- Prezident Fərid Əsgərova general-mayor rütbəsi verdi
- Bakıda Rusiya vətəndaşlarından ibarət dəstələr ələ keçdi: Narkotik tranziti, onlayn dələduzluq... (FOTO)
- Rus dilli məktəblər ödənişli olmalıdır - Elçin Şıxlı
- Qardaşların meyitlərinin ekspertiza rəyi açıqlandı: Qabırğalardan birini tapa bilmədik
- Pulu Vasif Talıbovun oğlunun sürücüsünə verirdim - Rəisdən ŞOK AÇIQLAMA
Rusiyanın öz başına gəldi – Dağlıq Altay türkləri ÜSYAN EDİR

Prezident Putinin türklərin ana vətəni sayılan Altay Respublikasına göndərdiyi yaxın adamının torpaq “islahatları” ciddi narazılıq yaradıb, yerli hakimiyyət aksiyaların qarşısını ala bilmir
İyunun 21-də keçmiş Dağlıq Altay Muxtar Vilayəti, indiki Altay Respublikasında (Altay Diyarı ilə qarışdırmamalı – red.) yeni hökumətin bir neçə gündən sonra başlayacaq torpaq islahatlarına qarşı aksiya keçirilib. Musavat.com “Novaya Qazeta”ya istinadən xəbər verir ki, Altay Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin xəbərdarlıqlarına baxmayaraq, etiraz aksiyasına 4 minə yaxın insan toplaşıb.
Bildirilir ki, hakimiyyət etiraz aksiyasına bu qədər insanın toplaşacağını gözləmirmiş. Qeyd olunur ki, son illərin ən böyük mitinqindən əvvəl bir sıra kortəbii etiraz aksiyaları da keçirilib. Belə ki, altaylılar yolları bağlayıb, piketlər keçiriblər. Altaylılar əmindirlər ki, Altay Respublikasının rəhbəri Andrey Turçak və onun komandası tərəfindən irəli sürülən islahatlar əslində onların torpaqları idarə etmək hüququnu əllərindən alacaq.
Altay Respublikası təbii sərvətlərinə – çaylara və göllərə, keçilməz meşələrə və yüksək dağlara baxmayaraq, Rusiyanın ən kasıb və ən seyrək məskunlaşdığı bölgələrindən biridir. Burada cəmi 210 min əhali yaşayır. Əhalinin böyük əksəriyyəti (71%) kənd yerlərində məskunlaşıb. Bölgənin iqtisadiyyatının əsasını maldarlıq təşkil edir: altaylılar qoyun, inək və maral yetişdirirlər. Çoxları hələ də yalnız təsərrüfatçılıqla yaşayır, arabir kənd mağazasına baş çəkirlər. Bəzi yaşayış məntəqələrində qaz və işıq yoxdur. O da bildirilir ki, 2025-ci ilin ilk 6 ayının statistikalarına görə əhalinin 74%-nin ödənilməmiş krediti var, adambaşına orta hesabla 467 min rubl…
Son illərdə respublikada həyat səviyyəsi tədricən yüksəlməyə başlayıb. 2025-ci ilə qədər keçmiş Dağlıq Altay həyat keyfiyyətinə görə Rusiya şəhərlərinin reytinqində 80-ci yerdən 78-ci yerə yüksəlib. Altaya investisiyalar da axmağa başlayıb ki, indi əsas investor “Sberbank” sayılır. Turizm burada həmişə iqtisadiyyatın əsas sahələrindən biri olub, lakin Moskva oliqarxiyası bölgəyə gəldikdən sonra çox şey dəyişib.
“Bahalı kostyumlar geyinmiş adamlar yəqin ki, “yerlilərin” yeni pul və imkanlardan hədsiz dərəcədə sevinəcəklərini gözləyirdilər, lakin altaylılar o fikirdədirlər ki, onların yaşadıqları torpaqlar əllərindən alınır və yerli məmurlar da bunu qanuni yolla rəsmiləşdirməyə çalışır, üstəlik regionun səlahiyyətlərini getdikcə məhdudlaşdırırlar.
İyunun 12-də onlarla etirazçı respublikanın paytaxtından 220 kilometr aralıda yerləşən Çike-Taman aşırımında avtomobil yolunun bir hissəsini bağlayıb. Etirazçılar “Putin, Turçak və Prokopyevin qanunsuzluğuna son qoy” (hökumət başçısı səlahiyyətlərini icra edən) və “Xalq yerli idarəetmənin ikipilləli sistemini qoruyub saxlamağı tələb edir” plakatları açıblar.
“Vahid Rusiya”nın sabiq baş katibi, indi isə Altay Respublikasının rəhbəri Andrey Turçak isə sosial şəbəkədə narazılara ünvanlanan qəzəbli status yazaraq respublikada “sabitliyi qorumağa və təxribatlara boyun əyməməyə” çağırıb: "Müqəddəs Altaya və onun müqəddəs yerlərinə hörmətsizlik edənləri qınayırıq. Özümüz də təxribatçıların rəhbərliyi ilə ruhların dincliyini pozuruq. Məhz bu adamlar Çike-Taman aşırımında özbaşınalıq edib, federal magistralda nəqliyyatın hərəkətinə mane olub, sakinləri ora cəlb ediblər”, – deyə respublika rəhbəri yazıb.
Ertəsi gün polis üç etirazçını Rusiya Federasiyasının İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 20.2-ci maddəsinin 3-cü hissəsinə (mitinqin təşkili üçün müəyyən edilmiş qaydanın pozulması) uyğun olaraq 13–14 gün müddətinə həbs ediblər, aksiyanın digər iştirakçısı 12 min rubl məbləğində cərimə edilib. Dörd nəfər barəsində inzibati iş açılıb. Həmin gün axşam saatlarında Onqudayski Rayon Məhkəməsi önünə də xeyli insan toplaşıb, lakin məhkəmə zalına heç kəs buraxılmayıb.
***
Hakimiyyətin sərt reaksiyasına baxmayaraq, etirazlar davam edir. Bu dəfə internetdə pankartlarla asılmış yük maşınlarının fotoları görünməyə başlayıb: “Oliqarxlar, əllərinizi müqəddəs Altaydan çəkin”, “Altayı uşaqlarımız üçün qoruyaq”, “Turçak və onun komandasının istefasını tələb edirik”. Ukraynada müharibədə iştirak edən altaylılar da etirazları haqlı sayıblar və tələblərini dəstəkləyiblər. Onlar həmvətənlərini tam dəstəklədiklərini bildirdikləri videonu lentə alıblar və hansısa dağıdılmış həyətin fonunda Putinə müraciət ediblər: “Bizim kiçik vətənimiz Turçak və Prokopyev tərəfindən parçalanır”.
Ust-Kanski Rayon Şurasının deputatları da yerli özünüidarəetmə sisteminin qorunub saxlanması tələbi ilə çıxış edərək bildiriblər ki, respublikanın 11 rayonundan doqquzunda keçirilən ictimai toplantıların nəticələrinə görə vətəndaşlar islahat əleyhinədir. Turçaka müraciətləri Mayminski rayonunun və Manjerok kənd qəsəbəsinin ayrı-ayrı deputatları da imzalayıblar.
Qeyd edək ki, Putin yaxın adamlarından sayılan Turçakı bir il əvvəl istefa vermiş vilayət rəhbərinin yerinə təyin edib. Vilayət rəhbərinin istefasının əsl səbəbi məlum deyil, lakin altaylı jurnalistlər hesab edirlər ki, onun son illər regionda əsas söz sahibinə çevrilən “Sberbank”ın rəhbəri Qreflə çətin münasibəti vardı.
Turçakın yeni təyinatı açıq-aydın “vurulması” kimi görünürdü, çünki onun karyerası sürətlə inkişaf edirdi. 2009-cu ildə Pskov vilayətinin qubernatoru, 2017-ci ildə Federasiya Şurası sədrinin müavini, sonra isə “Vahid Rusiya”nın baş katibi olan Turçakın artıq Sankt-Peterburq qubernatoru və ya Federasiya Şurasının sədri olacağı deyilirdi. Amma onun Altaya “sürgünü” gözlənilməz dönüş oldu.
Dağlıq Altaydan olan fəal Viktor P.-nin “Novaya Qazeta”ya dediyinə görə, Altaya gələndə Turçak əvvəlcə özünü sözünün adamı kimi göstərdi. Məsələn, tikintisi yarımçıq qalmış sosial obyektlərlə – yollarla məşğul olmağa başladı. Əhalinin maraqları ilə ilk ciddi toqquşma 2025-ci ilin aprelində onun respublika konstitusiyasına dəyişikliklər təkliflərindən sonra başladı. O, əhalini narazı salan torpaq islahatları azmış kimi, yerli özünüidarəetmə modelindən birpilləli yerli özünüidarəetmə modelinə keçidi təklif etdi. Yəni kənd deputatları sovetlərini ləğv etməyi. Respublika rəhbərliyi kənd özünüidarəetməsinin ləğvinə bəhanə də tapıb: “Kəndlərdəki seçkilərə vilayət büdcəsindən külli miqdarda vəsait xərclənir. Kənd deputatlarının seçkisindən imtina etməklə pula qənaət olunacaq və daha faydalı işlərə yönəldiləcək".
Bölgələrdə çoxları kənd sovetlərinin onsuz da heç nə qərar vermədiyini düşünməyə öyrəşib, lakin Altayda belə deyil.
“Vahid Rusiya”nın kənd sovetlərində də çoxluq təşkil etməsinə baxmayaraq, bütün deputatları tanıyırıq. Onlar qəbul etdikləri qərarlara görə məsuliyyətlərini tam dərk edirlər. Deputat bəzi investorlara torpaq verilməsinə səs verərsə, xalq qarşısında cavab verməli olacaq. Bütün problem budur. Deputatlarımız olmasa, bizim torpaqla bağlı qərar verməyə ixtiyarımız olmayacaq, kənd yaşayış məntəqələrinin deputatları bu cür özbaşınalıqlara qarşı sonuncu maneədir”, – deyə daha bir fəal nəşrə bildirib. “Təbii ki, altaylılar görür ki, böyük Moskva biznesi, xüsusən də “Sberbank” regionda kök salıb. “Sberbank”ın İdarə Heyətinin sədri German Qref Altayda çox vaxt keçirir və vilayəti öz zövqünə uyğun yenidən dizayn etməkdə qərarlıdır. Keçən ilin iyun ayında o, taksi sürücüləri ilə ictimaiyyət arasında mübahisə edib. Şəxsi taksiçilərin hava limanından müştəri götürməsi onun xoşuna gəlməyibmiş.
Onqudayski rayonundan olan Ezen nəşrə deyib ki, “islahatlar” baş tutsa, yerli əhalinin torpaqsız və mal-qarasız qalma ehtimalı olduqca realdır. Gənc altaylının fikrincə, yerli idarəetmə orqanlarının ləğvi ən xoşagəlməz nəticələrə səbəb ola bilər, çünki kənd rəhbərliyinin əsas funksiyası kənd yaşayış məntəqəsinə aid olan torpaq sahələrini bölüşdürməkdir. “Hər bir kəndimizdə bir təsərrüfat, otarmağa ehtiyacı olan qoyunlar, inəklər, atlar var. İnsanlar qorxur ki, torpaqları əllərindən alınar. Bəzi yerlərdə birbaşa insanlara deyirlər ki, “indi torpağınızı satacaqsınız, satmasanız, inzibati üsullarla əlinizdən alınacaq”. Altaylılar qorxur ki, biz Altay Diyarına birləşəcəyik və milli respublika statusunun yerli əhaliyə verdiyi bütün üstünlüklər aradan qalxacaq. Biz altaylılar qorxuruq ki, əriyib yox olacağıq, nə mədəniyyətimiz, nə dilimiz, nə adət-ənənələrimiz olacaq. Biz qorxuruq ki, burada bir nəhəng kurort olacaq və biz – yerli əhali – hindular kimi yaşayacağıq, ancaq xidmət personalı olaraq qalacağıq”.
***
Musavat.com onu da bildirir ki, Altay dünya türklərinin anası hesab edilir. Belə ki, bu gün gündoğandan günbatanadək səpələnmiş bütün türk xalqlarının məhz Altaylardan çıxdığı və Altayın türklərin ilk yurd yeri olduğu məlumdur. 1991-ci ildə Altay iki yerə bölündü. Bu qədim türk yurdunun bir hissəsi Altay Diyarı (ərazisi 267,85 min kvadratkilometr, əhalisi 2 milyon 508 min nəfər) adlandırıldı. Bu ərazi müstəqil subyekt kimi Rusiyanın tərkibinə daxil edildi. Həmin ərazidə hazırda bir nəfər də olsa Altay türkü yaşamır. Ərazinin digər hissəsində Altay Respublikası (ərazisi 92,902 min kvadratkilometr) təşkil edildi. Bu ərazidə isə əhalinin 45–50 faizini ruslar, 40–45 faizini Altay türkləri, təxminən 7–10 faizini qazaxlar təşkil edirlər. Paytaxtı Dağlıq Altay olan Altay Respublikasında 300 min nəfərə yaxın əhali yaşayır.
- Zelenski İlham Əliyevə başsağlığı verdi
1 iyul 2025 20:18
- Əsir Qafqaz - Rusiya regiona gənə kimi yapışıb, qoparılma prosesi ağrılı gedir
1 iyul 2025 18:42
- Rus dilli məktəblər ödənişli olmalıdır - Elçin Şıxlı
1 iyul 2025 15:18
- Evdən döyülərək çıxarıldılar - Öldürülən həmyerlilərimizin qardaşı qızı hadisə barədə DANIŞDI VİDEO
1 iyul 2025 11:05
- Rusiyanın hüquq-mühafizə orqanlarının hüquqazidd əməllərinin arxasında siyasi motivlər dayanır ŞƏRH
1 iyul 2025 00:29
- Veysəloğlu-nun elan etdiyi -Qida Təhlükəsizliyi Ayı- çərçivəsində növbəti məhsuldar görüş AQİSA ilə keçirildi
30 iyun 2025 16:49
- Təyyarəmizi Qazaxıstan vurubmuş – Samir Vəliyev özünü rüsvay etdi
30 iyun 2025 16:43
- İki İosifin və iki ittifaqın intriqası – Tito dirənməsə, Moskva və London Balkanı böləcəkmiş
30 iyun 2025 16:26
- Rusiyanın imperiya siyasəti açıq formaya keçir
30 iyun 2025 12:28
- ŞOK! Putinin mümkün varisləri açıqlandı – Rusiya elitası yeni dövrə hazırlaşır
30 iyun 2025 11:13
- Zelenski İlham Əliyevə başsağlığı verdi
01 iyul 20:18
- Prezident bu məhkəmələrə hakimlər təyin etdi - SİYAHI
01 iyul 19:04
- Əsir Qafqaz - Rusiya regiona gənə kimi yapışıb, qoparılma prosesi ağrılı gedir
01 iyul 18:42
- Prezident Fərid Əsgərova general-mayor rütbəsi verdi
01 iyul 16:20
- Bakıda Rusiya vətəndaşlarından ibarət dəstələr ələ keçdi: Narkotik tranziti, onlayn dələduzluq... (FOTO)
01 iyul 15:39
- Rus dilli məktəblər ödənişli olmalıdır - Elçin Şıxlı
01 iyul 15:18
- Qardaşların meyitlərinin ekspertiza rəyi açıqlandı: Qabırğalardan birini tapa bilmədik
01 iyul 13:57
- Mənim oğlumun ölümündə bu hakimiyyət günahkardı - ƏHMƏD ORUC
01 iyul 13:34
- Pulu Vasif Talıbovun oğlunun sürücüsünə verirdim - Rəisdən ŞOK AÇIQLAMA
01 iyul 11:36
- İlham Əliyev Ruanda Prezidentini təbrik edib
01 iyul 11:27
- Slovakiya azərbaycanlı diplomatı Azərbaycana səfir təyin etdi
01 iyul 11:18
- Evdən döyülərək çıxarıldılar - Öldürülən həmyerlilərimizin qardaşı qızı hadisə barədə DANIŞDI VİDEO
01 iyul 11:05
- DTX əməliyyat keçirdi: Dövlətə xəyanət edən tutuldu
01 iyul 10:48
- Rusiyanın hüquq-mühafizə orqanlarının hüquqazidd əməllərinin arxasında siyasi motivlər dayanır ŞƏRH
01 iyul 00:29
- DGK-nın şöbə rəisi: Mən RÜŞVƏT almamışam, 55 MİN manat ŞİRİNLİK almışam
30 iyun 23:55
- Ərdoğan Azərbaycana GƏLİR
30 iyun 22:58
- Bəylər Eyyubovun yerinə təyin olunan Fərid Əsgərov kimdir? – DOSYE
30 iyun 17:51
- Bəylər Eyyubov PTX-nin rəisi vəfizəsindən çıxarıldı - Bu posta gətirildi
30 iyun 17:46
- Bakıda 400 nəfərin gizlənə biləcəyi yeraltı BUNKER: Harada yerləşir? (FOTO)
30 iyun 16:59
- Veysəloğlu-nun elan etdiyi -Qida Təhlükəsizliyi Ayı- çərçivəsində növbəti məhsuldar görüş AQİSA ilə keçirildi
30 iyun 16:49
- Təyyarəmizi Qazaxıstan vurubmuş – Samir Vəliyev özünü rüsvay etdi
30 iyun 16:43
- İki İosifin və iki ittifaqın intriqası – Tito dirənməsə, Moskva və London Balkanı böləcəkmiş
30 iyun 16:26
- Prezident Fikrət Məmmədovla bağlı Sərəncam imzaladı
30 iyun 16:19
- Cümşüd Cümşüdlünün ölümünə səbəb olan kanal bu qurumun balansındadır, cinayət işi başlandı
30 iyun 15:48
- Yekaterinburqda öldürülən qardaşların cənazələri yaxınlarına təhvil verildi
30 iyun 15:30
- Rusiyanın imperiya siyasəti açıq formaya keçir
30 iyun 12:28
- Ruslar Ukraynaya qarşı döyüşmək istəmirlər – daha bir hərbi çağırış məntəqəsində yanğın...
30 iyun 11:20
- ŞOK! Putinin mümkün varisləri açıqlandı – Rusiya elitası yeni dövrə hazırlaşır
30 iyun 11:13
- Azərbaycanda BAYRAM- Qeyri-iş günü bir də 4 aydan sonra olacaq
30 iyun 10:46
- Qarabağdakı məğlubiyyətiniz bu həqiqətin dərs çıxarmalı olduğunuz parlaq bir təzahürüdür
30 iyun 09:31