Redaktorun “peşəkarlığı” - Əli bəy Azəri yazır
İntiqam Qasımzadənin tanınmağa nə ehtiyacı var?
II YAZI
Azərbaycanda onlarla müxtəlif təyinatlı jurnal, qəzet, sayt, xəbər agentlikləri fəaliyyət göstərir. Onlardan bəzilərinin redaktorları cəmiyyət tərəfindən kifayət qədər yaxşı tanınır. Heç şübhəsiz ki, tanınmaq redaktorların işi, peşə fəaliyyətləri ilə əlaqədardır. Lakin bu günə kimi cəmiyyətə hansınınsa “peşəkar redaktor” kimi tanıtmağa cəhd göstərildiyini müşahidə etməmişəm. Ümumiyyətlə, otuz illik müstəqil inkişaf prosesində hələ də ələnməkdə olan mətbu və ədəbi nəşrlər sırasında peşəkar, yaxud qeyri-peşəkar məsələsi daha gündəm mövzusu deyildir. Söz azadlığı təmin olunmuş hüquqi dövlət Azərbaycan Respublikasında mətbuat və ədəbiyyatın inkişafında artıq müəyyən yol keçilmişdir ki, bu da peşəkarlığın artırılmasında təcrübə funksiyasını oynamışdır.
“Azərbaycan” jurnalının onuncu (2022) sayında çap olunmuş müsahibə ilə bağlı münasibətim cəmiyyət tərəfindən birmənalı qarşılanmadı. Tərəfsizlik, dürüstlük mövqeyi göstərənlərdən fərqli olaraq kortəbii şəkildə jurnalın baş redaktoru İntiqam Qasımzadənin müdafiəsinə qalxanlar çoxluq təşkil etdi. Hələ də demokratikləşməkdə olan cəmiyyətdə bu, gözləniləndir və tərəfimizdən anlaşıqlı qarşılanır. Belə ki, onların şəxsini müdafiə etməyə cəhd göstərdikləri baş redaktorun peşə fəaliyyətindən xəbərləri yoxdur. Sözsüz ki, jurnalın son bir ildə hansı qüsur və nöqsanlarla çap olunduğundan da məlumatsızdırlar. Eyni zamanda səksən yaşını haqlamaqda olan, bu vaxta qədər özünü ədəbiyyat və mədəniyyət sahəsində bacardığı qədər tanıdan bu adamın yersiz arqumentlərlə cılız müdafiəyə, məncə, ehtiyacı yoxdur. Bununla baş redaktora yarınmağa çalışan bəziləri özlərini gülünc vəziyyətə salırlar.
Onlardan fərqli olaraq mən İntiqam Qasımzadənin baş redaktorluğu ilə nəşr olunan “Azərbaycan” jurnalını vaxtaşırı oxuyuram. Dəfələrlə avtobusda, metroda və digər ictimai yerlərdə vətəndaşlardan yaxınlaşıb fikirlərini ifadə edənlər olub:
- “Azərbaycan” jurnalı indi də çıxır?
- Bu, həmin o məşhur “Azərbaycan” jurnalıdır?
- Bir vaxtlar necə də sevə-sevə oxuyardıq. Heyf... o jurnaldan...
- Bu jurnal əvvəlki jurnal deyil, bayağıdır, oxumağa bir şey tapmırsan... və s. və i.a...
Bəli, bu cür ifadələrlə dəfələrlə üzləşmişəm və bunu yoxlamaq üçün istənilən şəxsin eksperiment keçməsi mümkündür. Nəzərə alsaq ki, son 25 ildə ədəbi-bədii dərgiyə İntiqam Qasımzadə rəhbərlik edir, onda jurnalın səviyyəsinin (reytinqinin) aşağı düşməsində onun xidmətləri danılmazdır. Boş yerə “elin gözü tərəzidir”, - deməyiblər.
Jurnalın səviyyəsinin aşağı enməsini müəyyənləşdirmək məqsədilə son bir ildəki nəşrləri vərəqləmək kifayətdir. Yanvar, 2022-ci il sayında Hafiz Əmirxanovun mübarək şəkili və imzası altında dörd qəzəl çap olunub. Həmin qəzəllər bir ay sonra çıxan jurnalın fevral (2022) sayında təkrarən Hafiz Əlimərdanov imzası altında verilib. Son vaxtlar az sayda şair qəzəl yaradıcılığı ilə məşğul olduğundan belə incə məqam dərhal oxucunun gözünə sataşır. Çox təəccüb edirəm ki, jurnalın orqanı olduğu Azərbaycan Yazıçılar Birliyi üzvlərindən heç kimin bundan xəbəri olmayıb. Heç “peşəkar baş redaktoru” kortəbii müdafiə edənlər də bunu görməyiblər. Məncə, görüb xəbər tutsaydılar, dərhal rəhbərliyə məlumat çatdırardılar.
İndi siz deyin, peşəkarlıq budurmu?
Fərz edək ki, qəzəllər Hafiz Əlimərdanlınındır və səhvən başqasının adı və şəkli altında çap olunub. İstənilən redaktor bunu jurnalın növbəti nömrəsində qeyd edib, müəllifdən və oxuculardan üzr istəməli, əsl qəzəl sahibinin yaradıcılığından yeni nümunələr çap etdirməli idi. Bəs İntiqam Qasımzadə necə edib?
Budurmu peşəkarlıq?
“Azərbaycan” jurnalının mart-aprel (2022) (iki ayda bir nömrə jurnal çıxartmaqla bunlar nəyə nail olmaq istəyirlər – növbəti yazılarımda buna aydınlıq gətirəcəyəm) sayında kifayət qədər yaxşı tanınan, oxucular və xüsusən də gənc qələm sahiblərinin sevimlisinə çevrilmiş bir imza sahibinin romanı çap olunub. Jurnalda roman, özü də kiçik həcmli romanın çap olunması oxucular üçün də sevindiricidir. Elə romanın ilk səhifəsində dalbadal iki cümlə “idi” ilə bitir. (“Bu qız İlahənin rəfiqəsi Lamiyə idi. Onların evi üç fin yuxarıda idi”. Səh.24) Bu, necə olub ki, “peşəkar baş redaktor”un diqqətindən yayınıb? Bəs İntiqam Qasımzadə müsahibəsində deyir ki, peşəkarlıq “başqasının əsərinə özününkü kimi yanaşmaq, qayğı göstərməyi bacarmaq, öz yazısı kimi baxmaq” deməkdir. Budurmu “peşəkar baş redaktor”un əsərə can yandırmağı? Özü də kimin əsərinə? İntiqam Qasımzadəyə hər yerdə böyük hörmət və ehtiramla yanaşan, yeri gəldi-gəlmədi haqqında ağızdolusu təriflər yağdıran bir adamın əsərinə belə “qayğı” göstərmək anlaşılandırmı?
Sonrakı səhifələrdə nə qədər desən nöqsan var. Adamda belə təəssürat yaranır ki, müəllif (səhvən, ya təsadüfən) əsərinin qaralamasını göndərib və redaksiya işçiləri baxmadan çapa veriblər.
“...heç vaxt onları naümid (?) qoymurdu, onlara analıq edirdi”.
“...nəsə çətinliyiniz olsa, evdəkiləri narahat etməyin, nə sözünüz olsa, mənə deyin”.
“...əlləriylə onun yanağından göz yaşlarını silir, ona ürək-dirək verirdi”.
“...sorğu-suala tutmağa başladı”.
“...danışmağa başladı”. (bura qədər 25-ci səhifədəndi)
“...köksünü ötürüb dedi:”
Dalbadal “...bu məhəlləyə”, “Bu məhəllələrdə...”, “Bu məhəllələrdə...” (səh.26)
“Sazaq adamları kimi evlərə təpmişdi...” (səh.49)
“...qarsaladı...” (səh.51)
...və digər yamaq və yerinə düşməyən epizodlar...
Başqa bir adamın yazısında (səh.104) bir cümlədə üç dəfə “ki” bağlayıcısı işlədilib. (Yeri gəlmişkən, bunu xüsusilə qeyd etməliyəm. Üç və daha artıq “ki” bağlayıcısını “Azərbaycan” jurnalının nəsr şöbəsinin müdiri 75 yaşını çoxdan arxada qoymuş Məmməd Oruc və digər məşhurlar daha çox işlədirlər. Onlar və Məmməd Orucun əsərləri barədə ayrıca yazım olacaq)
İntiqam Qasımzadə
Təkcə 2022-ci ildə deyil, başqa illərdə də jurnalın nəşrində ciddi nöqsanlar olub. Bir vaxtlar bəh-bəhlə təriflənən, cəmiyyətə böyük yazıçı kimi tanıtdırılmağa cəhd göstərdikləri, sonda cəmiyyətin mənfi “əxlaq kodeksi”nə çevrilən Hüseynbala Mirələmovun zəif, cəmiyyətə heç bir mənəvi və estetik zövq aşılamayan əsərləri neçə illər “Azərbaycan” jurnalının səhifələrini bəzəyib.
Jurnalın çapından xəbəri olmadan kortəbii şəkildə İntiqam Qasımzadəni müdafiə etməyə cəhd göstərənlər buyurub kitabxanalara müraciət edə, müxtəlif nüsxələrini götürüb sevə-sevə oxuya bilərlər.
İntiqam Qasımzadənin kortəbii müdafiəsinə qalxanlar həm də məni fərdi düşünməkdə qınayırlar. Son altı il müddətində təkcə mənə qarşı deyil onadək fərqli yazı tərzi ilə seçilən qələm sahibinə qarşı belə haqsızlıqları aşkar etmişəm. Sadəcə, onlar reallıqla barışıblar, mübarizə aparmaq, haqlarını müdafiə etmək iqtidarında deyillər. Onların dəstəyinə zərrə qədər də olsun ehtiyacım yoxdur. Odur ki, adlarını da çəkmirəm. Haqlı olduğum üçün bunları qeyd etməyi özümə borc bilirəm. Çünki İntiqam Qasımzadənin və rəhbərlik etdiyi kollektivin yaradıcılığıma qarşı bircə iradları var: “Sənin yazı tərzin bizim jurnala uyğun deyil!”
XXI əsrdə yaşayırıq, otuz ildən artıqdır ki, müstəqilik. Müstəqillik şəraitində ədəbiyyatımızı dünya səviyyəsinə çıxartmağa cəhd göstərməli, çalışmalı olduğumuz halda, hələ də qarşımızda sosializm düşüncəli, şablon fikirlərlə silahlanmış insanları görürük. “Sənin yazı tərzin...” Cənablar, bəlkə mən də sizin istəyinizə uyğun şablon, bayağı yazmağa başlayım? Bacararammı? Bacarmaram, mən sizin kimi kütlədən biri deyiləm, fərqli yazı üslubum var, personajlarım mübarizdir, xarakter göstərməyi bacarırlar. Təəssüf ki, cılız düşüncənizlə heç vaxt bunu başa düşməyəcəksiniz.
Son olaraq bunu qeyd etmək bəlkə də yerinə düşərdi. Azərbaycanda niyə böyük ədəbiyyat yaranmır? Bu sual çox imza sahibi kimi məni də uzun illərdir ki, düşündürür. Qənaətimə görə, böyük ədəbiyyatın yaranmasına ictimai zəmin olmalıdır. Hələ də davam edən sosrealizm düşüncəli insanların ədəbi kürsülərdə əyləşməsi yarana biləcək böyük ictimai zəmini ədəbiyyatın əlindən alıb. Bu, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sonuncu qurultayında özünü növbəti dəfə cəmiyyətə nümayiş etdirdi. Bu minvalla ədəbiyyatda inkişaf və dünya çapına çıxmaq şanslarının olacağını yalnız mənim kimi sadəlöhv insanlar düşünə bilər.
Hörmətlə:
Əli BƏY AZƏRİ
- Sabiq qaçaq səfirin Ramiz Mehdiyevə gizli məktubu üzə çıxdı- SENSASİON ADLAR, ŞOK TƏLƏBLƏR
7 may 2024 01:46
- Ölmüş adamla ailə qurmağa qanunla haqqı olan fransızlar - Elbəyi Həsənli Parisdən yazır
3 may 2024 19:57
- Cahangir Hacıyev aclıq aksiyasına başladı
3 may 2024 13:17
- Vaqif Səmədoğlu niyə hirslənmişdi? - Firuz Mustafa yazır
10 aprel 2024 22:53
- Erməni çoban sürüsü ilə Azərbaycan ərazisinə keçdi, atışma başladı, yaralı var ...
10 aprel 2024 19:48
- Vəkil nazirə fermerlərin saxta sənəd düzəltmə səbəbini yazdı – qoyunları qırxmaq, çimizdirmək...
6 aprel 2024 15:04
- "Xoxan" Zərdüşt Əlizadə: "Prezident ola bilərdim, xalq kal, onlar isə Şeyx Nəsrullah idi" (MÜSAHİBƏ)
29 mart 2024 16:26
- Baş redaktorun Ədliyyə naziri Fərid Əhmədova MÜRACİƏTİ
28 mart 2024 16:01
- 25 il əvvəl bu gün: Primakovun təyyarəsi okeanın üstündən niyə geri qayıdıb?
25 mart 2024 00:29
- Krokus teraktının qəhrəmanı olan 15 yaşlı QIRĞIZ BALASI danışd - Əvvəlcə qorxdum…
24 mart 2024 21:13
- Hitlerin dağıdılmış bazasında tapılan qolları və ayaqları olmayan skeletlər arxeoloqları dəhşətə gətirdi (FOTO)
08 may 00:22
- Bolqarıstan Prezidenti Azərbaycandadır
07 may 20:42
- Putin and içdi - Video - Yenilənib
07 may 16:18
- Novruz Məmmədov vəzifəsindən azad edildi
07 may 15:58
- İlham Əliyevin Robert Fitso ilə geniş tərkibdə görüşü başlayıb
07 may 14:24
- Bakıda 41 yaşlı prokuror yol qəzasında vəfat etdi
07 may 14:18
- Allahverdi İsrafilov və qohum-əqrəbası BakI Dövlət Sirkini zəbt edib…
07 may 12:14
- Direktor cərrahı işdən çıxardı, cəzalandırıldı
07 may 11:42
- Azərbaycanı Naxçıvanla birləşdirəcək yoldan görüntülər (VİDEO)
07 may 08:55
- Füzulidə dağıntıların miqyasını görəndə çox təsirləndim - ABŞ səfiri
07 may 02:11
- Sabiq qaçaq səfirin Ramiz Mehdiyevə gizli məktubu üzə çıxdı- SENSASİON ADLAR, ŞOK TƏLƏBLƏR
07 may 01:46
- Özbəkistanda ROBOT -POLISlər ilk dəfə küçəyə patrul xidmətinə çıxıb –VİDEO
07 may 01:30
- SSRİ xəritələrinə baxın: o ərazilər Azərbaycanındır - Tomas de Vaal
07 may 01:20
- Jurnalist Afət Telmanqızından sabiq səfirə SƏRT CAVAB- Satqın sözü sənə yaraşır
07 may 00:53
- Bakıda 17 min manata pişik satılır (VİDEO)
07 may 00:41
- 500 illik zavod görün hansı sirrin üstünü açdı
07 may 00:32
- Elçin Quliyev III Çarlzla bir arada - Fotolar
07 may 00:25
- Zakir Fərəcovla Gündüz Əliyevin 3 milyonluq yeyintisi - Prezidentə və Baş Prokurora DOSYE verildi
07 may 00:10
- Alimlər 2700 ildən çox yaşı olan Assuriya məbədinin sirrini açdı
04 may 22:25
- Şəkidə 59 yaşlı kişi iki nəfəri odlu silahla qətlə yetirdi
04 may 18:31
- İsa Qəmbər yenidən başqan seçildi - Yenilənib - Fotolar
04 may 17:23
- Tanışının qulağını dişlədi - Həbs olundu
04 may 13:39
- Adil Əliyevin ailəsinə ağır itki
04 may 12:01
- Bu gün İsa Qəmbər yenidən Müsavat başqanı ola bilər - Yenilənir
04 may 11:51
- Saqqallı tələbə QALMAQALI böyüdü- Təhsil eksperti od püskürdü -VİDEO
03 may 21:47
- Mircamal Həşimov yeni vəzifəyə TƏYİN OLUNDU
03 may 21:25
- Ölmüş adamla ailə qurmağa qanunla haqqı olan fransızlar - Elbəyi Həsənli Parisdən yazır
03 may 19:56
- COP29: Bakıda 70 min nəfərlik tədbir
03 may 18:53
- FHN nazirin bacanağına 295 minlik tender verdi...
03 may 18:30
- SON DƏQİQƏ! Kəlbəcərdən acı xəbər gəldi: Ölən və yaralananlar var
03 may 17:19