Qorbaçov zınqırovdur, dövlət papağı onun başı üçün deyil - Qromıko; 40 il öncə bu gün...

Bu gün Mixail Qorbaçovun SSRİ-nin rəhbəri postuna gəlməsinin 40-cı ildönümüdür. Bu hadisə 1985-ci ilin mart ayının 11-də olub.
Martın 10-da Sov.İKP MK-nın baş katibi Konstantin Çernenko uzun sürən ağır xəstəlikdən sonra ölüb və ölkə başsız qalıb.
“Kreml həkimi” Yevgeni Çazov və Mərkəzi Komitənin ümumi şöbəsinin müdiri Klavdi Boqolyubov bu barədə Siyasi Bürö üzvlərinə xəbər veriblər və ölkəni idarə edənlər Kremlə toplaşıb.
Sov.İKP MK-nın təşkilati işlər üzrə katibi Yeqor Liqaçov həmin axşam şəhərdən kənarda, Qorki-10 kəndindəki bağ evində olub. Boqolyubov onu Siyasi Büro üzvlərinin və üzvlüyə namizədlərin toplaşdığı Kremlə dəvət edib. Liqaçovun Kremlə gəlməsi yarım saat çəkib.
Həmin vaxt partiyanın de-fakto “ikinci katib”i olan Mixail Qorbaçov Çernenkonun ölüm xəbərini işdən yeni qayıtdığı evində alıb. Bunu ona dostu Çazov xəbər verib.
Fövqəladə iclasın başlamasına az qalmış Qorbaçov Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri və SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini Andrey Qromıko ilə görüşüb.
“Andrey Andreeviç, biz qüvvələri birləşdirməliyik: bu, çox vacib məqamdır. “Düşünürəm ki, hər şey aydındır...”,- Qorbaçov Qromıkoya deyib və onunla razılığa gəlib. Daha sonra o, SSRİ DTK-nın sədri Viktor Çebrikovun dəstəyini alıb.
Protokola görə, öncə dəfn komissiyası yaratmaq və onun sədrini seçmək lazım olub. O vaxtlar belə bir yazılmamış qayda olub ki, dəfn komissiyasının sədri kim seçilirsə, partiyanın rəhbəri də o olur.
Ancaq Qorbaçovun dəfn komissiyasının sədri seçilməsi avtomatik olmayıb. Yeqor Liqaçovun xatirələrinə görə, dəfn komissiyasının sədrinin seçilməsi çox çətin şəraitdə keçib.
“Bundan sonra yaranmış vəziyyətin mürəkkəbliyi dərhal üzə çıxdı: son aylarda Siyasi Büronun iclaslarını keçirən Qorbaçov sədrlik masasında otursa da, mərkəzdə yox, bir növ kənarda idi. Bu, sanki yeni baş katib məsələsinin qeyri-müəyyənliyini vurğulayırdı”, - Liqaçov yazıb.
Çernenkonun xatirəsini bir dəqiqəlik sükutla yad edən Qorbaçov ertəsi gün Sov.İKP MK-nın Siyasi Bürosunun növbəti iclasının və plenumunun keçirilməsini və yeni baş katibin rəsmən seçilməsini təklif edib. Kiminsə tələsməmək təklifinə baxmayaraq, baş katibin seçilməsi üçün görünməmiş qısa müddətə qərar verilib.
“Birdən Siyasi Büronun iclas zalında sükut çökdü. Bu açıq-aydın əsəbi və anormal fasilənin nə qədər davam etdiyini xatırlamaq indi mənim üçün çətindir, amma mənə sonsuz görünürdü”, - deyə xatirələrini yazan Liqaçov qeyd edib ki, əvvəllər baş katiblər belə gecikmələr olmadan seçilirdilər. Həm Andropov, həm də Çernenko seçləndə belə olub. Amma bu dəfə tam aydınlıq olmayıb.
Sonda Qorbaçov dəfn komissiyasının sədri seçilib. Tarixçilər qeyd edirlər ki, bu tələskənləyin xüsusi və həlledici səbəbi olub. SSRİ-nin rəhbəri olmağa iddialı şəxslərdən ikisi Kremldən kənarda, uzaqlarda imiş. Onlar gəlib çatmamış məsələni həll etmək lazım gəlib.
Baş katibliyə iddialı MK katibi Qriqori Romanov (1923-2008) Qorbaçovla rəqabət apara biləcək nüfuza sahib olub və o, Qorbaçovun dəfn komissiyasının sədri seçilməsindən yalnız Siyasi Büronun axşam iclasından sonra xəbər tutub. Həmin vaxt o, Litvada, Palanqa kurortunda istirahətdə olub. Mərkəzi Komitənin şöbə müdiri Boqolyubov onu baş vermiş hadisə ilə bağlı Kremlə çağıranda Romanov niyə daha əvvəl zəng etmədiyini soruşub və Bogolyubov ona belə cavab verib: "Mənə demədilər".
Romanov ümidsizcəsinə Moskvaya mümkün qədər tez çatmağa çalışıb. Əvvəlcə pis hava şəraitinə görə onun uçuşunu təxirə salmaq istəsələr də, MK katibi təkid edib. Onun təyyarəsi dəniz üzərində əsən güclü külək səbəbindən az qala qəzaya uğrayacaqmış.
“Heç kim Qorbaçovu ciddi hesab etmirdi, lakin biz ertəsi gün Moskvaya gələndə o, bizi gözləmədən artıq hər şeyi etmişdi. Siyasi Büroda mövcud olan qaydaların tələbinə baxmayaraq, o, artıq hamı ilə gizli sövdələşmə etmişdi”, – Qriqori Romanov illər sonra “Financial Times”-a müsahibəsində deyib.
Baş katib postuna daha bir mümkün namizəd, Ukrayna Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi Vladimir Şerbitski isə martın 10-11-də ABŞ-da səfərdə olub. Onun təyyarəsi hansısa bəhanə ilə Nyu-Yorkda saxlanılıb.
Beləliklə, 1985-ci il martın 11-də Sov.İKP MK-nın Siyasi Bürosunun növbəti iclası və plenumu keçirilib və bu iclasda Mixail Qorbaçov rəsmən baş katib seçilib. Amma buna qədər Yeqor Liqaçov xeyli hazırlıq işləri görüb. O, bir çox vilayət komitələrinin katiblərini SSRİ-nin hər yerindən Moskvadakı plenuma çağırıb və onların hamısına Qorbaçovu dəstəkləmək barədə tapşırıq verib.
SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini Andrey Qromıko Qorbaçovla əvvəlcədən razılaşıb ki, əgər o, SSRİ-də ən yüksək hökumət vəzifəsi olan Ali Sovetin Rəyasət Heyətinin sədri vəzifəsini alarsa, baş katib vəzifəsinə onun namizədliyini dəstəkləyəcək. Bu barədə də razılıq əldə olunub.
Baş katibin namizədliyinin müzakirə olunduğu Siyasi Büro iclasında müxtəlif adlar səslənib. Sonda Andrey Qromıko deyib ki, tabut daşımağı dayandıracağıq. Yəni daha qoca adam baş katib olmayacaq.
“Qorbaçovun baş katibliyə namizədliyi martın 11-də keçirilən plenumda Andrey Qromıko tərəfindən təklif edildi. Siyasi Büronun iclasında Qrişin dərhal onu dəstəklədi - o, başa düşdü ki, məsələ əvvəlcədən məlum olan bir nəticədir. Siyasi Büronun bütün üzvləri və namizəd üzvləri çıxış etdilər - və hamısı Qorbaçov üçün”, - Yakovlev yazıb.
Qorbaçov və Qomanov
Andrey Qromıko ən yüksək dövlət vəzifəsini alsa da, tezliklə Qorbaçova görə məyus olub və oğlu Anatoliyə belə bir söz deyib: “Bu, kişi deyil, nəsə bir zınqırovdur. Dövlət papağı Senkanın başı üçün deyil”.
Üç ildən sonra Qorbaşov Qromıkonu istefaya göndərib və həmin vəzifəni özü tutub.
Qriqori Romanov Qorbaçovun dövründə vəzifədə cəmi 3 ay qalıb. Şerbitski isə öz vəzifəsini 4 il qoruya bilib.
Araz Altaylı
- Adəm Məmmədovun həbsinin və vəkilliyinin dayandırılmasının TƏFƏRRÜATI
23 mart 2025 12:47
- Keçmiş müdafiə naziri məxfi sənədləri açıqladığına görə həbs oluna bilər
23 mart 2025 01:27
- Məktəblərdə yenilik - Bunlar daha olmayacaq
23 mart 2025 00:57
- Türkiyədən SON DƏQİQƏ sərhəd AÇIQLAMASI
23 mart 2025 00:35
- Ukraynada seçki - hakimiyyətə Timoşenko gətirilir?
22 mart 2025 23:26
- Ərdoğanı həbsə aparan o səbəb - 1999-cu il, mart...
22 mart 2025 22:39
- əməd Seyidovu İrəvana çağırdı : GƏL GÖRÜŞƏK
22 mart 2025 22:17
- Əli Kərimlinin cangüdəni saxlanıldı - FOTO
22 mart 2025 20:51
- Kənd təsərrüfatı nazirinin çıxışı qeyri-peşəkarlıqdır - Ekspert
22 mart 2025 20:37
- İmamoğlunun polisə verdiyi ifadəsi - Suallar və cavablar
22 mart 2025 19:55
- İmamoğlunun mətbuat katibi də həbs edildi
23 mart 13:24
- SON DƏQİQƏ! Əkrəm İmamoğlu HƏBS OLUNDU
23 mart 13:01
- İlham Əliyev Şahbaz Şərifi təbrik etdi
23 mart 12:56
- Adəm Məmmədovun həbsinin və vəkilliyinin dayandırılmasının TƏFƏRRÜATI
23 mart 12:47
- Keçmiş müdafiə naziri məxfi sənədləri açıqladığına görə həbs oluna bilər
23 mart 01:27
- Atatürkün partiyasını oğruların ixtiyarına veriblər - Ərdoğan
23 mart 01:14
- Məktəblərdə yenilik - Bunlar daha olmayacaq
23 mart 00:57
- Türkiyədən SON DƏQİQƏ sərhəd AÇIQLAMASI
23 mart 00:35
- Ukraynada seçki - hakimiyyətə Timoşenko gətirilir?
22 mart 23:26
- Ərdoğanı həbsə aparan o səbəb - 1999-cu il, mart...
22 mart 22:39
- əməd Seyidovu İrəvana çağırdı : GƏL GÖRÜŞƏK
22 mart 22:17
- Naxçıvanda Novruz Bаyrаmındа 6 nəfər DÖNƏR YEYİB zəhərləndi
22 mart 21:51
- Mehriban Rəhimli cinayət məsuliyyətinə cəlb olundu
22 mart 21:20
- Əli Kərimlinin cangüdəni saxlanıldı - FOTO
22 mart 20:49
- Kənd təsərrüfatı nazirinin çıxışı qeyri-peşəkarlıqdır - Ekspert
22 mart 20:37
- İmamoğlunun polisə verdiyi ifadəsi - Suallar və cavablar
22 mart 19:55
- Məscidə hücum oldu - 44 ölü, 13 yaralı
22 mart 19:31
- Heydər Əliyevin qаrdаşı bаrədə....
22 mart 19:03
- İran polisi Urmiya əhalisinə qarşı zor tətbiqinə başladı - VİDEO
22 mart 18:53
- Azərbaycanda eşşəklərin sayı daha 2 min azaldı – Rayonlar üzrə tam siyahı
22 mart 17:39
- Heç İrаn Şаhı Rzа Pəhləvinin bu boydа sərvəti olmаyıb
22 mart 16:27
- Donald Tramp Kanadanı xəritədən sildi - Yeni Birləşmiş Ştatlar-ın xəritəsini yaydı
22 mart 14:41
- SSRİ-nin edam kvotası - tutulan 20 milyon şəxsin bir hissəsi hesabat naminə öldürülüb
22 mart 14:33
- Əkrəm İmamoğlunun ən yaxın adamlarının gizli bank kassalarına əl qoyuldu - Türkiyədə bir ilk
22 mart 11:36
- Prezident tapşırdı - Qırğızıstana 10 KamAZ göndərildi
22 mart 11:21
- Abdullah Güldən İmamoğluna dəstək: Ədalət itərsə, Türkiyə uduzar
22 mart 10:59
- Bakıda gələn aydan böyük söküntü başlayır -VIDEO
22 mart 10:46
- İrəvan ATƏT-in Minsk qrupunun buraxılması üçün müzakirələr başladır
22 mart 01:33
- 34 yaşlı qadın 9-cu övladını mobil telefon işığında DOĞDU
22 mart 00:41
- MƏRCАN klinikasının həkimi Elman Əzimovun görüntüləri gündəm oldu- VİDEO
22 mart 00:23