3 qardaşını müharibədə itirən nazir – ən mürəkkəb, anlaşılmaz diplomat

1945-ci ilin oktyabrın 24-də dünyanın ən güclü 50 dövləti tərəfindən yaradılmış Birləşmiş Millətlər Təşkilatının mandat sisteminə hazırda 193 ölkə daxildir. Baş Qərargahı Nyu-York şəhərində yerləşən təşkilatın əsas məqsədlərindən biri münaqişələrin sülh yolu ilə tənzimlənməsi və kollektiv tədbirlər qəbul etməklə beynəlxalq sülhün və təhlükəsizliyin qorunub saxlanmasıdır. Bununla bağlı bu illər ərzində BMT-də çoxsaylı dinləmələr, üzv ölkələrin dövlət başçılarının və xarici işlər nazirlərinin çıxışları səsləndirilib. Bu mötəbər tədbirlər zamanı BMT tribunasında kuryoz hadisələr də az olmayıb. Belə hadisələrdən biri 1967-ci ildə SSRİ-nin xarici işlər naziri Andrey Qromıkonun “müəllifliyi” ilə baş verib.
Qeyd edək ki, Andrey Qromıko fasiləsiz olaraq 28 il (1957-1985-ci illər) SSRİ-nin Xarici İşlər Nazirliyinə rəhbərlik edib. Hələ Stalinin hakimiyyəti illərindən beynəlxalq müstəvidə populyarlıq qazanan Qromıko xarici həmkarları arasında olduqca çətin, mürəkkəb, anlaşılmaz bir diplomat kimi tanınıb. Çox nadir hallarda üzündə təbəssüm görünən Qromıkodan “hə” cavabını az hallarda almaq mümkün olub. Elə bu səbəbdən də xarici diplomatlar onu “Cənab Yox” adlandırıblar.
Olduqca güclü yaddaşa və zəngin informasiyalara malik olan sovet diplomatı ən çətin görüşlərdə belə heç vaxt yazılı kağızlardan istifadə etməyib. Görüşlər əsnasında onun illər öncə baş vermiş bir hadisənin ən kiçik detallarına qədər faktları dəqiqliklə söyləməsi qarşı tərəfi həmişə təəccübləndirib.
Qromıko yüksək ranqlı dövlət məmurları arasında yeganə şəxs olub ki, Kremldə heç kimlə dostluq etməyib. Onun həyat tərzini avtomatlaşdırılmış maşına bənzədiblər. Nazirin gündəlik rejimi dəqiq və dəyişməz olub. İşə getməzdən əvvəl səhər saatlarında idman, işdən sonra hər gün 10 kilometr piyada gəzmək, gecə saatlarına qədər mənzilindəki, yaxud da bağ evindəki iş kabinetində işləmək.
Qromıko sağlamlıq durumuna da ciddi diqqət yetirib. O, vaxtlı-vaxtında həkim müayinələrindən keçib, həkimlərin tövsiyələrinə dırnaqarası yanaşmayıb. Nazir daha çox Krımda istirahət və müalicəyə üstünlük verib.
Qromıkonun qarderobu da həmkarlarından fərqlənib. 28 illik nazirlik fəaliyyətində onu yalnız tünd rəngli kostyumda, açıq rəngli köynəkdə və kostyumunun rənginə uyğun qalstukda görmək mümkün olub. Nazirin köhnə dəbli şlyapaları isə Amerikadan göndərilib. Qromıko yalnız bir dəfə geyim ənənəsini pozub. Kubada səfərdə olarkən Fidel Kastro sovet diplomatının şərəfinə növbəti ziyafəti açıq havada verəndə, qonaqlara ziyafətə yüngül geyimdə gəlməyi xahiş edib. Məhz həmin ziyafətdə Qromıko ilk dəfə tünd rəngli pencəyini açıq rəngli yüngül gödəkçə ilə əvəzləyib.
Nazir olduğu müddətdə Qromıkonun kabinetinə giriş-çıxış son dərəcə məhdud olub. Bir neçə nəfəri çıxmaq şərti ilə nazirliyin əməkdaşları öz rəhbərlərini yalnız televiziyada və qəzetlərdə görüblər.
Qromıkonun işdə tələbkarlığı son həddə çatıb. Hədsiz dərəcədə səliqə-sahman sahibi olan nazir əməkdaşlarından da bunu tələb edib. Ən adi arayışın 5-10 dəqiqə gecikməsi nazir tərəfindən töhmətin verilməsi ilə nəticələnib. Amma Qromıko özü yaratdığı problemi heç vaxt dilə gətirməyib. Belə ki, onun xətti o qədər anlaşılmaz olub ki, köməkçiləri nazirin əl yazmalarını oxumaqda, makinada çap etməkdə böyük çətinlik və problemlərlə üzləşiblər.
Qromıko üçün “güzəştə getmək” ifadəsi mövcud olmayıb. Təkcə xarici səfərlərdə deyil, elə Moskvada da baş katiblərlə hər hansı bir məsələnin müzakirəsində Qromıko öz bildiyinə və istədiyinə inandırmağı bacarıb. Bu cür prinsipiallıq Brejnev, Andropov, Çernenko tərəfindən qəbul edilsə də, Xruşov Qromıkonun inadkarlığını həzm edə bilməyib. 1963-cü ilin sonlarında Xruşov Qromıko haqqında qərarını açıqlayaraq onu vəzifədən uzaqlaşdıracağını gizlətməyib. Amma onun yarımçıq qalan hakimiyyət ömrü bu planın gerçəkləşməsinə imkan verməyib.
Qromıko nazir işlədiyi illərdə uzun-uzadı müzakirələrdən, davamlı görüşlərdən yorulmayıb. Üç qardaşını sovet-alman müharibəsində itirən nazir “bir günlük müharibədənsə on illik danışıqlar daha yaxşıdır” deyə bütün məsələləri, gərgin münasibətləri danışıqlar masası arxasında həll etməyə daha çox üstünlük verib.
Qromıkonun ən problemli məsələsi onun hədsiz dərəcədə istiliyə meylli olması olub. Yay-qış nazir kostyumun altından isti alt paltarı geyinib. Elə yuxarıda qeyd etdiyimiz BMT-dəki kuryoz hadisə də bununla bağlı olub. Qromıko məruzə üçün tribunaya çıxıb. Çıxışına başladıqdan 5-10 dəqiqə sonra nazir huşunu itirərək yıxılıb. Dərhal onu başqa bir otağa aparıblar. Otağın pəncərisini açıblar, ona sərin su veriblər, köynəyinin yaxalığını boşaldıblar. Bir neçə dəqiqədən sonra o, özünə gəlib və zala qayıdaraq tribunadan çıxışını davam etdirib. Həmin iclasdan sonra Qromıko Nyu-Yorkun ən tanınmış klinikalarında tibbi müayinədən keçib. Nazirin səhhətində ciddi problem aşkar edilməyib. Mütəxəssislər huşunu itirmək probleminin hansı səbəbdən yarandığını açıqlayaraq bildiriblər ki, Qromıko hədsiz dərəcədə isti geyindiyindən ürəyi sıxılıb və yıxılıb.
Buna baxmayaraq, Qromıko öz “şakər”indən əl çəkməyib. O, hətta isti Asiya ölkələrinə səfər edəndə də, temperaturun 35-40 dərəcə olduğu yerlərdə kostyumun altındakı isti alt paltarlarını çıxarmayıb.
Ağır müharibə illərini görməyinə, gərgin fəaliyyətinə baxmayaraq, Qromıko 80 il ömür sürüb. O, 1989-cu ildə 80 illik yubileyinə 3 gün qalmış vəfat edib. Sabiq naziri Kreml nekropolunda dəfn etmək planlaşdırılanda, ailə üzvləri onun vəsiyyətini dəfn komissiyasına təqdim ediblər. Vəsiyyətinə uyğun olaraq Qromıko Moskvada, Novodeviçye qəbiristanlığında dəfn edilib.
İlham Cəmiloğlu,
Musavat.com
- Gürcüstan prezidenti bu gün Azərbaycana gələcək
15 aprel 2025 12:05
- Bu dəmir yolu bizə milyardlar gətirəcək - Paşinyan Zəngəzur dəhlizindən danışdı
13 aprel 2025 14:33
- Vilayət Eyvazov rəislərə tapşırıq verdi - FOTOLAR/VİDEO
8 aprel 2025 19:28
- Əbülüfos Qarayev ötən il Rusiyada təkcə balıq biznesindən 147 milyon gəlir əldə edib..
6 aprel 2025 20:16
- Bakıda Prezidentin iştirakı ilə iclaslar keçirildi
4 aprel 2025 19:41
- Sabahdan iş günləri başlayır
31 mart 2025 19:39
- Bayramdan sonra ilk DƏRS GÜNÜ
31 mart 2025 01:20
- Avropa və Afrika bizim, Hindistan, İran sizin - Hitler Molotovla bazarlaşmaq istəyib
31 mart 2025 00:10
- Qəzza razılaşmasının növbəti mərhələsinin müzakirəsinə hazırıq – Netanyahu
30 mart 2025 22:22
- Türkiyə Azərbaycanın haqlı mübarizəsinə dəstək verməyə davam edir - Yaşar Gülər
30 mart 2025 17:18
- Дрессировщик обезьян - помощнице: Дай по башке ему !
21 aprel 16:54
- 5 nəfər Ədalət Partiyasının sədri olmaq istəyir
21 aprel 16:21
- Onun vəfatı xəbərini dərin sarsıntı hissi ilə qarşıladıq - Prezident
21 aprel 16:12
- İran Prezidenti aprelin 28-də Azərbaycana səfər edəcək
18 aprel 15:37
- Prezidentlərin təkbətək görüşü başladı
16 aprel 13:01
- Mehdiyevlə bağlı YENİ XƏBƏR - AMEA-da yeyintilər və...
16 aprel 12:22
- Deputatın oğlu dayısı oğlunun külli miqdarda pulunu mənimsəyib? - ŞİKAYƏT
16 aprel 12:15
- Mehriban Əliyeva 1 saylı körpələr evində və 1 saylı uşaq evi sosial xidmət müəssisəsində oldu - FOTO
15 aprel 23:38
- Azərbaycanda tələbə özünü güllələdi - FOTO
15 aprel 23:21
- Məmməd Musayev yola salındı
15 aprel 23:05
- Sloveniyanın XİN rəhbəri Bakıya gəlir
15 aprel 13:21
- Gürcüstan prezidenti bu gün Azərbaycana gələcək
15 aprel 12:05
- Yoxlasaq diplomların yarısı saxta ÇIXACAQ: Niyə hər şeyi cəmiyyətin boynuna yıxırsız? - GƏRGİN DEBAT
15 aprel 11:44
- Akademik Zərifə xanım Əliyeva – elmi və ictimai fəaliyyətin işığında
15 aprel 11:04
- Deputat Azər Allahverənovun növbəti vətəndaş qəbulu Zabrat qəsəbəsində keçirilib
14 aprel 16:36
- İlham Əliyev Faiq Həsənovu təbrik etdi
14 aprel 15:58
- Saxta generala - 8 il 6 ay həbs verildi
14 aprel 15:27
- Leysan, dolu, qar - Sabahın havası
14 aprel 14:39
- 72 yaşında bu qədər sərvətə sahibdir
14 aprel 13:43
- Prezident qəbul keçirdi - Fotolar - Yenilə
14 aprel 12:29
- Stalinin DNT-si: alimlər onun şifrəsini açdıqdan sonra nələr bəlli olub?
14 aprel 00:01
- Ürəyi xəstə olanlar yeməməlidir – Həkim
13 aprel 23:52
- 1990-cı ildə AXC və Ter-Petrosyan Riqada Qarabağla bağlı nələri müzakirə edib? – FOTOXRONİKA
13 aprel 23:24
- ŞOK : Uçan naməlum obyekt 23 sovet əsgərini DAŞA ÇEVİRİB
13 aprel 23:01
- Rusiya onun sədaqətini danışır - Başqırdların Haçikosu
13 aprel 22:42
- Türkiyəni silkələyən qətllə bağlı ŞOK: Sabah 15 nəfər... - FOTO
13 aprel 20:31
- Türkcəni gah öyrənirsən, gah unudursan... - Ərdoğan Kosovo prezidentinə
13 aprel 20:10
- Dünyanın ən şirin canlısı Xəzərdə yaşayır: İqlim dəyişikliyinə görə yox ola bilər
13 aprel 15:47
- Bu dəmir yolu bizə milyardlar gətirəcək - Paşinyan Zəngəzur dəhlizindən danışdı
13 aprel 14:33
- Əş-Şaraa türkmən generalı yüksək hərbi vəzifəyə təyin etdi
13 aprel 14:24