Qorbaçov zınqırovdur, dövlət papağı onun başı üçün deyil - Qromıko; 40 il öncə bu gün...

Bu gün Mixail Qorbaçovun SSRİ-nin rəhbəri postuna gəlməsinin 40-cı ildönümüdür. Bu hadisə 1985-ci ilin mart ayının 11-də olub.
Martın 10-da Sov.İKP MK-nın baş katibi Konstantin Çernenko uzun sürən ağır xəstəlikdən sonra ölüb və ölkə başsız qalıb.
“Kreml həkimi” Yevgeni Çazov və Mərkəzi Komitənin ümumi şöbəsinin müdiri Klavdi Boqolyubov bu barədə Siyasi Bürö üzvlərinə xəbər veriblər və ölkəni idarə edənlər Kremlə toplaşıb.
Sov.İKP MK-nın təşkilati işlər üzrə katibi Yeqor Liqaçov həmin axşam şəhərdən kənarda, Qorki-10 kəndindəki bağ evində olub. Boqolyubov onu Siyasi Büro üzvlərinin və üzvlüyə namizədlərin toplaşdığı Kremlə dəvət edib. Liqaçovun Kremlə gəlməsi yarım saat çəkib.
Həmin vaxt partiyanın de-fakto “ikinci katib”i olan Mixail Qorbaçov Çernenkonun ölüm xəbərini işdən yeni qayıtdığı evində alıb. Bunu ona dostu Çazov xəbər verib.
Fövqəladə iclasın başlamasına az qalmış Qorbaçov Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri və SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini Andrey Qromıko ilə görüşüb.
“Andrey Andreeviç, biz qüvvələri birləşdirməliyik: bu, çox vacib məqamdır. “Düşünürəm ki, hər şey aydındır...”,- Qorbaçov Qromıkoya deyib və onunla razılığa gəlib. Daha sonra o, SSRİ DTK-nın sədri Viktor Çebrikovun dəstəyini alıb.
Protokola görə, öncə dəfn komissiyası yaratmaq və onun sədrini seçmək lazım olub. O vaxtlar belə bir yazılmamış qayda olub ki, dəfn komissiyasının sədri kim seçilirsə, partiyanın rəhbəri də o olur.
Ancaq Qorbaçovun dəfn komissiyasının sədri seçilməsi avtomatik olmayıb. Yeqor Liqaçovun xatirələrinə görə, dəfn komissiyasının sədrinin seçilməsi çox çətin şəraitdə keçib.
“Bundan sonra yaranmış vəziyyətin mürəkkəbliyi dərhal üzə çıxdı: son aylarda Siyasi Büronun iclaslarını keçirən Qorbaçov sədrlik masasında otursa da, mərkəzdə yox, bir növ kənarda idi. Bu, sanki yeni baş katib məsələsinin qeyri-müəyyənliyini vurğulayırdı”, - Liqaçov yazıb.
Çernenkonun xatirəsini bir dəqiqəlik sükutla yad edən Qorbaçov ertəsi gün Sov.İKP MK-nın Siyasi Bürosunun növbəti iclasının və plenumunun keçirilməsini və yeni baş katibin rəsmən seçilməsini təklif edib. Kiminsə tələsməmək təklifinə baxmayaraq, baş katibin seçilməsi üçün görünməmiş qısa müddətə qərar verilib.
“Birdən Siyasi Büronun iclas zalında sükut çökdü. Bu açıq-aydın əsəbi və anormal fasilənin nə qədər davam etdiyini xatırlamaq indi mənim üçün çətindir, amma mənə sonsuz görünürdü”, - deyə xatirələrini yazan Liqaçov qeyd edib ki, əvvəllər baş katiblər belə gecikmələr olmadan seçilirdilər. Həm Andropov, həm də Çernenko seçləndə belə olub. Amma bu dəfə tam aydınlıq olmayıb.
Sonda Qorbaçov dəfn komissiyasının sədri seçilib. Tarixçilər qeyd edirlər ki, bu tələskənləyin xüsusi və həlledici səbəbi olub. SSRİ-nin rəhbəri olmağa iddialı şəxslərdən ikisi Kremldən kənarda, uzaqlarda imiş. Onlar gəlib çatmamış məsələni həll etmək lazım gəlib.
Baş katibliyə iddialı MK katibi Qriqori Romanov (1923-2008) Qorbaçovla rəqabət apara biləcək nüfuza sahib olub və o, Qorbaçovun dəfn komissiyasının sədri seçilməsindən yalnız Siyasi Büronun axşam iclasından sonra xəbər tutub. Həmin vaxt o, Litvada, Palanqa kurortunda istirahətdə olub. Mərkəzi Komitənin şöbə müdiri Boqolyubov onu baş vermiş hadisə ilə bağlı Kremlə çağıranda Romanov niyə daha əvvəl zəng etmədiyini soruşub və Bogolyubov ona belə cavab verib: "Mənə demədilər".
Romanov ümidsizcəsinə Moskvaya mümkün qədər tez çatmağa çalışıb. Əvvəlcə pis hava şəraitinə görə onun uçuşunu təxirə salmaq istəsələr də, MK katibi təkid edib. Onun təyyarəsi dəniz üzərində əsən güclü külək səbəbindən az qala qəzaya uğrayacaqmış.
“Heç kim Qorbaçovu ciddi hesab etmirdi, lakin biz ertəsi gün Moskvaya gələndə o, bizi gözləmədən artıq hər şeyi etmişdi. Siyasi Büroda mövcud olan qaydaların tələbinə baxmayaraq, o, artıq hamı ilə gizli sövdələşmə etmişdi”, – Qriqori Romanov illər sonra “Financial Times”-a müsahibəsində deyib.
Baş katib postuna daha bir mümkün namizəd, Ukrayna Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi Vladimir Şerbitski isə martın 10-11-də ABŞ-da səfərdə olub. Onun təyyarəsi hansısa bəhanə ilə Nyu-Yorkda saxlanılıb.
Beləliklə, 1985-ci il martın 11-də Sov.İKP MK-nın Siyasi Bürosunun növbəti iclası və plenumu keçirilib və bu iclasda Mixail Qorbaçov rəsmən baş katib seçilib. Amma buna qədər Yeqor Liqaçov xeyli hazırlıq işləri görüb. O, bir çox vilayət komitələrinin katiblərini SSRİ-nin hər yerindən Moskvadakı plenuma çağırıb və onların hamısına Qorbaçovu dəstəkləmək barədə tapşırıq verib.
SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini Andrey Qromıko Qorbaçovla əvvəlcədən razılaşıb ki, əgər o, SSRİ-də ən yüksək hökumət vəzifəsi olan Ali Sovetin Rəyasət Heyətinin sədri vəzifəsini alarsa, baş katib vəzifəsinə onun namizədliyini dəstəkləyəcək. Bu barədə də razılıq əldə olunub.
Baş katibin namizədliyinin müzakirə olunduğu Siyasi Büro iclasında müxtəlif adlar səslənib. Sonda Andrey Qromıko deyib ki, tabut daşımağı dayandıracağıq. Yəni daha qoca adam baş katib olmayacaq.
“Qorbaçovun baş katibliyə namizədliyi martın 11-də keçirilən plenumda Andrey Qromıko tərəfindən təklif edildi. Siyasi Büronun iclasında Qrişin dərhal onu dəstəklədi - o, başa düşdü ki, məsələ əvvəlcədən məlum olan bir nəticədir. Siyasi Büronun bütün üzvləri və namizəd üzvləri çıxış etdilər - və hamısı Qorbaçov üçün”, - Yakovlev yazıb.
Qorbaçov və Qomanov
Andrey Qromıko ən yüksək dövlət vəzifəsini alsa da, tezliklə Qorbaçova görə məyus olub və oğlu Anatoliyə belə bir söz deyib: “Bu, kişi deyil, nəsə bir zınqırovdur. Dövlət papağı Senkanın başı üçün deyil”.
Üç ildən sonra Qorbaşov Qromıkonu istefaya göndərib və həmin vəzifəni özü tutub.
Qriqori Romanov Qorbaçovun dövründə vəzifədə cəmi 3 ay qalıb. Şerbitski isə öz vəzifəsini 4 il qoruya bilib.
Araz Altaylı
- Ali Məhkəmədən ad, soyad və ata adının dəyişdirilməsi ilə bağlı mühüm qərar
3 sentyabr 2025 12:22
- Vasif Talıbovun mobil telefonunu KƏSMƏK qərarı
3 sentyabr 2025 11:17
- Kaş adamın cibində bunun bir qırığı ola... - Psixeya nə istəyir?
3 sentyabr 2025 10:31
- Arzular çin oldu, həm də Çində oldu
3 sentyabr 2025 09:57
- Hər bir insanın İLDƏ BİR DƏFƏ verməli olduğu analizlər
3 sentyabr 2025 01:55
- Mən Putinlə bağlı çox məyus olmuşam - Tramp dünyanı şoka salan açıqlama verdi
2 sentyabr 2025 23:20
- Elmira Axundovanın adı keçən iş Sabunçu məhkəməsində - Gizli ödəmə və açıq haqsızlıq
2 sentyabr 2025 16:22
- Tramp bu gün vacib açıqlama verəcək - Ağ Ev
2 sentyabr 2025 11:57
- Şəhid müəllimin oğlu tələbə, qızı magistr oldu
2 sentyabr 2025 10:51
- Astarada məsciddə MOLLA AĞZINDAN bıçaqlandı - KREDITƏ görə..
2 sentyabr 2025 10:27
- Bu universitetə yeni rektor təyin edildi
03 sentyabr 12:29
- Ali Məhkəmədən ad, soyad və ata adının dəyişdirilməsi ilə bağlı mühüm qərar
03 sentyabr 12:22
- Vasif Talıbovun mobil telefonunu KƏSMƏK qərarı
03 sentyabr 11:17
- Kaş adamın cibində bunun bir qırığı ola... - Psixeya nə istəyir?
03 sentyabr 10:31
- Arzular çin oldu, həm də Çində oldu
03 sentyabr 09:49
- Prezident Pekində paradı izlədi
03 sentyabr 09:36
- 51 yaşında tələbə oldu
03 sentyabr 02:29
- Zakir Fərəcova yaxın kadrın ölkədən çıxışına STOP qoyuldu
03 sentyabr 02:18
- Hər bir insanın İLDƏ BİR DƏFƏ verməli olduğu analizlər
03 sentyabr 01:55
- Mən Putinlə bağlı çox məyus olmuşam - Tramp dünyanı şoka salan açıqlama verdi
02 sentyabr 23:20
- Alman alimlər xərçəngin dərmanını tapdı
02 sentyabr 21:55
- Elmira Axundovanın adı keçən iş Sabunçu məhkəməsində - Gizli ödəmə və açıq haqsızlıq
02 sentyabr 16:22
- Naxçıvan şəhərində işıq olmayacaq
02 sentyabr 14:18
- Ukraynadakı müharibədə 2000-ə yaxın Şimali koreyalı əsgər ölüb
02 sentyabr 12:22
- Tramp bu gün vacib açıqlama verəcək - Ağ Ev
02 sentyabr 11:57
- Prezident Powerchina group şirkətlər qrupunun icraçı vitse-prezidenti ilə görüşdü (FOTO)
02 sentyabr 11:49
- Şəhid müəllimin oğlu tələbə, qızı magistr oldu
02 sentyabr 10:51
- Astarada məsciddə MOLLA AĞZINDAN bıçaqlandı - KREDITƏ görə..
02 sentyabr 10:27
- Ölkədə bir dənə də olsun gözəllik salonu qalmayacaq
02 sentyabr 00:37
- Azərbaycanlı qadın Finlandiyada öldürüldü
01 sentyabr 23:33
- Ərdoğan və Pezeşkian Çində görüşdü
01 sentyabr 23:17
- Eldar Namazov Seçim Komissiyasının üzvü oldu
01 sentyabr 22:08
- Külli miqdarda RÜŞVƏTƏ görə ... AZADLIĞA BURAXILDI ...
01 sentyabr 17:06
- Lisey direktorunun ölkədən çıxışına STOP qoyuldu
01 sentyabr 15:34
- Naxçıvanda 75 yaşlı qarını qəddarlıqla öldürən 2 qadının məhkəməsi keçirildi
01 sentyabr 13:53
- Prezident Paşinyanla görüşdü - Video
01 sentyabr 13:10
- Bakıda Mərkəzi Park-da 2 yaşlı UŞAQ KANALİZASİYA QUYUSUNA DÜŞDÜ - Fotolar
01 sentyabr 13:03
- Seymur Orucovun həbsdə olan qohumu mənimsədiyi pulları geri qaytaracaq - Qərar verildi
01 sentyabr 12:41
- Prezident Əliyev Ərdoğanla görüşdü (YENİLƏNİB)
01 sentyabr 11:18
- Azərbaycanlı iş adamının ŞOK SƏRVƏTİ - Milyardlarla...
01 sentyabr 11:10