların çox böyük rolu olub. Xüsusilə aborigen xalqlardan olan talışlar türklərə çiyin-çiyinə bütün işğalçılara qarşı mübarizə aparıblar. Babək dövründə, Səfəvilər dövründə, Əfşarlar dövründə, Cümhuriyyət dövründə və müasir dövrdə talış xalqı türklərlə birgə bütün Vətən döyüşlərində iştirak ediblər.
Babək dövründən Nadir Şaha qədər yaşılpalatarlı döyüşçülər olan talışlar Azərbaycan Cümhuriyyəti uğrunda sovetlərə, ruslara qarşı böyük döyüşlərdə mübariz insanlar olublar. Onlardan biri də Azərbaycan Cümhuriyyətinin uğrunda bütün sevgisi və gücünü ortaya qoyan Qaçaq Şahverəndir.
Kərbəlayı Şahverən Əsgər oğlunun, qardaşı Əşrəfin adları bu gündə ehtiramla çəkilir. Yaşlı nəsil qardaşların at çapmasından, tüfəng oynatmasından iftixarla danışır. Lənkərandan ustalar gətirilərək qardaşların pulu hesabına burada kərpic kürəsi tikilib. Qırmızı kərpicdən minarəli məscid ucaldılıb. Kürədən çıxan kirəmitlərlə kasıb ailələrin evlərinin damı örtülüb.
Şahverən Lerik rayonun Lüləkəran kəndində anadan olub. Rusların Azərbaycan xalqının başına gətirdiklərini görüb 1912-ci ildən qaçaq həyatını seçib. O zamankı sənədlərdə yazılır: "Zuvand pristavlığında (indi Lerik) ən böyük dəstəyə Qaçaq Şahverən başçılıq edir. Talış və tatar (türk) döyüşçülərinin birləşdiyi bu dəstə Rusiya İmperiyası üçün təhlükə yaradır”.
1917-ci ildən Lerik ərazisində böyük söz sahibi olan Qaçan Şahverəni aradan götürmək üçün Rusiya polis sistemi böyük dəstə yaradıb. Onlara isə kömək edəm sovetlərə xidmət edən Bala Məmməd Zuvandski idi. Buna baxmayaraq, ona yaxın durmaq çox çətin idi. Qaçaq Şahverən tədbirli və uzaqgörən insan olub. Şahverən Cümhuriyyətə o qədər bağlı idi ki, dostu, türk Camal paşanın yardımı ilə bölgənin pristavı təyin edilmişdi və 1918-20 ci illərdə bu vəzifəni daşıyıb.

Bu gün sovet təbliğatının qurbanı olan şəxslərdən bəziləri Qaçaq Şahverəni "quldur” kimi qələmə verirlər. Bilirsiz niyə? Çünki Şahverən yalnız rus əsgərlərini və zabitlərini harda görürdü dərhal məhv edirdi. Ruslar onun başına çox böyük pullar qoyurdu. Belə informasiya yayırdılar ki, guya Qaçaq Şahverən kəndiləri soyur, talayır. Amma rəsmi qaynaq və sənədlərdə belə məlumata rast gəlmədim. Bu gün o zonanın bəzi adamları elə hesab edirlər ki, Şahverən ruslara qarşı düz savaşmaqla düz etməyib və ona görə də ruslar Lerik və Lənkəran ərazisində çox adama zülm ediblər. Bu düşüncədə olan insanlar çox yanılırlar. Qaçaq Şahverən olmasaydı ruslar Lerik və Lənkəran ərazilərində minlərlə insanı sürgün edib, qətl edərdilər.
1921-ci ilin yanvarın əvvəllərində Lerik ətrafında Şahverənin başçılıq etdiyi üsyan yenidən alovlandı. Şahverən taktiki gediş edərək, buradakı sovet ordusuna ciddi zərbələr endirdi. Yanvarın 9-dan 26-dək bölgədə gedən döyüşlərdə əlahiddə sovet süvari divizionu 196 nəfər itki verib, 78 nəfər yaralanıb, 75 nəfər isə döyüş qabiliyyətini itirmişdi. Rusların niyyəti onu diri tutmaq idi, ancaq məqsədlərinə çata bilmədilər. Gedib kəndin üstündəki qalada məskən salan Şahverən mübarizəni davam edirdi.
Lakin əlavə qüvvələr, ağır silahlardan istifadə Şahverənin dəstəsini ciddi itki verməsinə səbəb olur. Nəticə o məcbur qalaraq ailəsini götürüb İrana köçür. Orda yenidən dəstə toplayıb geri qayıtmaq üçün çalışır, uzun illər Lerik əhalisinə maddi dəstək edir. 1942-ci ildə İrana daxil olan sovet ordusu burda olan qaçaqları bir-bir məhv edir, amma Qaçaq Şahverənə yaxın dura bilmirlər. Axırda onu namaz qıldığı yerdə kürəyindən güllə ilə öldürülər.
Zaur Əliyev, dosent
P.S. Qaçaq Şahverən Azərbaycanın tanınan jurnalisti Vidadi Məmmədovun babasıdır.
Oxşar xəbərlər
- Partiya sədri danışdı - Partiya niyə özünü buraxdı...
27 mart 2023 14:45
- Ramiz Mehdiyevin gəlininin bankından 316 min pul oğurlandı
19 mart 2023 15:13
- “Nar” Müştəri Xidmətləri artıq KOBİA-da
15 mart 2023 11:54
- “Nar” “Fərqli Fərdlər” Konqresində sosial layihələrlə bağlı təcrübəsini...
14 mart 2023 17:49
- “Nar” abunəçilərinin 98%-i müştəri xidmətlərindən məmnun qalıb
10 mart 2023 15:38
- Gənc İT mütəxəssisləri Nar şəbəkəsində təcrübə keçir
9 mart 2023 18:47
- Prezident bir qrup qadına medal - Siyahı
6 mart 2023 14:09
- Bakıdakı çıxışına görə tənbeh olunan Podqornı–Suslov ona nə təklif edib?
5 mart 2023 19:24
- Azərbaycanın məşhur partiyası ÖZÜNÜ BURAXDI....
2 mart 2023 23:47
- Zahid Oruc 12 ton su alır
15 fevral 2023 21:42
Xəbər lenti
- Neftçalada DSK sədri niyə işdən çıxıb?
28 mart 11:46
- Azərbaycanda terror aktı hazırlayan casuslar həbs edildi - Video
28 mart 09:17
- Zakir Fərəcovu həbsə aparacaq DOSYE
27 mart 23:41
- Vasif Talıbovun adamı daha bir vəzifəsini itirdi
27 mart 23:29
- Baş həkim işdən çıxarıldı
27 mart 18:30
- Elçin azadlıqda olduğu halda, mən niyə həbsdəyəm?
27 mart 18:07
- Aftandil İsrafilov xəstəxanaya yerləşdirildi
27 mart 16:15
- Partiya sədri danışdı - Partiya niyə özünü buraxdı...
27 mart 14:45
- Mədət Quliyevə yeni müavin təyin olundu
27 mart 13:50
- Ramiz Mehdiyevin ailəsinə məxsus bankın rəhbəri işdən çıxdı
27 mart 11:21
- Bakı bulvarında müəllim intihar etdi - Foto
27 mart 11:06
- General Rüstəm Muradov vəzifəsindən azad edilib
27 mart 09:07
- “Azərsu” 72 milyon dollar pulu batırıb - Hesablama Palatası.....
26 mart 20:25
- Ürək 48 saat öncə XƏBƏR göndərir - ÖLÜM
26 mart 17:56
- 2000-dən çox MUMİYALANMIŞ qoç başı ... ŞOK
26 mart 17:33
- Bu dünyada sizə yer yoxdur
26 mart 16:50
- XƏBƏRDARLIQ - 3 gün ərzində çölə çıxmayın - VİDEO
26 mart 15:00
- Papa bu dəfə gödəkçəsi ilə gündəm oldu
26 mart 14:46
- 124 saylı məktəbin direktoru özünü Ertoğrula bənzətdi: Qalxın, SULTAN gəlir
26 mart 13:28
- Azərbaycanlı milyarder Putini tənqid etdi
26 mart 12:42
- Azərbaycanın neçə Milli Qəhrəmanı var, kimlər sağdır? (SİYAHI)
26 mart 12:22
- Müəllimlərə ən çox maaş verən ölkələr - 5000 DOLLAR
26 mart 12:10
- Ermənilər Yunan allahı NEMESİSi niyə şüara çevirdilər..?
26 mart 12:04
- Mikroavtobus süpürgəçini vurub öldürdü
26 mart 11:52
- Bərdə sakinini PULEMYOTU satmaq üçün ... - Foto
26 mart 11:45
- Muharrem İnce prezident seçkilərində 3-cü namizəd oldu
26 mart 11:37
- Kür Xəzərə qovuşdu - Fotolar
25 mart 17:05
- Partiyalar çətin durumda - Üzvlük məsələsində hansı problem yaranıb?
25 mart 16:53
- Sabunçu Tibb Mərkəzinə yeni direktor təyin edilib
25 mart 15:12
- Bakıda “Mercedes” ticarət mərkəzinə girdi - Fotolar
25 mart 14:58
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya